Szukaj
Język
Wzdęcia – patogeneza, objawy, diagnostyka oraz leczenie
Spis treści
1. Czym są wzdęcia?
Wzdęcia brzucha występują u około 10–30% populacji osób dorosłych. Objawy te nasilają się również po spożyciu posiłku. W jelitach zdrowego, prawidłowo odżywionego człowieka znajduje się około 200 ml gazu, przy czym w ciągu doby wydalane jest około 600 ml. Powstają one na skutek reakcji zobojętniania zasadowego soku trzustkowego oraz podczas bakteryjnych procesów fermentacyjnych w świetle jelita grubego. Brzucha są objawami chorobowymi związanymi z nadmierną ilością gazów gromadzonych w jelitach. Obserwuje się również większą podatność na wzdęcia u kobiet, szczególnie podczas miesiączki. Co ciekawe, u sporej części osób nie stwierdza się przy tym zwiększonego obwodu brzucha. W wyniku wewnątrzjelitowej produkcji gazu powstają m.in.: – metan, – wodór, – dwutlenek węgla, – azot, – śladowe ilości siarkowodoru, – śladowe ilości amoniaku, – lotne kwasy tłuszczowe. Wzdęcia brzucha są patologicznym zwiększeniem objętości powietrza w żołądku oraz jelitach. To jedne z najczęściej odczuwalnych objawów ze strony układu pokarmowego.2. Przyczyny ich występowania
Część powietrza, która dostaje się do żołądka, jest usuwana poprzez tzw. Odbijanie, natomiast cała reszta przedostaje się do dalszej części przewodu pokarmowego. Wzdęcia brzucha bardzo często są skutkiem występowania innych chorób, schorzeń oraz stanów fizjologicznych, m.in. Obserwuje się je w przypadku: – zaparć, – dyspepsji czynnościowej, – zespołu jelita nadwrażliwego, – aerofagii, – zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, – twardziny układowej, – chorób tarczycy, – rzekomej niedrożności jelita grubego, – przyjmowania niektórych leków, – nietolerancji laktozy, fruktozy, glutenu oraz innych substancji pokarmowych, – przewlekłych stanów zapalnych jelit, – choroby trzewnej, – niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki, – błędów żywieniowych. Jedną z najczęstszych przyczyn występowania wzdęć brzucha jest nieprawidłowa dieta, np. Spożywanie zbyt dużej ilości napojów gazowanych. Również połykanie powietrza wraz z pokarmem może być przyczyną powstawania wzdęć brzucha.3. Objawy wzdęć brzucha
Narastają stopniowo w ciągu dnia oraz nasilają się wieczorem. Wzdęcia brzucha na ogół są bardzo łatwe do rozpoznania, objawiają się m.in.: – bólem brzucha o charakterze kolkowym, – uczuciem skurczu jelit, – uczuciem pełności w jamie brzusznej, – uwalnianiem gazów jelitowych, – dusznościami, – bólami w klatce piersiowej, – przelewaniem się w brzuchu, – zdarzają się również przypadki biegunki lub zaparć. Niestety ustalenie przyczyny wzdęć wbrew pozorom nie zawsze okazuje się proste. Co ciekawe, wzdęcia z reguły są schorzeniem, które rzadko doskwiera rano.4. <extra_id_0> Diagnostyka Polski <extra_id_1> Kategoria <extra_id_2> Kategoria: Diagnostyka
W niektórych przypadkach można obiektywizować wzdęcia poprzez pomiar obwodu brzucha. Do diagnostyki wzdęć brzucha bardzo często stosuje się również wywiad. Wywiad powinien być przeprowadzony skrupulatnie, głównie pod kątem ilości spożywanych warzyw, owoców, roślin strączkowych i kapustnych oraz wszelkich dodatków do żywności. Oprócz wyżej wymienionych objawów w diagnostyce należy poszukiwać przyczyn organicznych oraz metabolicznych. Bardzo często u pacjentów skarżących się na wzdęcia badania stwierdzają prawidłowe stężenie gazów w jelitach, a pierwotną przyczyną występowania tych dolegliwości brzusznych są zaburzenia czynności motorycznej przewodu pokarmowego. Uzyskane dane mogą wskazywać na czynnościowe tło występowania tej dolegliwości (np. Bóle brzucha, nudności, zaparcia, jadłowstręt, skurcze jelit itp.) oraz organiczne (np. Spadek masy ciała, gorączka, wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego itp.). Podczas przeprowadzania wywiadu należy również zwrócić uwagę na ewentualne leki, które pacjent przyjmuje, używki oraz wszelkie schorzenia lękowe, psychosomatyczne. Bardzo często wzdęcia mogą być objawem nietolerancji pokarmowych (np. Laktoza, fruktoza czy gluten).5. Skuteczne sposoby leczenia wzdęć
