Zjawisko pamięci mięśniowej
Spis treści
1. Mechanizm pamięci mięśniowej
Przebudowa dotyczy również samych komórek mięśniowych. Jest to spowodowane tym, że wysiłek fizyczny, który regularnie oddziałuje na włókna mięśniowe, wymaga produkcji większej ilości kurczliwych struktur, a mianowicie białek – aktyny i miozyny. Proces mitozy zwiększa liczbę jąder komórkowych i aktywuje proces hipertrofii. Na początku znacząco spada wytrzymałość, następnie dochodzi do zmniejszania się masy mięśniowej i na końcu zauważamy spadek siły mięśniowej. Następnie dochodzi do spowolnienia tego procesu. Utrata masy i siły mięśniowej będzie tym mniejsza, im dłuższy był staż treningowy. Oczywiście wszystko odbywa się dzięki pamięci mięśniowej. Zdecydowanie dłużej trwa odbudowa poprzedniego poziomu masy mięśniowej i jeszcze dłużej trwa powrót do poprzedniej siły mięśniowej i szybkości procesów zachodzących na poziomie układu nerwowego. Powodem dość szybkiego powrotu do poprzedniej formy fizycznej jest to, że nowe jądra w komórkach mięśniowych nie znikają, a przechodzą w stan spoczynku na czas braku aktywności. Właśnie dlatego u osób powracających nawet po długiej przerwie do treningów mięśnie szybciej adaptują się do nowego wysiłku, a więc szybciej będzie dochodziło do ich wzrostu. Wyjaśnienia specjalistów sprowadzają się go tego, że pamięć mięśniowa jest wynikiem: – przyspieszenia pracy neuronów motorycznych; – pojawienia się nowych synaps, czyli elementów stykowych komórek nerwowych, dzięki którym procesy przekazywania impulsów nerwowych również są szybsze; – poprawy działania kory ruchowej, a w konsekwencji zwiększenia liczby naczyń krwionośnych, które ją odżywiają. Istotą zmian jest zwiększenie liczby jąder w wielojądrowych komórkach tkanki mięśniowej. Jest to możliwe przy dużej liczbie aktywnych genów, które kodują podstawowe struktury wspomnianych białek. Kontuzja, choroba mogą stać się przyczyną tzw. Roztrenowania organizmu. Brak regularnych treningów przez pierwsze 2 miesiące może powodować nawet 30% spadek osiągniętych wcześniej rezultatów. Pozytywnym aspektem jest to, że zachowuje się do 50% funkcji osiągniętych dzięki regularnym treningom. Takie osoby szybciej wracają do poprzedniego stanu fizycznego. Proces powrotu zaczyna się od poprawy koordynacji i wytrzymałości. Cały proces może potrwać od 2 do 3 miesięcy. W razie potrzeby u osób z długim stażem treningowym zaczynają działać na pełnych obrotach, z kolei u osób początkujących dopiero dochodzi do uruchamiania procesów zwiększających liczbę jąder. W głębi procesu leżą zmiany, które zostały dokładnie zbadane przez lekarzy sportowych.2. Fundament dla pamięci mięśniowej
Podczas wzmożonej aktywności fizycznej tzw. Oddychanie wewnętrzne komórki nasila się, co przyczynia się do zwiększenia syntezy białek odpowiedzialnych za syntezę ATP, procesy glikolizy i glikogenogenezy (zaopatrzenie organizmu w energię). Nadmiar tlenu w komórkach stymuluje szybsze powstawanie białek kurczliwych. Rezultaty, które już zostały osiągnięte, są zapisywane jako szablon i przechowywane przez dłuższy czas. Neurony, które już istniały w mięśniach, są odtwarzane w ciągu 3–6 miesięcy. Dzięki pamięci mięśniowej, jak już wspomniano wyżej, najszybciej odzyskuje się ogólną wytrzymałość siłową. W uproszczeniu, dzięki pamięci mięśniowej po powrocie do treningów dochodzi do stymulacji organizmu do korzystania z rezerwowych naczyń włosowatych, co wzmacnia ukrwienie tkanek mięśniowych, a to prowadzi do zwiększenia wchłaniania tlenu przez komórki. Aktywny udział w procesie pamięci mięśniowej bierze układ nerwowy. Masa mięśniowa, która została zbudowana i utracona z jakiegoś powodu, zostaje odbudowana tak samo szybko jak koordynacja mięśniowa. Do powstania nowych potrzebny jest znacząco dłuższy czas, nawet do 1, 5 roku. To zdolność do produkcji potrzebnej ilości ATP, którą organizm produkował wcześniej.3. Praktyczne aspekty pamięci mięśniowej
Mięśnie zapamiętują pewne wzorce skurczów mięśniowych podczas ruchu w danym ćwiczeniu. Czynnością tą steruje kora ruchowa mózgu. Dlatego jest możliwe, by człowiek wykonywał skomplikowane koordynacyjnie ruchy, myśląc zupełnie o czymś innym. Znaczna liczba źródeł podaje, że znajduje się ona w tkance mięśniowej. Pamięć mięśniowa znajduje się nie w samym mięśniu, a w układzie nerwowym, który kontroluje funkcjonowanie mięśni. Te neurony umożliwiają zachodzenie wszystkich procesów motorycznych i podtrzymują napięcie mięśniowe. Gdy mięśnie zbyt szybko lub zbyt mocno rozciągają się na długość, wrzecionowate włókna mięśniowe wysyłają impulsy za pomocą neuronów czuciowych do rdzenia kręgowego. W uproszczeniu – podczas wykonywania każdego ćwiczenia dochodzi do przepływu informacji między mózgiem a włóknami mięśniowymi. Mózg wszystkie te dane porządkuje, zapamiętuje i przechowuje. Stąd im dłużej trenujemy, tym pamięć mięśniowa jest większa. Jest to „zapisywane” na pewnym psychofizycznym poziomie i działa dalej bez świadomego udziału człowieka. Jeśli ktoś wykonuje daną czynność regularnie, tak naprawdę uczy swój mózg wykonywania skomplikowanych ruchów koordynacyjnych z minimalnym udziałem. Gdy tylko ruch-szablon zostaje zapamiętany przez korę ruchową, jest przekazywany do bazaloidalnych (podkorowych) jąder położonych głęboko w mózgu. Istnieje wiele niezgodności dotyczących umiejscowienia pamięci mięśniowej. Jednak nie jest to stwierdzenie prawdziwe. Zresztą pamięć mięśniowa nie jest przechowywana w jądrach podkorowych, znajduje się w motoneuronach gamma. Motoneurony gamma kontrolują napięcie mięśniowe poprzez wrzecionowate włókna mięśniowe. Neurony czuciowe wywołują odruch wolnych motoneuronów LMNs (lower motor neurons), które wysyłają sygnał, dzięki któremu kurczą się zwykłe włókna mięśniowe danego mięśnia i jego synergiści. Włókna mięśniowe przekazują do mózgu informację o wykonanej pracy, obciążeniu zewnętrznym, liczbie powtórzeń itd. Wszystkie te procesy tworzą pamięć mięśniową. Zgodnie z powyższymi informacjami pamięć mięśniowa sprawia, że mięśnie zapamiętują określone ruchy ciała.