Szukaj
Język
Wpływ mikroplastiku na organizm człowieka – jak go ograniczyć
Spis treści
1. Jak plastik dostaje się do organizmu człowieka
Mikroplastik, czyli drobne cząsteczki plastiku o średnicy poniżej 5 mm, jest obecny w niemal każdym elemencie środowiska i nieświadomie trafia do organizmów ludzi w wyniku działania wielu różnych czynników.2. Spożywanie zanieczyszczonej żywności i wody
Dodatkowo surowiec ten może przedostawać się do jedzenia poprzez opakowania i naczynia jednorazowe, np. Butelki na wodę. Mikroplastik wykryto w rybach, owocach morza, soli kuchennej, ryżu, a także w produktach roślinnych, takich jak owoce i warzywa, które mogą pochłaniać cząsteczki plastiku z gleby i wody. Jednym z głównych źródeł plastiku w organizmie jest skażona żywność.3. <extra_id_0> » <extra_id_1> » <extra_id_2> » Wdychanie mikroplastiku Polski
W zamkniętych pomieszczeniach mikroplastik pochodzi głównie z kurzu domowego, mebli i dywanów wykonanych z tworzyw sztucznych. Źródłem tych zanieczyszczeń są syntetyczne tkaniny, opony samochodowe, ścierające się plastikowe powierzchnie i spaliny. Mikroplastik unosi się w powietrzu i może być wdychany wraz z pyłem.4. Kontakt ze skórą i błonami śluzowymi
Chociaż skóra stanowi barierę ochronną, mikroplastik może przenikać do organizmu poprzez drobne uszkodzenia naskórka lub przez błony śluzowe, np. Podczas używania kosmetyków zawierających mikrocząsteczki plastiku (np. Peelingów, past do zębów).5. Plastik w produktach codziennego użytku
Moita Neto, E.A.D. Choć ilości mikroplastiku w każdym pojedynczym przypadku mogą być niewielkie, jego wszechobecność może prowadzić do stopniowej kumulacji tego zanieczyszczenia w organizmie, co może wiązać się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Do głównych źródeł tego zanieczyszczenia należą: – plastikowe pojemniki na żywność (szczególnie podgrzewane w mikrofalówce), – jednorazowe naczynia i sztućce, – folie spożywcze, – ubrania z włókien syntetycznych (np. Poliester, nylon), – torby plastikowe, – filtry papierosowe (J.M. Silva 2023). Wiele przedmiotów codziennego użytku stanowi źródło mikroplastiku, który może przenikać do organizmu.6. Jak spożycie plastiku wpływa na zdrowie człowieka
Spożycie plastiku, zwłaszcza w postaci mikrocząsteczek, może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, chociaż pełny zakres jego wpływu na organizm człowieka nie został jeszcze w pełni zrozumiany. Badania wskazują, że może oddziaływać na zdrowie na kilku poziomach.7. Układ hormonalny
Badania wskazują, że ekspozycja na te związki może przyczyniać się do nieprawidłowego funkcjonowania osi podwzgórze-przysadka-gonady, co z kolei może prowadzić do obniżenia jakości nasienia, zaburzeń owulacji, a nawet zwiększonego ryzyka niepłodności (L.N. Luthi, D.A. Ponadto długotrwała kumulacja tych substancji w organizmie może sprzyjać rozwojowi chorób endokrynologicznych, np. Niedoczynności tarczycy (J. Mikroplastik zawiera liczne związki chemiczne, w tym bisfenol A (BPA) oraz ftalany, które wykazują działanie endokrynnie czynne i mogą prowadzić do zaburzeń gospodarki hormonalnej. Vandenberg, D. Quinerly 2017). Zhang i wsp. 2024). Ich obecność w organizmie może zakłócać prawidłowy rozwój, funkcjonowanie układu rozrodczego, a także płodność zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.8. Układ odpornościowy
Yang i wsp. 2022). Badania wskazują, że jego obecność w organizmie może zaburzać równowagę cytokin, białek odpowiedzialnych za regulację odpowiedzi immunologicznej, co może prowadzić do nadreaktywności układu odpornościowego lub jego osłabienia (W. W konsekwencji organizm staje się bardziej podatny na choroby zapalne, alergie oraz przewlekłe schorzenia o podłożu autoimmunologicznym. Wnikające do organizmu drobne cząsteczki tego surowca mogą być rozpoznawane przez układ immunologiczny jako obce substancje i prowadzić do aktywacji mechanizmów obronnych, a w efekcie – do przewlekłego stanu zapalnego (W. Ponadto mikroplastik może stanowić nośnik dla patogenów i toksycznych substancji chemicznych, które dodatkowo obciążają układ odpornościowy. Yang i wsp. 2022). Mikroplastik może negatywnie oddziaływać na układ odpornościowy i przyczyniać się do zaburzeń jego funkcjonowania.9. Układ pokarmowy
