Szukaj
Język
Czy kawa i herbata powodują odwodnienie organizmu?
Spis treści
1. Prawidłowe uwodnienie organizmu
Woda stanowi najważniejszy nieorganiczny składnik naszego organizmu. Odpowiedzialna jest za wielorakie funkcje, w tym: wspiera procesy transformacji materii, ułatwia ruch masy kałowej, oczyszcza organizm z toksyn, transportuje związki organiczne i nieorganiczne do wszystkich komórek oraz reguluje temperaturę ciała. Potrzeba wody jest zależna od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, masa ciała, zawartość tłuszczu w organizmie. Wraz ze wzrostem aktywności fizycznej i podwyższoną temperaturą otoczenia, organizm potrzebuje większej ilości wody ze względu na dodatkową utratę płynów przez pot. W związku z uczestnictwem wody w procesach metabolicznych, potrzeba tego składnika wzrasta wraz ze wzrostem wartości energetycznej diety. Wysoka zawartość białka w diecie może prowadzić do zwiększonej diurezy. Ilość wody w organizmie powinna być stale utrzymywana na tym samym poziomie, co oznacza, że bilans wodny musi być zerowy. Oznacza to, że ilość wody dostarczonej wraz z płynami i pożywieniem oraz powstającej w procesach spalania powinna równać się ilości wody wydalanej wraz z moczem, kałem, potem oraz wydychanym powietrzem.2. Dehydrowanie ciała - objawy
Ciało ludzkie nie posiada zdolności do przechowywania wody, co oznacza, że jej niedobór w diecie szybko prowadzi do dehydrowania. Pierwsze symptomy dehydrowania mogą pojawić się nawet przy utracie wody na poziomie 1%. W takim przypadku można zaobserwować spadek wydajności fizycznej, zmniejszoną zdolność do regulacji temperatury ciała oraz brak apetytu. Wraz z postępem dehydrowania mogą wystąpić trudności z koncentracją, bóle głowy, senność, nerwowość, wzrost temperatury ciała i częstotliwości oddechu.3. Dehydrokcja organizmu - wypadki
Dehydrokcja prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak: - ból i zawroty głowy, - zaburzenia funkcji poznawczych, - zaburzenia funkcji motorycznych, - problemy z mową, - zaburzenia rytmu serca, - przednerkowa niewydolność nerek, - zmiany ciśnienia krwi, - zaparcia, - sucha skóra, - nieprawidłowe działanie stosowanych leków, - upośledzenie wydzielania śliny.4. Kawa i herbata jako źródło płynów
Źródłem płynów dla ludzi są woda do picia, napoje różnego rodzaju oraz produkty spożywcze. Kawa jest drugim najczęściej spożywanym napojem przez ludzi na świecie. Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) opublikował oświadczenie, w którym zaleca spożywanie płynów bez dodatku cukru, aby zmniejszyć jego ilość w diecie. Nie wspomina jednak o diuretycznych napojach, takich jak kawa i herbata. Agencja Żywności i Leków Stanów Zjednoczonych (FDA) zaleca, aby zdrowi dorośli spożywali maksymalnie 400 mg kofeiny na dobę, co odpowiada średnio 3-4 filiżankom kawy.5. Czy kawa i herbata powodują odwodnienie ciała
Istnieje popularna legenda, że kawa i herbata mają właściwości odwadniające, co jest spowodowane obecnością kofeiny. Kofeina jest substancją występującą naturalnie w kawie, herbacie i kakao. Ta substancja działa jako inhibitor wchłaniania zwrotnego sodu w kanalikach nerkowych, a spożywanie jej w dużych ilościach (>500 mg) ma działanie moczopędne. Wczesne badania przeprowadzone przez Fishera S. M. i współpracowników wykazały, że regularne spożywanie kofeiny może przyczynić się do rozwoju specyficznej tolerancji organizmu na tę substancję. Inne badania potwierdzają, że umiarkowane spożywanie kofeiny nie prowadzi do znacznego odwodnienia organizmu. Celem jednego z badań przeprowadzonych przez Grandjeana A. i współpracowników było określenie wpływu różnych napojów, w tym kofeinowych, na stan nawodnienia organizmu. W badaniu uczestniczyło 18 mężczyzn w wieku 24-39 lat, którzy codziennie spożywali napoje zawierające kofeinę, łącznie 624 mg dziennie. Utratę wody oceniano za pomocą ilości oddawanego moczu. U mężczyzn zaobserwowano spadek całkowitej wody w organizmie o 2,7% oraz zwiększone wydalanie moczu o 42%. Ponieważ uczestnicy badania codziennie spożywali napoje kofeinowe, a w ciągu 5 dni przed badaniem całkowicie wyeliminowali kofeinę z diety, wyniki należy interpretować ostrożnie. Jednak nawet sami autorzy badania nie potwierdzają odwadniającego działania napojów kofeinowych. Inny eksperyment przeprowadzony przez S. C. Killer, A. K. Blannina i A. E. Jeukendrupa nie wykazał odwadniających właściwości kawy. Udział w nim wzięło 50 mężczyzn, którzy codziennie spożywali 5-6 filiżanek kawy. Badanie zostało podzielone na 2 próby, a każda z nich trwała 3 dni. Uczestnicy badania spożywali 4 razy dziennie 200 ml kawy, która zawierała 4 mg kofeiny/kg masy ciała, lub czystą wodę w takiej samej ilości. Przez cały czas kontrolowano aktywność fizyczną uczestników oraz spożywane przez nich pokarmy stałe i inne płyny. Poziom nawodnienia organizmu badano przed rozpoczęciem i po zakończeniu każdej próby. Eksperyment nie wykazał istotnych statystycznie różnic w nawodnieniu organizmu między spożyciem kawy a spożyciem czystej wody. W kontekście odwadniającego działania kawy i herbaty najważniejsza jest dawka. Badanie Seala A. D. i współpracowników wykazało, że spożycie 6 mg kofeiny na kilogram masy ciała dziennie może wywołać efekt moczopędny, podczas gdy 3 mg/kg masy ciała nie zakłóca bilansu wodnego w organizmie.6. Porównanie stężenia kofeiny w kawie i herbacie
Liście herbaty zawierają o 4,5% więcej kofeiny niż ziarna kawy, w których maksymalnie może znajdować się 2,5% tej substancji. Jednak podczas produkcji herbaty ilość kofeiny ulega zmniejszeniu. Poziom kofeiny w herbacie jest uzależniony od odmiany, warunków uprawy, stopnia fermentacji, rodzaju oraz sposobu parzenia. W 100 gramach herbaty czarnej znajduje się średnio 2,8–3,8 mg kofeiny, podczas gdy w 100 gramach herbaty zielonej jedynie 1,0–2,1 mg. Zawartość kofeiny w kawie także jest zmienna i uzależniona od rodzaju użytych ziaren, procesu produkcji oraz sposobu parzenia. Kawa robusta zawiera dwukrotnie więcej tej substancji niż kawa arabica. W poniższej tabeli została przedstawiona średnia zawartość kofeiny w wybranych naparach kawy i herbaty. Tabela 2. Średnia zawartość kofeiny w wybranych naparach kawy i herbaty Źródło: Bojarowicz H. , Przygoda M. , Kofeina. Cz. 1. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2012, 93(1), 8–13.
