Szukaj
logo
Szukaj
Artykuł jest w trybie podglądu

Wpływ diety na płodność kobiet i mężczyzn

Strona główna Artykuły Wpływ diety na płodność kobiet i mężczyzn

Wpływ diety na płodność kobiet i mężczyzn

Ze względu na tak powszechne występowanie niepłodność została zaliczona przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) do chorób cywilizacyjnych. Zaburzenia płodności są coraz powszechniej występującym problemem, który dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Zmiana stylu życia, w tym także sposobu żywienia, może zredukować problem niepłodności aż o 80%. Szacuje się, że dotyczy ok. 10–16% osób w wieku rozrodczym.

Spis treści

1. Niepłodność – definicja

W Polsce natomiast z niepłodnością zmaga się ok. 1 mln par. Łukaszuk i wsp. 2018). Szacuje się, że problem ten występuje stale lub okresowo u co 6. Małżeństwa na świecie. Jak wynika z badań, większość osób niestety nie korzysta z opieki specjalistów, którzy zajmują się diagnostyką oraz leczeniem tego problemu (K. Niepłodność definiowana jest jako niezdolność do zajścia w ciążę przez 12 miesięcy przy regularnym współżyciu.

2. Wpływ podaży energii na płodność

Chavarro i wsp. 2007). Wielu naukowców zwróciło uwagę na wpływ poszczególnych składników diety na płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zbyt wysoka podaż kaloryczna jest jednym z czynników żywieniowych związanych z niepłodnością. Przez bardzo długi czas uważano, że problem z zajściem w ciążę związany jest tylko ze zbyt wysoką masą ciała kobiet. Nadmierne ograniczenie kilokalorii prowadzi do rozwoju wielu niedoborów pokarmowych, które znacznie osłabiają pracę organizmu.Wartość energetyczna diety nie powinna być ani zbyt wysoka, ani zbyt niska. Problemy z zajściem w ciążę na skutek nieprawidłowej masy ciała wynikają także ze zmian metabolicznych oraz hormonalnych organizmu. Hajduk 2012). Na podstawie uzyskanych danych wywnioskowali, że wprowadzenie prawidłowych nawyków żywieniowych i modyfikacja innych elementów stylu życia może obniżyć ryzyko niepłodności aż o 80% (J.E. Badania przeprowadzone w kolejnych latach tylko potwierdziły wcześniej otrzymane wyniki. Nie należy jednak zapominać o dostarczanej wraz z pożywieniem energii. Prowadzi do rozwoju nadmiernej masy ciała. Na przestrzeni lat zauważono jednak, że niedowaga także stanowi istotny czynnik zwiększający ryzyko niepłodności. Duże odchylenia od prawidłowej masy ciała mogą powodować zaburzenia owulacji. Dotyczy to szczególnie nieprawidłowego stężenia insuliny i innych hormonów, takich jak leptyna i grelina (M. W 2007 r. Naukowcy z Harvard School of Public Health zbadali związek między sposobem żywienia a płodnością.

3. Składniki diety, które wspierają płodność

Niektóre ze składników zawartych w żywności wykazują szczególnie pozytywny wpływ na płodność kobiet i mężczyzn. Wśród nich można wymienić białko, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy z grupy B oraz antyoksydanty.

4. Białko

Dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W jednym z badań zauważono, że zastąpienie 5% białka zwierzęcego białkiem roślinnym miało wpływ na zmniejszenie ryzyka niepłodności aż o ok. 50%. Ponadto w białku roślinnym zawarta jest arginina, czyli aminokwas, który jest niezbędny do wytworzenia tlenku azotu. Chavarro i wsp. 2008). Białko jest podstawowym materiałem budulcowym, który odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu każdej komórki w ciele człowieka. Źródłem białka w codziennej diecie są zarówno produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso, jaja, nabiał), jak i roślinnego (nasiona roślin strączkowych, orzechy, pestki). Wynika to przede wszystkim z korzystnego wpływu białka roślinnego na poprawę wrażliwości insulinowej. Związek ten poprawia przepływ krwi przez narządy rodne, co ma korzystny wpływ na powstawanie i dojrzewanie komórek jajowych (J.E. Głównym źródłem białka w diecie osób zmagających się z niepłodnością powinno być chude mięso (kurczak, indyk), odtłuszczone mleko i produkty mleczne, ale także nasiona roślin strączkowych (ciecierzyca, soczewica, groch), pestki (dyni, słonecznika) oraz produkty zbożowe (komosa ryżowa, kasza gryczana, makarony pełnoziarniste). Jego obecność w diecie jest niezbędna do zachowania odpowiedniej pracy organizmu, w tym także układu rozrodczego.

5. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe

Ich obecność jest konieczna do zapoczątkowania cyklu miesiączkowego, ale także owulacji. Sawaniewska, D. Lange 2019). Suplementacja WNKT omega-3 może mieć korzystny wpływ na jakość nasienia, co zauważono w jednym z badań. Safarinejad 2011). Zaleca się spożywanie minimum 2 razy w tygodniu takich ryb jak łosoś, makrela, tuńczyk oraz sardynki. Oleje słonecznikowy i kukurydziany, pestki dyni, nasiona słonecznika oraz migdały to z kolei dobre źródło WNKT omega-6. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, np. Kwas linolowy, są prekursorami hormonów – prostaglandyn. W jednym z badań zwrócono uwagę na korzystny wpływ większego spożycia kwasu linolowego na zagnieżdżenie zarodka (B. Gajewska, E. Kwas linolowy znajduje się w olejach roślinnych, np. Z pestek winogron i słonecznikowym. Wprowadzenie interwencji żywieniowej przez 32 tygodnie wpłynęło na całkowitą liczbę plemników oraz ich koncentrację w objętości nasienia (M.R. Głównym źródłem WNKT omega-3 w diecie człowieka są tłuste ryby morskie. Ponadto tłuszcze te można znaleźć w nasionach chia, siemieniu lnianym oraz orzechach włoskich. Kolejnym składnikiem, który wykazuje korzystny wpływ na płodność, są wielonienasycone kwasy tłuszczowe.

6. <extra_id_0> Witaminy <extra_id_1> Witaminy <extra_id_2> Witaminy English:

Jest ona niezbędna do utrzymania optymalnego stężenia progesteronu u kobiet, czyli żeńskiego hormonu płciowego. Głównym źródłem tej witaminy w diecie są pełnoziarniste produkty zbożowe (grube kasze, pełnoziarnisty makaron, żytnie pieczywo), ryby, jaja oraz chude mięso. Ostrowska, U. Głównym źródłem kwasu foliowego w diecie są zielone warzywa (szpinak, brokuł, brukselka, sałata), pestki oraz orzechy. W przypadku zbyt wysokiego jej stężenia u ciężarnych zwiększa się ryzyko poronienia oraz innych powikłań ciąży, np. Upośledzenie funkcji łożyska (D. Korzeniowska, A. Innym związkiem, który wraz z wcześniej wymienionymi witaminami również wpływa na obniżenie stężenia homocysteiny, jest witamina B12. Witaminy z grupy B to kolejne ze składników pożywienia, które w znacznym stopniu mogą pozytywnie wpływać na płodność kobiet i mężczyzn. Odpowiada on przede wszystkim za prawidłowy przebieg procesu zapłodnienia i zagnieżdżenia zarodka. Witamina B6 wraz z kwasem foliowym skutecznie obniża stężenie homocysteiny (L. Karecka 2017). Homocysteina jest aminokwasem, który w nadmiernych ilościach ma niekorzystny wpływ na płodność. Gąsiorowska, K. Jabłecka 2008). Jej źródła w diecie to mięso, jaja, mleko, produkty mleczne oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Szczególnie podkreśla się rolę witaminy B6.