Podczas występowania dokuczliwych wzdęć brzucha warto spróbować zmienić swoje nawyki żywieniowe oraz nieco zwiększyć aktywność fizyczną. Po posiłkach zaleca się np. Wypijanie ziołowych naparów, głównie z kopru włoskiego, mięty, bazylii, z imbirem oraz miodem. Ludzki organizm jest w stanie przetrawić nawet bardzo duże objętościowo posiłki, jednak jakość pracy przewodu pokarmowego jest wówczas znacznie gorsza. Warto również posiłki spożywać bez pośpiechu, żuć z zamkniętymi ustami, starannie przeżuwać wszystkie kęsy, nie stosować gum do żucia oraz nie pić napojów przez słomkę, aby uniknąć połykania zbyt dużych ilości powietrza. Pomimo że mogą być to potrawy zdrowe, zawierają substancje, które układ pokarmowy trawi z trudem lub których w ogóle nie jest w stanie przetrawić. Jeśli już zdecydujemy się dodać je do potrawy, warto przyprawić je kminkiem, majerankiem, szałwią, tymiankiem czy też liściem laurowym, co ułatwi trawienie. Oprócz powyższych zaleceń żywieniowych warto również unikać spożywania potraw tłustych, smażonych oraz słodkich na rzecz produktów gotowanych oraz pieczonych. Warto rozpocząć od półgodzinnych spacerów, co nie będzie wymagało zbyt dużego wysiłku, a przyniesie ulgę. Jeśli domowe sposoby na wzdęcia zawiodą, konieczne jest udanie się do specjalisty, który przepisze odpowiednie leki. Oczywiście jak w przypadku większości schorzeń możliwe jest stosowanie różnych opcji terapeutycznych: – w zespole jelita nadwrażliwego z przewagą zaparć zaleca się stosowanie leków przyspieszających opróżnianie żołądka, czyli leków prokinetycznych, – stosowanie węgla aktywnego, – antybiotykoterapia w przypadku przerostu flory bakteryjnej, – dieta eliminacyjna w przypadku występowania nietolerancji niektórych substancji odżywczych, – modyfikacje dietetyczne, – skuteczność stosowania probiotyków oraz leków rozkurczających jak dotąd jest jednak nieuzasadniona, pomimo że są one bardzo często stosowane w leczeniu wzdęć brzucha. W zdecydowanej większości przypadków pomaga to wyeliminować wzdęcia lub skutecznie je minimalizować. Pomocne podczas leczenia wzdęć brzucha może okazać się również zmniejszenie objętości posiłków na rzecz zwiększenia ich liczby w ciągu doby. Warto więc spożywać nawet 5–6 niewielkich objętościowo dań, przez co unikniemy zalegania resztek pokarmowych w jelitach. Osoby borykające się z problemem wzdęć brzucha powinny również zwracać uwagę na ilość spożywanych pokarmów wzdymających. Zaleca się więc ograniczenie do minimum spożywania roślin strączkowych, kapustnych, jaj oraz smażonej cebuli. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia wzdęć brzucha, warto też ograniczyć ilość spożywanych napojów gazowanych, ponieważ wprowadzają one do przewodu pokarmowego duże ilości dwutlenku węgla. Nie od dziś wiadomo również, że aktywność fizyczna usprawnia funkcjonowanie przewodu pokarmowego. W ten sposób można zapobiec występowaniu zaparć lub wzdęć, ponieważ zaleganie resztek pokarmowych w jelicie grubym sprzyja ich fermentacji oraz tworzeniu się nadmiaru gazów. W każdym przypadku leczenie pacjenta powinno opierać się na poszukiwaniu przyczyn występowania wzdęć.
