Arginina - co to jest i w jaki sposób jej używać?
Spis treści
1. Pojawienie się argininy
Występowanie argininy w organizmie jest nie tylko pod wpływem zmian endogennych i wewnątrzkomórkowego rozpadu białka, ale również dostawy aminokwasów za pośrednictwem diety. Szczególna uwaga powinna być zwrócona na utrzymanie odpowiedniego poziomu argininy, zwłaszcza w przypadku zwiększonego zapotrzebowania spowodowanego urazem, chorobą lub znaczącymi procesami katabolicznymi w organizmie. Wraz z postępem procesu starzenia się zmniejsza produkcja endogennej argininy, a zaleca się jej uzupełnianie poprzez dietę. Bogatymi źródłami argininy są produkty zawierające zarówno białko zwierzęce, jak i roślinne, takie jak soja, wołowina, wieprzowina, indyk, orzechy ziemne, orzechy włoskie, orzechy brazylijskie, sezam, nasiona dyni, migdały, len, czekolada, gryka i makrela. Niewielkie ilości argininy można również znaleźć w białkach mlecznych. Jednak tylko połowa spożytej z pokarmu argininy jest wchłaniana do krwiobiegu podczas trawienia, podczas gdy 40% ulega rozkładowi w jelicie cienkim.2. Funkcjonowanie argininy
Arginina jest wytwarzana w cyklu mocznikowym i odgrywa rolę w syntezie białek, kreatyny, mocznika, proliny, poliamin i tlenku azotu. Aminokwas ten posiada funkcję regulacyjną i stymuluje wydzielanie glukagonu, insuliny, prolaktyny oraz hormonu wzrostu. Szlaki metaboliczne argininy różnią się w zależności od konkretnych narządów i komórek. Arginina ma wpływ na prawidłowe działanie i ochronę wątroby, zapewniając detoksykację organizmu poprzez przekształcenie toksycznego amoniaku w mocznik w cyklu mocznikowym. Arginina jest także substratem w syntezie kreatyny, która jest prekursorem wskaźnika prawidłowej pracy nerek – kreatyniny. Kreatyna odgrywa kluczową rolę w energetyce mięśniowej, wpływając na usprawnienie metabolizmu tlenowego i obniżenie poziomu kwasu mlekowego. W przypadku osób trenujących pozwala to na zwiększenie obciążeń treningowych, wzrost masy mięśniowej i zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej. Dostarczanie argininy wpływa także na produkcję hormonu wzrostu (GH), który oddziałuje na układ immunologiczny i ośrodkowy układ nerwowy. Nadmiar hormonu wzrostu ma negatywny wpływ na organizm, zwiększając ryzyko chorób nowotworowych i zmniejszając wychwyt glukozy, która jest substratem energetycznym, zwłaszcza w sportach wytrzymałościowych. Podawanie argininy przed snem jeszcze bardziej pobudza wydzielanie GH. Arginina w śródbłonku naczyń jest odpowiedzialna za syntezę tlenku azotu (NO), który pobudza układ immunologiczny, zmniejsza stany zapalne, ułatwia gojenie ran (zwłaszcza w przypadku oparzeń) i powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Ponadto uczestniczy w rozluźnianiu mięśni gładkich, poprawia krążenie krwi i pomaga w regeneracji uszkodzonych włókien mięśniowych. Niedobór NO ma istotny wpływ na tworzenie się blaszki miażdżycowej i utlenianie cząsteczek cholesterolu frakcji LDL. Arginina opóźnia także proces starzenia się organizmu dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym oraz wpływa na syntezę kolagenu. Arginina jest niezbędna do produkcji nasienia, utrzymania odpowiedniej ilości plemników i ich ruchliwości. Dodatkowo wywiera pozytywny wpływ na mikrobiom jelitowy i poprawia insulinowrażliwość u osób z cukrzycą typu 2, co wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby i jej późniejszych powikłań.3. Dawkowanie argininy
Arginina jest wykorzystywana jako izolowana aminokwas L-arginina lub jako syntetyczne związki, takie jak AAKG (arginina z kwasem glutarowym), chlorowodorek lub jabłczan L-argininy. Najlepiej wchłanialną formą jest ta, która jest najbardziej zbliżona do naturalnej, występującej w żywności. Leki zawierające argininę są stosowane w chorobach układu krążenia, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna, miażdżyca, udary mózgu i zakrzepy, a także w cukrzycy, jaskrze, bezpłodności u mężczyzn, oparzeniach i infekcjach. Arginina jest również często wykorzystywana przez sportowców w celu wzmocnienia wydolności organizmu podczas wysiłku. Niestety, nie ma wyraźnych badań, które dowodziłyby korzystnego wpływu suplementacji argininą w sporcie siłowym i wytrzymałościowym. Zalecaną dzienną dawką argininy jest 5 g, która jest podstawową dawką i nie powinna wywoływać żadnych skutków ubocznych. Najlepszym sposobem stosowania argininy jest przed treningiem. W przypadku stosowania dużych dawek argininy mogą wystąpić dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, biegunki i odwodnienie.4. Wytyczne dotyczące używania argininy
Ludzie cierpiący na schizofrenię, kobiety w ciąży, matki karmiące, osoby przyjmujące leki przeciwpadaczkowe, osoby z zaburzeniami funkcjonowania nerek, wątroby i dróg żółciowych, zaburzeniami trawienia i wchłaniania oraz ciężkim nadciśnieniem nie powinny doposażać argininy. Każda doposażanie powinno być wspierane badaniami medycznymi i konsultacją z medykiem. Dodatkowo, między spożyciem uzupełnienia diety a lekiem powinien zostać zachowany kilkugodzinny odstęp, aby uniknąć oddziaływania.5. Oceń argininę
Arginina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednakże jej nadmiar lub niedobór nie jest korzystny dla układu. Gdy w organizmie znajduje się zbyt wiele argininy, zaczynają być wytwarzane także nadmierne ilości tlenku azotu, co całkowicie odwraca jego funkcję zamiast obniżać ciśnienie, podnosi je i utwardza naczynia krwionośne, zamiast przywracać im sprężystość. Ponadto przesadne podawanie argininy może zakłócać równowagę innych aminokwasów. Racjonalna i dobrze zbilansowana dieta pozwala na dostarczenie odpowiednich ilości argininy, dzięki czemu można odczuć pozytywny wpływ tego aminokwasu na organizm.