Ziołolecznictwo w chorobach układu pokarmowego
Spis treści
1. Historia ziołolecznictwa
Z kolei Grecy odkryli właściwości odurzające m.in. Bielunia, lulka czy maku, zaś w Rzymie słynny Galen usystematyzował wiedzę o lekach i ziołach. Nie sposób nie wspomnieć o roli Kościoła w rozwoju ziołolecznictwa. Doskonałym przykładem jest zakon bonifratrów, który do dzisiaj kultywuje tę tradycję. Z Indii wywodzi się wiedza na temat zastosowania imbiru, cynamonu czy żeń-szenia. Duży wkład w rozwój medycyny opartej na ziołach mieli Arabowie, którzy zajmowali się nie tylko uprawą i rozprowadzaniem roślin leczniczych, ale także ich przetwarzaniem i otrzymywaniem leków na ich bazie poprzez destylację, odparowywanie i filtrowanie olejków eterycznych. To właśnie przy klasztorach powstawały ogrody, w których uprawiano rośliny i zioła, które później były dostarczane okolicznej ludności, np. W postaci suszu herbacianego czy nalewek leczniczych. Najstarsze informacje dotyczące medycznych zastosowań ziół sięgają starożytnego Egiptu, gdzie powstały pierwsze uprawy roślin leczniczych, m.in. Lnu, rycynusu.2. Ziołolecznictwo dziś (zioła a leki syntetyczne)
To dziedzina wiedzy zajmująca się wykorzystywaniem preparatów roślinnych w walce z wieloma jednostkami chorobowymi. Początki XIX wieku charakteryzują się szybkim rozwojem chemii analitycznej, która wniosła do medycyny niezaprzeczalnie niezbędne produkty, jakimi są leki syntetyczne. Lekarstwa syntetyczne niewątpliwie działały szybciej, skuteczniej i pomimo wielu skutków ubocznych były uważane za lepsze od roślinnych. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aktualnie około 80% populacji na świecie stosuje medyczne produkty pochodzenia roślinnego jako element opieki zdrowotnej. Konsumentami, którzy wybierają preparaty roślinne, kierują takie pobudki jak chęć zachowania zdrowia lub jego poprawa, chęć wyleczenia choroby, czy złagodzenia niepożądanych objawów terapii lekami konwencjonalnymi. Dzięki prężnemu rozwojowi fitochemii i farmakologii potwierdzone zostały działania lecznicze wielu roślin. Czym właściwie jest ziołolecznictwo? Fitoterapia to zbiór wiedzy o właściwościach leczniczych substancji czynnych zawartych w roślinach, ich wpływie na organizmy żywe oraz interakcjach zachodzących pomiędzy lekami syntetycznymi a produktami roślinnymi. Niestety wzrost ich popularności przyczynił się w dużym stopniu do zahamowania dalszego rozwoju medycyny opartej na ziołach. Dziś możemy zaobserwować próbę powrotu do natury w wielu dziedzinach życia, m.in. W medycynie. Ziołolecznictwo jest popularne nie tylko w krajach mniej uprzemysłowionych, ale także w tych bardziej rozwiniętych, nie tylko gospodarczo, ale i naukowo. Ma na to wpływ również zbyt wysoka cena lekarstw syntetycznych. Odkryto wiele nowych, nieznanych dotąd zastosowań roślin, które są ogólnodostępne, np. Kłącze imbiru stosowane jako przyprawa i lek poprawiający trawienie w ostatnich latach znalazł nowe przeznaczenie jako lek przeciwwymiotny, przeciwzapalny, hipoglikemizujący i obniżający poziom cholesterolu. Ziołolecznictwo, inaczej nazywane fitoterapią, to jedna z gałęzi medycyny alternatywnej.3. Zastosowanie ziół w leczeniu chorób układu pokarmowego
Są to m.in.: – śluzy i gumy, – glikozydy, – alkaloidy, – garbniki, – olejki eteryczne, – flawonoidy, – gorycze, – antrazwiązki, – fenole, – kumaryny, – kwasy organiczne, – saponiny. Pomimo że ziół o właściwościach leczniczych są setki, w artykule pokrótce omówimy kilka wybranych – ogólnodostępnych i powszechnie znanych roślin. W Polsce za lecznicze uznawanych jest blisko 230 gatunków roślin. Ponadto zioła dostarczają wielu witamin i mikroelementów takich jak potas, cynk, siarka, żelazo, wapń, magnez, miedź, krzem i wiele innych.Choć zioła wykorzystywane są w leczeniu schorzeń wielu układów czy narządów człowieka, w tym artykule skupimy się na ich wpływie na przewód pokarmowy. Warto zauważyć, że większość z nich wykorzystywana jest nie tylko w praktyce medycznej, ale i na co dzień w kuchni jako przyprawy. Kryterium, które o tym decyduje, to obecność substancji czynnych niewątpliwie wywierających wpływ na fizjologię człowieka.4. Cząber pospolity
Stosowany jest nie tylko w kuchni, ale także w leczeniu lub łagodzeniu niestrawności, skurczów, nudności czy innych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Wykazuje działanie przeciwbiegunkowe.5. <extra_id_0> polski <extra_id_1> polski, melisa <extra_id_2> polski
