Dieta dostosowana do Twojego profilu genetycznego – podstawowe informacje
Spis treści
1. Nauka o skutkach odżywiania na ekspresję genów
Nauka o skutkach odżywiania na ekspresję genów to dziedzina, która łączy wiedzę genetyczną oraz z dziedziny odżywiania i bada wpływ składników odżywczych na ekspresję genów. Głównym jej celem jest wyjaśnienie, w jaki sposób dieta może mieć skutki dla funkcjonowania genów oraz jak geny danej osoby wpływają na metabolizm i reakcje na różne składniki odżywcze. Dzięki temu można dostosowywać dietę do indywidualnych cech genetycznych, co może prowadzić do osiągnięcia lepszych wyników zdrowotnych (A. K. Kiani i wsp. 2022).2. Podstawowe zasady diety opartej na analizie genetycznej
Dieta oparta na analizie DNA koncentruje się na jednostkowym podejściu do żywienia, uwzględniającym szczególne cechy genetyczne każdego człowieka, które są wykrywane dzięki specjalistycznym badaniom. Te badania pozwalają na identyfikację genetycznych polimorfizmów, które wpływają na wchłanianie składników odżywczych, metabolizm tłuszczu oraz tolerancję niektórych grup żywnościowych. Dieta oparta na analizie DNA polega na dostosowaniu planu żywieniowego do unikalnych potrzeb genetycznych osoby, co ma na celu optymalizację procesów metabolicznych i utrzymanie zdrowej masy ciała. W efekcie, osoby z różnymi genetycznymi cechami mogą otrzymywać indywidualne rekomendacje dotyczące spożycia makroskładników, witamin i składników mineralnych (R. Collier 2017).3. Co ujawniają testy
Najpierw należy uzyskać próbkę materiału genetycznego, zazwyczaj ślina lub wymaz z wnętrza policzka, choć czasem konieczne jest pobranie krwi lub innych substancji biologicznych. Następnie ekspert, zazwyczaj diagnosta laboratoryjny, wydziela DNA i przeprowadza jego sekwencjonowanie, umożliwiające identyfikację konkretnych genów, ich wariantów i innych informacji istotnych dla stanu zdrowia. Po ich zidentyfikowaniu następuje analiza genotypu i rozpoznanie konkretnych cech związanych z metabolizmem, tolerancją pokarmową, predyspozycjami do rozwoju różnych chorób oraz nawet kształtem postaci. Po zinterpretowaniu uzyskanych wyników można wprowadzić zmiany w indywidualnym planie żywieniowym uwzględniającym specyficzne potrzeby i predyspozycje genetyczne pacjenta (Mullins i wsp. 2020).4. Co dokładnie jest badane w badaniach genetycznych
Badania genetyczne zajmują się analizą różnych aspektów genotypu, które mogą mieć wpływ na zdrowie, metabolizm oraz reakcję organizmu na pokarm. Wśród nich można wymienić: - sposób i szybkość metabolizmu białek, tłuszczów i węglowodanów, - nietolerancje żywnościowe, - zapotrzebowanie energetyczne, - predyspozycje do określonych cech fizycznych, - reakcje na substancje używane, - zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne, - predyspozycje do rozwinięcia chorób, w tym otyłości, - odpowiedź organizmu na aktywność fizyczną. Laboratoria oferują pakiety badań, których koszt w Polsce wynosi około 2000 złotych, jednak możliwe jest również przeprowadzenie badania konkretnych aspektów, takich jak np. Predyspozycja organizmu do rozwinięcia otyłości, co jest dużo tańsze.5. Czy zmiana diety wystarczy do osiągnięcia celów terapeutycznych?
Poza personalizowanym planem żywieniowym można wprowadzić inne zmiany, które poprawią stan zdrowia i zostaną dopasowane do indywidualnych genetycznych wymagań pacjenta. Za sprawą analizy genomu można dostosować wiele aspektów związanych z codziennym funkcjonowaniem i dobrostanem psychofizycznym, takich jak poziom aktywności fizycznej, program uzupełnień diety czy harmonogram dnia. Należy jednak pamiętać, że jest to wskaźnik podobny do innych równie skutecznych, takich jak badania krwi czy hormonalne (D. M. Mutch i wsp. 2018).6. Zalety diety opartej na DNA
Jedną z kluczowych zalet diety opartej na DNA jest możliwość wykrycia genetycznych predyspozycji do rozwoju niektórych chorób. Pacjent może na tej podstawie podjąć wczesne środki zapobiegawcze, które obejmują zmiany w diecie lub stylu życia, co obniża ryzyko rozwoju chorób u konkretnej osoby. Na przykład, jeśli pacjent ma genetyczne predyspozycje do nadciśnienia tętniczego, dieta może zawierać ograniczenie spożycia soli oraz zwiększenie spożycia potasu i magnezu, co zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju choroby. W przypadku cukrzycy typu 2 można zastosować dietę o niskim ładunku glikemicznym oraz zwiększyć aktywność fizyczną, co w rezultacie zmniejsza ryzyko rozwoju choroby.7. Czy jest to jedyna droga do sukcesu?
Nie jest to konieczne! Należy pamiętać, że fundamentem odżywiania powinny być ogólne zalecenia opracowane przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, które obejmują różnorodną i zbilansowaną dietę bogatą w warzywa, owoce, pełne ziarna zbożowe, zdrowe źródła białka oraz ograniczenie spożycia przetworzonej żywności. Te wytyczne są oparte na badaniach naukowych i stanowią drogowskaz dla populacji. Podążanie za tymi wytycznymi może również przyczynić się do utrzymania dobrego zdrowia i zmniejszenia ryzyka rozwoju wielu chorób przewlekłych. Dieta oparta na analizie DNA może być interesującą opcją, ale powinna być postrzegana jako atrakcyjne rozwiązanie. Jeśli dostępne są zasoby finansowe na przeprowadzenie takich testów, nie ma przeszkód, aby je wykonać, ale warto wcześniej dokładnie przebadać wiarygodność placówki. Warto również pamiętać, że podobne wartościowe informacje można uzyskać z badań krwi i starannego przeanalizowania historii chorób w rodzinie lub obserwacji reakcji organizmu na konkretne rodzaje pokarmów.