Szukaj
Język
Zalecenia żywieniowe w osteoporozie
Spis treści
1. Osteoporoza – objawy i przyczyny
Można zaobserwować także stopniowe zmniejszanie wzrostu. Złamania te nazywa się niskoenergetycznymi lub – odnosząc się do nazwy jednostki – osteoporotycznymi. Pozostałe 30% diagnozuje się jako osteoporozę wtórną. Istnieją czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Do pierwszej zaliczają się czynniki niemodyfikowalne, czyli takie, których nie można wyeliminować. W drugiej grupie znajdują się te częściowo modyfikowalne, takie jak niska wartość wskaźnika BMI, stan około- i pomenopauzalny, współwystępowanie chorób, przyjmowanie niektórych leków. Osteoporoza, nazywana dawniej zrzeszotnieniem kości, prowadzi do znacznego osłabienia struktury układu szkieletowego. Warto podkreślić, że złamania wynikające z zaawansowanej osteoporozy powstają zazwyczaj na skutek lekkiego urazu, który normalnie nie spowodowałby uszkodzenia w tak dużym stopniu. W większości przypadków (ok. 70%) choroba rozwija się w wyniku zaburzeń metabolizmu układu kostnego, mówi się wówczas o osteoporozie pierwotnej. Wśród jej przyczyn wymienić można m.in. Zaburzenia hormonalne, nieprawidłowe wchłanianie składników pokarmowych, a także przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, heparyny oraz glikokortykosteroidów (potocznie określanych sterydami). Dzieli się je na trzy grupy. Są to: płeć żeńska, zaawansowany wiek, pochodzenie etniczne (rasa kaukaska), predyspozycje rodzinne i genetyczne. Trzecia grupa natomiast to czynniki modyfikowalne, na które człowiek ma wpływ – niska podaż wapnia i witaminy D (niedobory), dieta ubogobiałkowa, palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu i kofeiny, siedzący tryb życia. Wraz z jej rozwojem następuje ubytek masy kostnej, pojawiają się wówczas takie objawy jak: nasilony ból kości, deformacja klatki piersiowej (zwana garbem wdowim) i związany z tym spadek wydolności oddechowej oraz złamania (zwłaszcza kości długich, m.in. Udowej i promieniowej).2. <extra_id_0> Leczenie osteoporozy <extra_id_1>. <extra_id_2>osteoporoza
Najczęściej przyjmowane leki o udowodnionej skuteczności przeciwzłamaniowej to bisfosfoniany (P. Mogą być podawane doustnie lub dożylnie. Ważnym składnikiem leczenia jest także odpowiednia dieta uwzględniająca podaż składników odżywczych, mineralnych i witamin niezbędnych dla zdrowia układu szkieletowego. Głównym celem leczenia osteoporozy jest minimalizowanie ryzyka złamań. Leszczyński i wsp. 2015). Ich działanie lecznicze opiera się na hamowaniu procesu niszczenia tkanki kostnej oraz wspomaganiu odbudowy jej struktury. Należy również wyeliminować zachowania wpływające negatywnie na stan kości. Pod kontrolą lekarza stosuje się odpowiednią farmakoterpię.3. Wapń
W celach prewencyjnych i leczniczych zaleca się dzienną podaż wapnia w ilości 1200 mg. W diecie powinny znajdować się produkty zaliczane do wartościowych źródeł wapnia. Wśród roślinnych źródeł wymienia się zielone warzywa liściaste (jarmuż, kapustę), fasolę, soję i jej przetwory (np. Tofu), migdały, sezam, mak, suszone figi i pomarańcze. W przypadku układu kostnego stanowi rolę budulcową – właśnie z tego powodu jest głównym składnikiem diety, na który należy zwrócić uwagę w osteoporozie. Wraz z wiekiem efektywność jego przyswajania się zmniejsza, dlatego warto zadbać o czynniki wspomagające absorpcję wapnia, czyli o obecność witaminy D i laktozy, kwaśny odczyn pokarmów oraz odpowiedni stosunek wapnia do fosforu (1: 1). W szczególności są to produkty mleczne oraz ryby z ościami, np. Sardynki, szprotki. Wapń jest składnikiem mineralnym pełniącym wiele funkcji w organizmie.4. <extra_id_0> Tytuł: <extra_id_1> Witamina D <extra_id_2>