W konsekwencji dochodzi do osłabienia bariery jelitowej i w jego następstwie do przenikania do krwiobiegu toksyn, patogenów i innych szkodliwych substancji (C.E. Anderton, A.M. Istotnym aspektem wpływu mikroplastiku na układ trawienny jest również jego oddziaływanie na mikrobiotę jelitową, czyli złożony ekosystem mikroorganizmów odgrywający kluczową rolę w trawieniu, syntezie witamin, regulacji odporności oraz funkcjonowaniu osi jelita-mózg. Demarquoy 2024). Coraz więcej badań wskazuje na powiązania między stanem mikrobioty jelitowej a ryzykiem rozwoju depresji, lęków oraz chorób neurodegeneracyjnych, co sugeruje, że długotrwała ekspozycja na mikroplastik może mieć poważniejsze konsekwencje, niż dotychczas przypuszczano (P. Mikroplastik może również negatywnie wpływać na funkcjonowanie układu pokarmowego – zaburzać procesy trawienne i wchłaniania składników odżywczych. Sofield, R.S. Gorecki 2024). Badacze sugerują, że mikroplastik może powodować dysbiozę, czyli zaburzać równowagę mikrobioty, prowadząc do spadku liczebności pożytecznych bakterii takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium oraz wzrostu populacji drobnoustrojów patogennych (J. Tego rodzaju zmiany mogą skutkować nie tylko problemami trawiennymi, jak wzdęcia czy bóle brzucha, ale również wpływać na ogólny stan zdrowia, w tym na funkcje neurologiczne i psychiczne. Tiwari i wsp. 2023). Jego drobne cząsteczki mogą podrażniać błonę śluzową jelit oraz prowadzić do mikrouszkodzeń nabłonka, które zwiększają jego przepuszczalność.10. Czy ekspozycja na mikroplastik zwiększa ryzyko nowotworów
Szczególnie narażone są komórki nabłonka jelit, które mają bezpośredni kontakt z połykanymi cząstkami plastiku. Choć wpływ mikroplastiku na ryzyko raka wciąż jest badany, coraz więcej dowodów wskazuje na jego potencjalnie szkodliwe oddziaływanie (S. Długotrwała ekspozycja na mikroplastik i zawarte w nim toksyczne związki, takie jak bisfenol A (BPA), ftalany czy metale ciężkie, może zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów. Mikroplastik może także przenikać do krwiobiegu i osadzać się w narządach wewnętrznych, gdzie jego długotrwała obecność może sprzyjać rozwojowi zmian nowotworowych. Goswami i wsp. 2024). Cząsteczki mikroplastiku mogą kumulować się w organizmie, zwłaszcza w układzie pokarmowym, wątrobie i nerkach, prowadząc do przewlekłego stanu zapalnego, stresu oksydacyjnego i uszkodzeń komórek – czynników sprzyjających procesom nowotworowym.11. Jak uniknąć ekspozycji na mikroplastik
Pij wodę ze szklanych butelek.2. Nie podgrzewaj jedzenia w plastiku – wysokie temperatury uwalniają więcej szkodliwych substancji.4. Regularnie odkurzaj i wietrz mieszkanie.6. Unikaj kosmetyków z mikroplastikiem – sprawdzaj skład peelingów, past do zębów i żeli pod prysznic. Zrezygnuj z jednorazowych naczyń.9. Choć całkowite uniknięcie ekspozycji na mikroplastik jest niemal niemożliwe, istnieje szereg prostych i skutecznych sposobów, które pozwalają na jej znaczące ograniczenie. Unikaj plastikowych opakowań – przechowuj żywność w szkle lub stali nierdzewnej.3. Wybieraj naturalne tkaniny – ubrania z poliestru i nylonu podczas prania uwalniają mikroplastik.5. Używaj worków filtrujących do prania syntetycznych ubrań.7. Mikroplastik kryje się pod nazwami takimi jak polietylen (PE), polipropylen (PP), politereftalan etylenu (PET), polimetakrylan metylu (PMMA), nylon, poliakrylany, polistyren (PS) czy polichlorek winylu (PVC).8. Filtruj powietrze w domu – oczyszczacze powietrza pomagają usuwać unoszące się cząsteczki plastiku. Wprowadzenie kilku drobnych zmian nie wymaga dużego wysiłku, a może pomóc w zmniejszeniu narażenia na szkodliwe cząsteczki plastiku. 1.
