Żelazo – rola w organizmie
Spis treści
1. Rola żelaza
We krwi żelazo wiąże się z transferyną – białkiem, które transportuje je do szpiku kostnego, śledziony i wątroby, przy czym najwięcej tego pierwiastka jest zmagazynowane w tym ostatnim narządzie. W organizmie dorosłego, zdrowego człowieka znajdują się około 3–4 g żelaza. Żelazo wpływa na utrzymanie odpowiednich funkcji fizycznych i intelektualnych. Żelazo jest przyjmowane z pokarmem w postaciach hemowej lub niehemowej i po odpowiedniej obróbce wchłaniane w jelicie cienkim, jednak forma, w której występuje (jony II- i III-wartościowe), generuje w komórkach wolne rodniki. W razie utraty krwi, zapasy żelaza, które znajdują się w tych narządach, są wykorzystywane w celu produkcji hemoglobiny. Funkcje żelaza: – w szpiku kostnym jest wykorzystywane w procesie tworzenia krwinek czerwonych; – ok. 70% żelaza znajduje się w hemoglobinie – białku i barwniku krwi, które umożliwia pobieranie tlenu w płucach oraz oddawanie go w tkankach; – wpływa na metabolizm cholesterolu; – sprzyja detoksykacji szkodliwych substancji w wątrobie; – odgrywa również ważną rolę w zwalczaniu bakterii i wirusów przez układ odpornościowy; – wspomaga prawidłową pracę układu nerwowego. Dodatkowo ma właściwości przeciwutleniające, pomaga walczyć z wolnymi rodnikami odpowiedzialnymi między innymi za przedwczesne starzenie się skóry. Dlatego musiał powstać mechanizm, proces, w którym żelazo byłoby wiązane i magazynowane w postaci nietoksycznych, rozpuszczalnych związków.2. Źródła żelaza w diecie
W małych ilościach żelazo znajduje się w mleku i produktach mlecznych, rybach, np. Sardynkach z puszki, ryżu, owocach i warzywach. W diecie wegańskiej zaspokojenie zapotrzebowania na żelazo jest nieco trudniejsze, jednak nie jest niemożliwe. Żelazo dostarczane z mięsem łatwiej się wchłania i charakteryzuje się wyższą biodostępnością w zestawieniu z żelazem dostarczanym z pokarmem roślinnym. Warto jednak pamiętać, że nadmiar kazeiny, która znajduje się produktach mleczarskich, upośledza wchłanianie żelaza. Dobrymi źródłami żelaza w diecie wegan są suche nasiona roślin strączkowych, otręby, tofu, niektóre pestki i orzechy, suszone owoce. Warto spożywać produkty takie jak chude czerwone mięso, wątróbka oraz żółtka jaj.