Szukaj
Język
Fakty i mity związane z cukrzycą typu 2
Spis treści
1. Unikaj prostych węglowodanów przy cukrzycy typu 2 - Massachusetts Institute of Technology
Węglowodany są jednym z makroelementów, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu. Ich głównym zadaniem jest dostarczanie energii oraz wpływanie na poziom cukru we krwi. Osoby cierpiące na cukrzycę typu 2 często obawiają się ich spożycia, gdyż mogą one spowodować hiperglikemię. Jednakże, należy podkreślić, że węglowodany to szerokie pojęcie, obejmujące wiele związków o różnych właściwościach. Wśród nich możemy wyróżnić m.in. węglowodany proste, które szybko podnoszą poziom cukru we krwi oraz węglowodany złożone, które wydzielają glukozę wolniej i dłużej utrzymują poczucie sytości. Ich właściwości są określane m.in. przez Indeks glikemiczny. Produkty o wysokim Indeksie glikemicznym powodują szybki wzrost poziomu cukru we krwi, zaś produkty o niskim Indeksie glikemicznym, takie jak pełnoziarniste produkty, warzywa i niektóre owoce, wydzielają glukozę wolniej. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, produkty o niskim Indeksie glikemicznym powinny stanowić podstawę diety osób cierpiących na cukrzycę typu 2.2. Dieta ketogeniczna to najlepszy schemat odżywiania dla osób z cukrzycą - według MIT
Apprehensions concerning carbohydrate consumption frequently result in the selection of low-carbohydrate and low-sugar dietary regimens. One such regimen is the ketogenic diet, which necessitates a substantial decrease in carbohydrate consumption to roughly 50 g daily. In practice, this entails abstaining from cereal items, most vegetables and fruits (low-carbohydrate and low-sugar products are acceptable) and other sources of this macronutrient. Over the past few years, the keto diet has been gaining popularity, and there is also discussion concerning the principles of its application in the diet of type 2 diabetics. A review of research conducted on patients with additional findings of overweight or obesity indicated potential advantages - weight loss, enhancement in blood sugar supervision or lipid factors, however, these modifications (with the exception of triglyceride and HDL cholesterol levels) were not significantly divergent from the consequences of control regimens (normo-carbohydrate diet) (C. Zhou et al. 2022). It is also significant to emphasize that the observations were carried out on small clusters and for a brief period, thus it is challenging to determine the long-term impacts of this diet. It is a dietary regimen with highly stringent regulations, whose maintenance may be challenging in a longer perspective. Consequently, it is worth contemplating other dietary regimens that have been proven effective in type 2 diabetes, such as the DASH diet or the Mediterranean diet (D. Włodarek 2020).3. Przygotowanie posiłków zwiększa indeks glikemiczny produktów - Fakt
Przetwarzanie cieplne jest jednym z czynników, które wpływają na indeks glikemiczny produktów spożywczych. W czasie gotowania, smażenia lub pieczenia produktów zbożowych i skrobiowych (np. ziemniaków, kaszy, makaronu) zachodzi proces zelatynizacji skrobi. W jego trakcie następuje zwiększenie zdolności cząsteczek skrobi do absorbencji wody w wyniku podniesienia temperatury, co prowadzi do ich degradacji. W efekcie, skrobia staje się bardziej podatna na enzymy trawienne, co przyspiesza wchłanianie glukozy i zwiększa jej poziom we krwi. Produkty, takie jak ryż albo makaron, które zostały rozgotowane, będą miały więc wyższy indeks glikemiczny niż te ugotowane al dente, w których proces zelatynizacji miał miejsce w mniejszym stopniu (A. Czerwonogrodzka-Senczyna, A. Jeznach-Steinhagen, 2020).4. Osoby z cukrzycą typu 2 powinny woleć posiłki o niskiej zawartości węglowodanów, wysokiej zawartości białka i tłuszczów – MIT
W kontekście cukrzycy typu 2 często mówi się o posiłkach o niskiej zawartości węglowodanów, wysokiej zawartości białka i tłuszczów. Takie posiłki są zazwyczaj zbudowane z produktów o dużej zawartości białka i tłuszczów (np. jajka, mięso, ryby, orzechy, awokado), z ograniczeniem produktów węglowodanowych, takich jak zboża lub owoce. Istnieją potencjalne korzyści, takie jak wolniejsze opróżnianie żołądka i bardziej stabilne poziomy glukozy we krwi po spożyciu posiłku o niskiej zawartości węglowodanów i wysokiej zawartości białka i tłuszczów. Jednak dostępne dane są ograniczone i wymagają dalszych badań.5. Zalecenia odnośnie konsumpcji suszonych owoców u osób z cukrzycą typu 2 - MIT