Polecane w przypadku silnych niestrawności, skurczów i wzdęć – wszystko dzięki zdolności hamowania motoryki żołądka i jelit. Ponadto melisa lekarska i lawenda wykazują dość silne działanie uspokajające.6. <extra_id_0> Źródło <extra_id_1> Autor <extra_id_2> Autor: Krwawnik
Roślina dobrze znana i doceniana w leczeniu schorzeń układu pokarmowego. Dzięki spazmolitycznemu działaniu olejku eterycznego względem mięśni gładkich przewodu pokarmowego ziele krwawnika często wchodzi w skład wielu mieszanek i preparatów stosowanych tradycyjnie w łagodzeniu dolegliwości trawiennych.7. <extra_id_0> English: Kardamon <extra_id_1> English: <extra_id_2> Kardaemon
Zioła te wykazują głównie działanie przeciwskurczowe.8. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2> - <extra_id_3> - <extra_id_4> - Kolendra siewna
Wzmaga wydzielanie soków żołądkowych, znosi stany skurczowe mięśni gładkich i przewodu pokarmowego, poprawia perystaltykę jelit i hamuje w nich nadmierny rozwój bakterii, skutecznie znosi też poczucie nasycenia, przez co znacznie poprawia apetyt, ponadto wykazuje działanie uspokajające i wzmacniające.9. Koper włoski
Znany jest głównie ze swoich właściwości regulujących trawienie, wiatropędnych oraz rozkurczowych.10. Mięta pieprzowa
Roślina bogata w olejki eteryczne, m.in. Mentol. Zioło pobudza czynności wydzielnicze żołądka i wątroby, zwiększa ilość soku żołądkowego oraz żółci, ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów. Mięta pieprzowa była doskonale znana już w starożytności. Ponadto zawiera flawonoidy, gorycze, garbniki, kwasy organiczne, pektyny, prowitaminy A i C oraz sole mineralne (m.in. Potas, wapń, magnez, fosfor, żelazo, mangan, miedź i molibden). Łagodzi nieprzyjemne uczucie odbijania po zbyt obfitym posiłku. Uprawiano ją powszechnie w Grecji i krajach arabskich.11. <extra_id_0> Słowa kluczowe <extra_id_1> <extra_id_2>
Ma szerokie zastosowanie w oczyszczaniu krwi, m.in. Z cholesterolu. Pokrzywa przyspiesza trawienie ciężkostrawnych pokarmów, działa żółciopędnie oraz zmniejsza poziom cukru we krwi. Zawiera m.in. Kwas mrówkowy, sole mineralne, karoteny, C i K i bardzo dużo chlorofilu.12. Babka płesznik
Nasiona zmiękczają konsystencję masy jelitowej i zwiększają jej objętość. Wykazuje działanie przeczyszczające. Nasila to ucisk na ścianki jelit, co poprawia ich perystaltykę i ułatwia oraz przyspiesza wypróżnianie. Stosowana w leczeniu zaparć.13. Morwabiała
Dodatkowo morwa biała sprzyja obniżaniu cholesterolu we krwi oraz jest środkiem przeciwzapalnym. Roślina dobrze znana osobom na diecie redukcyjnej. Wyraźnym efektem stosowania morwy białej jest zmniejszone łaknienie, szczególnie na słodycze. Zawarte w niej związki zmniejszają przyswajanie węglowodanów, ograniczają tym samym odkładanie tkanki tłuszczowej.14. Działania niepożądane i interakcje
Nie wszystkie stany chorobowe możemy leczyć ziołami. Kuracje ziołowe powinny być prowadzone pod nadzorem lekarskim, gdyż substancje czynne zawarte w roślinach mogą wykazywać działanie antagonistyczne lub synergistyczne względem leków syntetycznych. Składniki wyciągu z dziurawca zwiększają aktywność enzymów wątrobowych, które oczyszczają organizm z leków. Nie należy także zapominać o trujących właściwościach niektórych ziół. Doskonale znanym przykładem ich zastosowania był wyrok śmierci wydany na Sokratesa. Ze względu na niebezpieczne właściwości niektórych roślin stosowanie ich wymaga nie tylko fachowej wiedzy, ale także ostrożności i doświadczenia. Należy pamiętać, że pomiędzy dawką leczniczą a toksyczną często jest cienka granica. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną”. Zastosowanie roślin w medycynie niesie za sobą mnóstwo korzyści, jednak nie możemy zapominać o wadach. Podobnie jak leki syntetyczne zioła mają swoje złe i dobre strony, dlatego też należy zachować zdrowy rozsądek i mieć na uwadze, że mogą wywoływać łagodne skutki uboczne takie jak bóle głowy, reakcje alergiczne, ale także wykazywać działanie toksyczne, niejednokrotnie prowadzące do uszkodzeń narządów i śmierci. Doskonałym przykładem jest dziurawiec i jego interakcja z lekami przeciwzakrzepowymi. Większa aktywność enzymów przekłada się na mniejsze stężenia leków przeciwzakrzepowych, co skutkuje ich osłabionym działaniem. Już w starożytnej Grecji znane były rośliny, których wyciągi stosowane były jako trucizny. Zmuszono go do wypicia soku z szaleju jadowitego. Istnieje wiele przeciwwskazań do stosowania ziół. Warto zapamiętać słynne słowa niemieckiego lekarza Paracelsusa, który stwierdził, że „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Niestety nie możemy bezkrytycznie podchodzić do tematu ziołolecznictwa.