Szukaj
Język
Wysoki poziom kortyzolu – czym się objawia i jak go obniżyć
Spis treści
1. Działanie kortyzolu w organizmie
Kortyzol przyczynia się do wzrostu stężenia glukozy we krwi, zwłaszcza w sytuacjach stresowych. Równocześnie dochodzi do wzrostu wrażliwości tkanek na insulinę, a w wątrobie nasilają się synteza i magazynowania glikogenu. Ponadto kortyzol odpowiada za: – uwalnianie wapnia kości, – regulowanie rytmu dobowego, – wsparcie układu odpornościowego, – przeciwdziałanie zmianom zapalnym. Oznacza to, że jego głównym zadaniem jest regulacja gospodarki węglowodanowej. Zmniejszone zużycie glukozy w organizmie idzie w parze z dwoma innymi procesami – aktywacją lipolizy (rozkładem związków tłuszczowych) i rozpadem białek. Kortyzol przejawia też działanie mineralokortykosteroidowe, dlatego też wzmaga wydalanie potasu wraz z moczem i powoduje zwiększenie zwrotnej resorpcji sodu i wody. Kortyzol jest hormonem, który ma przede wszystkim właściwości glikokortykosteroidowe.2. Przyczyny i objawy wysokiego poziomu kortyzolu
Nadmiar kortyzolu często towarzyszy również nieprawidłowym nawykom żywieniowym – zarówno nadwadze i otyłości, jak i zbyt niskiej masie ciała. Przede wszystkim mowa tu o gruczolaku przysadki mózgowej, co powoduje nadmierne wydzielanie ACTH biorącego udział w procesie syntezy i wydzielania kortyzolu w korze nadnerczy. Oprócz tego nadmiar hormonu stresu towarzyszy rakowi płuc i tarczycy oraz guzowi nadnerczy. Ponadto glikokortykosteroidy są wykorzystywane wśród pacjentów onkologicznych w celu redukcji wymiotów po przebytej chemioterapii oraz u osób po zabiegach transplantacji. Jedną z głównych przyczyn zbyt wysokiego poziomu kortyzolu jest długotrwale utrzymujący się stres. Zbyt wysoki poziom kortyzolu może być także rezultatem chorób nowotworowych. Wskutek wzrostu poziomu ACTH wzrasta stężenie kortyzolu we krwi. Problemy z wysokim stężeniem kortyzolu mogą być również związane z długą terapią glikokortykosteroidami, np. U osób z astmą, zespołem nerczycowym, reumatoidalnym zapaleniem stawów, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc czy sarkoidozą. Objawy wysokiego poziomu kortyzolu: – obniżenie libido u mężczyzn, – wzrost ciśnienia tętniczego krwi, – zaburzenia miesiączkowania u kobiet, – podwyższony poziom glukozy we krwi, – przesadne odczuwanie pragnienia i nadmierne oddawanie moczu, – upośledzenie odporności, np. Nawracające i trudne do pełnego wyleczenia infekcje, – zaburzenie rytmu okołodobowego, co wywołuje m.in. Bezsenność, obniżenie nastroju, stany depresyjne, chroniczne zmęczenie. Przeważnie idzie on w parze z innymi czynnikami – intensywnym wysiłkiem i dużym zmęczeniem psychofizycznym oraz niedostateczną ilością snu.3. Jak obniżyć wysoki poziom kortyzolu
Utrzymanie optymalnej masy ciała, regularny i odpowiednio dostosowany wysiłek oraz zdrowy i głęboki sen pozwalają na zminimalizowanie stresu oraz ograniczenie innych czynników, które mogą prowadzić do nadmiernego wzrostu poziomu kortyzolu. Modyfikacje powinny dotyczyć różnych aspektów – nawyków żywieniowych, intensywności aktywności fizycznej, jakości snu i zdrowia psychicznego. Zmiana dotychczasowego stylu życia stanowi jeden z głównych sposobów na walkę ze zbyt dużym poziomem kortyzolu.4. <extra_id_0> Tytuł <extra_id_1> - <extra_id_2>Tytuł:
W obniżeniu stężenia kortyzolu pomocne mogą okazać się również niektóre suplementy i składniki codziennej diety.5. Węglowodany
Inhalainen i wsp. 2014). W badaniu przeprowadzonym w grupie rekreacyjnych biegaczy wykazano, że suplementacja roztworami o 7% zawartości cukrów w trakcie ćwiczeń wytrzymałościowych ograniczyła potreningowy wzrost kortyzolu (J.K. W kontekście sportu warto zadbać o uzupełnianie węglowodanów w porze okołotreningowej.6. Fosfolipidy – fosfatydyloseryna i kwas fosfatydowy
Co ciekawe, 6- tygodniowa suplementacja dawką 200 mg nie wywołała takiego efektu (J. Starks i wsp. 2008). Fosfolipidy, a zwłaszcza fosfatydyloseryna i kwas fosfatydowy, mogą sprzyjać redukcji stężenia kortyzolu. Hellhameri wsp. 2014; M.A. Źródłem fosfatydyloseryny są żółtka – jaja kurze będą więc nie tylko sposobem na uzupełnienie pełnowartościowego białka w diecie sportowca. Dawka 400 mg kompleksu tych dwóch fosfolipidów podawanych przez 6 tygodni doprowadziła do zmniejszenia stężenia powysiłkowego kortyzolu.7. <extra_id_0> Betaina <extra_id_1> Betaina English: Betaina <extra_id_2> Betaina
Wyniki badań naukowych wskazują, że 2-tygodniowa suplementacja betainą w dawkach 1, 25–2, 5 g u osób ćwiczących nie tylko poprawiła wytrzymałość mięśniową, ale także miała korzystny wpływ na endokrynologiczny profil anaboliczny, m.in. Redukcję stężenia kortyzolu (H. Apicella i wsp. 2013). Związek ten coraz częściej występuje jako składnik odżywek przedtreningowych z uwagi jego korzystny wpływ na zdolności wysiłkowe. Arazi i wsp. 2022; J.M. Jeżeli chodzi o potreningowy poziom kortyzolu, warto też wspomnieć o pozytywnej roli betainy (trimetyloglicyna).8. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2> - Tryptofan Polski
Capello, C.R. Przy zbyt wysokim poziomie kortyzolu pomocny może okazać się także tryptofan – aminokwas, który jest prekursorem serotoniny odpowiedzialnej m.in. Za dobry nastrój. Markus 2014). Tygodniowa suplementacja tryptofanem u osób o wysokim poziomie neurotyczności pozwoliła zmniejszyć poziom kortyzolu i ograniczyć apetyt wywołany przez stres poznawczy, np. Natrętne myśli o konieczności zjedzenia posiłku (A.E.9. <extra_id_0> Ashwagandha - <extra_id_1>
Majeed, K. Mundkur 2023; A.L. Salve i wsp. 2019; K. Kapoor, S. Udowodniono, że stosowanie tego ekstraktu sprzyja redukcji stężenia porannego kortyzolu oraz skutecznie łagodzi objawy związane z lękiem. Na przestrzeni lat przeprowadzono wiele badań oceniających wpływ długofalowej suplementacji różnych dawek (125–500 mg) standaryzowanego ekstraktu z ashwagandhy na redukcję stresu i niepokoju (M. Nagabhushanam, L. Lopresti i wsp. 2019; J. Chandrasekhar, J. Anshetty 2012). W kontekście walki ze zbyt wysokim poziomem kortyzolu często wspomina się także o ashwagandzie, która jest jednym z najpopularniejszych roślinnych adaptogenów.