7. Produkty, które obniżają płodność

Mogą one w znaczny sposób obniżać płodność, a tym samym powodować problemy z zajściem w ciążę. Wykazano, że mężczyźni dostarczający co najmniej 15, 2% wartości energetycznejz nasyconych kwasów tłuszczowych mieli znacznie pogorszoną jakość nasienia. Jensen i wsp. 2013). Ich głównym źródłem w diecie są słodycze, ciasta, ciastka, ale także żywność wysokoprzetworzona typu fast food. Wpłynie to korzystnie na płodność, ale także zapobiegnie chorobom układu sercowo-naczyniowego, zaburzeniom gospodarki lipidowej oraz niektórym nowotworom. Żywność zawierająca łatwo przyswajalne węglowodany to kolejna grupa produktów, których spożycie powinno być jak najniższe. Mendiola i wsp. 2010). Dużo lepszym wyborem będzie pieczywo ciemne (żytnie, graham) niż jasne (bułka kajzerka, pieczywo pszenne). Alkohol jest produktem, który ma znaczący wpływ na pracę układu rozrodczego. Chavarro 2009). Z kolei u mężczyzn zbyt duża konsumpcja alkoholu może doprowadzić do pogorszenia jakości nasienia i obniżenia libido (M. Kostecka 2018). Do produktów, których należy unikać w diecie wspierającej płodność, zaliczyć można te wysokoprzetworzone, bogate w cukier, sól oraz nasycone kwasy tłuszczowe. Zwrócono uwagę na związek pomiędzy spożyciem tłuszczów nasyconych a jakością nasienia. Po jego zbadaniu zauważono, że koncentracja plemników zmniejszyła się o 38%, natomiast ich liczba zmalała aż o ok. 40% (T.K. Negatywny wpływ na płodność wykazuje także zbyt duże spożycie kwasów tłuszczowych o konfiguracji trans. Zaleca się całkowite wyeliminowanie tych produktów z diety lub ich maksymalne ograniczenie. Dobrym rozwiązaniem będzie przygotowywanie domowych wypieków oraz zastępowanie niektórych produktów zdrowszymi zamiennikami. Zauważono, że ich nadmierne ilości mogą doprowadzić do pogorszenia jakości nasienia u mężczyzn, a tym samym – obniżenia płodności (J. Węglowodany proste znajdują się przede wszystkim w słodyczach, ale także produktach przygotowywanych z oczyszczonych mąk. Włączenie do diety produktów zawierających węglowodany złożone ma pozytywny wpływ na poziom glukozy we krwi, co szczególnie jest korzystne dla osób zmagających się z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (insulinooporność oraz cukrzyca typu 2). W jednym z badań zauważono, że u kobiet spożywających minimum 2 drinki dziennie ryzyko niepłodności było znacznie wyższe niż u kobiet, które spożywały 1 drink lub nie robiły tego wcale (J.E. Nadużywanie alkoholu predysponuje do rozwoju endometriozy, która jest jedną z przyczyn niepłodności. Bojanowska, M. Zaleca się ograniczenie spożycia alkoholu, szczególnie u osób starających się o potomstwo. Wykazano, że dieta obfitująca w tłuste mięso, wyroby mięsne oraz produkty typu fast food prowadzi do zwiększonego spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych.

Kategorie:
Zródło

Chavarro J.E. et al., Caffeinated and alcoholic beverage intake in relation to ovulatory disorder infertility, „Epidemiology” 2009, 20(3), 374–381.
Chavarro J.E. et al., Diet and lifestyle in the prevention of ovulatory disorder infertility, „Obstetrics & Gynecology” 2007, 110(5), 1050–1058.
Chavarro J.E. et al., Protein intake and ovulatory infertility, „American Journal of Obstetrics and Gynecology” 2008, 198(2), 210–212.
Czerwonogrodzka-Senczyna A., Jeznach-Steinhagen A., Dietetyczne czynniki wspierania płodności u kobiet, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” 2013, 9(2), 54–59.
Hajduk M., Wpływ masy ciała na płodność u kobiet, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” 2012, 8(3), 93–97.
Jensen T.K. et al., High dietary intake of saturated fat is associated with reduced semen quality among 701 young Danish men from the general population, „The American Journal of Clinical Nutrition” 2013, 97(2), 411–418.
Łukaszuk K. et al., Diagnostyka i leczenie niepłodności – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP), „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2018, 3(3), 112–140.
Mendiola J. et al., A low intake of antioxidant nutrients is associated with poor semen quality in patients attending fertility clinics, „Fertility and Sterility” 2010, 93(4), 1128–1133.
Ostrowska L., Karecka U., Wpływ diety i aktywności fizycznej na płodność kobiet, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2017, 23(1), 51–56.
Safarinejad M.R., Effect of omega‐3 polyunsaturated fatty acid supplementation on semen profile and enzymatic anti‐oxidant capacity of seminal plasma in infertile men with idiopathic oligoasthenoteratospermia: a double‐blind, placebo‐controlled, randomised study, „Andrologia” 2011, 43(1), 38–47.
Sawaniewska B., Gajewska D., Lange E., Wpływ sposobu żywienia na płodność kobiet i mężczyzn, „Kosmos” 2019, 68(2), 227–237.
Wiktorowicz K., Okręglicka K.M., Nitsch-Osuch A., Wpływ sposobu żywienia na płodność mężczyzn, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2019, 13(3), 133–140.