Pacjenci z cukrzycą typu 2 często są przekonani, że nie powinni spożywać suszonych owoców ze względu na ich wysoki indeks glikemiczny i wysoki poziom cukrów prostych. Jednak suszone owoce mogą być składnikiem zdrowej diety, jeśli są spożywane w umiarkowanej ilości i jako element równowagi w posiłku bogatym w białka, tłuszcze i błonnik. Unikaj suszonych owoców z dodatkowym słodzeniem. Zalecane jest również monitorowanie indywidualnej reakcji organizmu po konsumpcji posiłku zawierającego suszone owoce.6. Nie należy spożywać owoców w cukrzycy typu 2 - według MIT
W kontekście odżywiania w cukrzycy typu 2 często można usłyszeć, że owoce nie powinny być włączane do diety, a szczególnie często wzmiankowane są banany i winogrona. Jest to związane z zawartością fruktozy, czyli cukru prostej charakterystycznej dla owoców, oraz wartością indeksu glikemicznego tych produktów, który wynosi odpowiednio 62 i 45. Cukry proste, w tym fruktoza, powinny być ograniczone w diecie. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, by ich ilość w diecie nie przekraczała 50 g dziennie (L. Czupryniak i wsp. 2023). Jednak nie oznacza to całkowitego wyeliminowania owoców z diety, ponieważ są one również źródłem błonnika, witamin i składników mineralnych. Podobnie jak w przypadku owoców suszonych, istotna jest ilość, forma podania i inne składniki potrawy. Warto sięgać po świeże lub mrożone owoce (ograniczać te w syropach), podawane w całości (rozdrobnienie, np. w smoothie, zwiększa indeks glikemiczny owocu). Jeżeli jest taka możliwość, warto wybrać te mniej dojrzałe, które zawierają mniej cukrów prostych.7. Przetwarzanie ziemniaków obniża ich indeks glikemiczny - TAK
Jak wcześniej wspomniano, temperatura jest jednym z czynników, które wpływają na indeks glikemiczny produktu. Wysoka temperatura powoduje, że skrobia ulega żelowaniu i jest łatwiej przyswajalna w przewodzie pokarmowym. Jednak w niskich temperaturach występuje proces odwrotny - cząsteczki skrobi przechodzą w formę uporządkowaną i krystaliczną, charakterystyczną dla tzw. skrobi opornej. Nie jest ona wrażliwa na działanie enzymów trawiennych, więc spożywanie jej w tej formie nie powoduje tak dużego wzrostu poziomu glukozy we krwi (należy zauważyć, że nie cała zawarta w produkcie skrobia ulega przekształceniu). W jelicie grubym ulega jednak procesowi fermentacji, co stanowi pożywkę dla bakterii jelitowych. Ponadto produkty fermentacji, takie jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, mają pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu, np. poprawiają wchłanianie składników mineralnych oraz obniżają stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi (A. Czerwonogrodzka-Senczyna, A. Jeznach-Steinhagen 2020).8. Rozważanie stosowania intermittent fasting (IF) w cukrzycy typu 2 - MIT
Intermittent fasting (IF), także znane jako przerywane post, jest stosunkowo nową metodą odżywiania, która zakłada ograniczenie spożywania posiłków w wyznaczonych okresach czasowych. Istnieje wiele wariantów tej praktyki, w tym post 24-godzinny raz lub dwa razy w tygodniu lub codzienne spożywanie posiłków tylko w określonych godzinach (np. 6 godzin jedzenia, 18 godzin postu). Wraz ze wzrostem jego popularności pojawiają się dyskusje na temat możliwości zastosowania IF w przypadku chorób, takich jak cukrzyca typu 2. Dostępne badania sugerują potencjalne korzyści IF dla metabolicznych parametrów, takich jak obniżone stężenie insuliny na czczo lub zmniejszone oporność na insulinę. Należy jednak podkreślić, że większość tych badań została przeprowadzona na małych grupach ludzi zdrowych i na krótki okres (średnio od kilku tygodni do kilku miesięcy). Ponadto, istnieje ryzyko wystąpienia hipoglikemii w okresach głodzenia, co może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia.9. Osoby z cukrzycą typu 2 powinny spożywać dwie porcje pożywienia codziennie - MIT
Dlatego też konieczne są dalsze obserwacje na większej skali pacjentów przez dłuższy okres. W tej chwili, intermitierende Fasten nie jest zalecane jako model odżywiania dla osób z cukrzycą typu 2 (A. Zubrzycki i wsp. 2018; I. Vasim, C. N. Majeed, M. D. DeBoer 2022). Liczba posiłków w diecie osób z cukrzycą typu 2 jest osobistą sprawą, jednak sugeruje się konsumpcję mniejszych, ale częstszych porcji pokarmowych. Jako najlepszy schemat wskazuje się 4-6 posiłków dziennie. Warto także podkreślić konieczność utrzymania regularności i unikania długich przerw pomiędzy jedzeniami. Warto także zwrócić uwagę na podział kaloryczności w ciągu dnia - śniadanie i obiad powinny dostarczać najwięcej energii, mniej zaś powinno pochodzić z kolacji i przekąsek.