Witamina D ma również znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu mięśniowego i nerwowego. Wiąże się to ze wzrostem ryzyka upadków, a tym samym zwiększeniem prawdopodobieństwa złamań osteoporotycznych. Aby była efektywna, muszą zostać spełnione określone warunki – w Polsce są one możliwe tylko w miesiącach letnich. W przypadku osób ze zdiagnozowaną osteoporozą taka suplementacja powinna trwać przez cały rok. Jasik i wsp. 2019). W przypadku jej niedostatecznego poziomu zmniejsza się efektywność wchłaniania wapnia, co może prowadzić do niedoborów tego składnika mineralnego i nasilać problem. Jej deficyt przyczynia się do osłabienia siły mięśni oraz zaburzeń równowagi. Dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy D wraz z pożywieniem jest właściwie niemożliwe, gdyż w ok. 80% jej źródłem jest synteza skórna, która zachodzi pod wpływem działania promieni słonecznych. W związku z tym zaleca się suplementację w ilości 800–4000 IU dziennie w zależności od wieku, masy ciała, poziomu witaminy D w organizmie oraz stanu zdrowia. Udokumentowano, że podawanie witaminy D w dawce 800 IU dziennie redukuje prawdopodobieństwo złamań i jest ważnym elementem terapii (A. Niedobór witaminy D w znacznym stopniu przyczynia się do demineralizacji kości, ponieważ witamina bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, a także odpowiada za metabolizm tkanki kostnej.5. Białko
Białko jest elementem budulcowym, bierze udział w syntezie składników macierzy kostnej, np. Kolagenu. Utrudniona jest także regeneracja tkanek uszkodzonych w wyniku urazów i złamań. Biorąc to pod uwagę, należy zadbać o odpowiednią ilość i źródło białka. Do wartościowych produktów białkowych pochodzenia zwierzęcego należą mięso, ryby, jaja, nabiał. W jadłospisie warto uwzględnić produkty z obydwu grup, tak aby stosunek białka zwierzęcego do roślinnego był proporcjonalny. Zarówno jego niedobór, jak i nadmiar ma niekorzystny wpływ na stan kości. W przypadku niedoboru następuje utrata masy kostnej i pogorszenie siły mięśniowej. Nadmiar natomiast przyczynia się do wzmożonej pracy nerek, co skutkuje większym wydalaniem wapnia z moczem. Zalecane dzienne spożycie mieści się w granicach 1–1, 5 g/kg mc. Wśród roślinnych źródeł wyróżnia się przede wszystkim nasiona roślin strączkowych, orzechy i zboża. Jadłospis osób chorujących na osteoporozę powinien uwzględniać odpowiednią ilość białka.6. <extra_id_0> Tytuł: <extra_id_1> Witamina C <extra_id_2>
Niedobór witaminy prowadzi do patologicznych zmian w obrębie układu kostnego. Zalecane dzienne spożycie kwasu askorbinowego dla kobiet wynosi 75 mg, a dla mężczyzn 90 mg. Najlepiej podawać je w formie surowej, ponieważ wysoka temperatura (np. Podczas gotowania) powoduje rozkład kwasu askorbinowego, przez co następuje częściowa utrata jego właściwości. Ponadto przyczynia się do poprawy wchłaniania wapnia i magnezu. Obserwuje się wówczas słabo wykształconą macierz kostną, co zwiększa podatność na uszkodzenia i złamania. W diecie powinny znajdować się świeże warzywa i owoce (w szczególności papryka, natka pietruszki, brokuły, truskawki, czarna porzeczka, jagody, kiwi, cytrusy). Kwas askorbinowy, czyli witamina C, wpływa na procesy związane z metabolizmem tkanki kostnej, jest także niezbędny do syntezy kolagenu.7. <extra_id_0> Wszystkie <extra_id_1> Wszystkie <extra_id_2>Wszystkie Produkty Polskie
Należy również zwrócić uwagę na spożycie soli, ponieważ jej nadmiar przyczynia się do zwiększonej utraty wapnia wraz z moczem. Na gospodarkę wapniową mogą oddziaływać także napoje gazowane. Jeśli spożycie fosforu przewyższa ilość dostarczanego wapnia, wówczas dochodzi do zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, a to prowadzi do hipokalcemii. Niekorzystny wpływ na układ kostny wywierają przede wszystkim używki – alkohol, kofeina i nikotyna. W związku z tym podaż soli powinna być ograniczona do 5 g na dobę, co odpowiada 1 płaskiej łyżeczce do herbaty. Zawierają one duże ilości fosforu, który wiąże wapń i utrudnia jego wchłanianie. Oprócz produktów zalecanych są też takie, które powinny zostać wyeliminowane z diety lub znacznie ograniczone.
