Szukaj
Język
Wpływ diet śródziemnomorskiej, wegetariańskiej i wegańskiej na przebieg i leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów
Spis treści
1. Reumatoidalne zapalenie stawów – definicja, objawy, przyczyny
Jako najcharakterystyczniejsze objawy wymienia się ból, sztywność oraz obrzęk stawów – brak odpowiedniego leczenia prowadzi do ich zniszczenia oraz ciężkiej niepełnosprawności. Zastosowanie odpowiedniej terapii hamuje postęp choroby, zapobiega wystąpieniu powikłań i umożliwia normalne funkcjonowanie. Prawdopodobnie do rozwoju choroby dochodzi na skutek współistnienia kilku czynników – zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to przewlekła choroba zapalna. Z powodu toczącego się procesu zapalnego może dojść do uszkodzenia narządów (m.in. Płuc, serca, nerek, oczu), a nawet zgonu. Przyczyny RZS nie są w pełni znane. Do najważniejszych zaliczane są: – obciążenie dziedziczne – większe ryzyko w przypadku wystąpienia choroby wśród osób blisko spokrewnionych, – nadmierna aktywność układu immunologicznego – produkowane są wówczas autoprzeciwciała niszczące tkanki organizmu, – płeć – kobiety chorują ok. 3 razy częściej niż mężczyźni, – infekcje bakteryjne i wirusowe – inicjują odpowiedź zapalną, – palenie papierosów – zwiększa ryzyko, a także powoduje cięższy przebieg, – stres – u niektórych osób początek choroby obserwuje się w momencie nasilonego stresu. Dotyczy głównie rąk i stóp, ale może obejmować także inne miejsca.2. Dietoterapia w reumatoidalnym zapaleniu stawów
Większość z nich wykazuje działania niepożądane i może być toksyczna dla organizmu. Właśnie dlatego dietoterapia jest ważnym elementem leczenia – spożywanie produktów obniżających stan zapalny oraz unikanie tych, które go nasilają, przynosi nie tylko poprawę zdrowia, ale także umożliwia zmniejszenie dawek stosowanych leków. W celu zmniejszenia dolegliwości związanych z reumatoidalnym zapaleniem stawów dąży się do wyciszenia reakcji immunologicznych i uregulowania pracy całego układu. Bardzo duży wpływ na przebieg oraz rozwój choroby mają styl życia i sposób odżywiania. W celu odciążenia stawów istotne jest również utrzymanie prawidłowej masy ciała lub jej redukcja w przypadku nadwagi czy otyłości. W łagodzeniu objawów pomagają leki z grupy glikokortykosteroidów (potocznie zwane sterydami), należące do immunosupresantów.3. <extra_id_0> Warzywa Polski: Warzywa <extra_id_1> Warzywa <extra_id_2> Warzywa
Badania dowodzą, że dieta obfitująca w warzywa i owoce wiąże się z niższym stężeniem markerów zapalnych w surowicy krwi, takich jak CRP (białko C-reaktywne syntetyzowane przez wątrobę w obecności stanu zapalnego) oraz IL-6 (interleukina 6 o charakterze prozapalnym) (L. Stanowią bogactwo witamin antyoksydacyjnych (A, E, C), składników mineralnych, błonnika pokarmowego, a także związków bioaktywnych, m.in. Polifenoli – silnych przeciwutleniaczy, które chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Galland 2010). Dzięki temu zapobiegają wystąpieniu stresu oksydacyjnego, a co za tym idzie – redukują stan zapalny.4. Tłuste ryby morskie
Di Giuseppe i wsp. 2014). Lourdudoss i wsp. 2018). Badania dowodzą, że spożywanie tłustych ryb (np. Łososia, śledzia, makreli, halibuta) 1–3 razy w tygodniu redukuje prawdopodobieństwo wystąpienia RZS (D. Ponadto u osób, u których nastąpił już rozwój choroby, kwasy tłuszczowe omega-3 przyczyniają się do zmniejszenia produkcji cytokin prozapalnych, bólu oraz częstotliwości stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (C. Są najlepszym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, do których zalicza się kwasy eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA) wykazujące silne działanie przeciwzapalne.5. Nasiona roślin strączkowych
W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów zaleca się ograniczenie spożycia białka zwierzęcego na rzecz białka roślinnego (Ch. Fasola, soja, soczewica, ciecierzyca czy groch stanowią dobre źródła białka roślinnego, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Gioia i wsp. 2020). Dostarczają też związków bioaktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych (przykładem mogą być izoflawony obecne w soi).6. <extra_id_0> Oliwa <extra_id_1> Oliwa <extra_id_2> Oliwa English: Oliwa
Związek ten wygasza zarówno przewlekły, jak i ostry proces zapalny – może zatem zapobiegać rozwojowi reumatoidalnego zapalenia stawów oraz łagodzić przebieg choroby (L. Russell, R. To cenne źródło jednonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz składników o działaniu antyoksydacyjnym. Lucas, A. Keast 2011). Najważniejszym z nich jest oleokantal, który wykazuje właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe.7. Zioła i przyprawy
Pourhabibi‐Zarandi, S. Rafraf 2021). Inne polecane zioła i przyprawy to m.in.: goździki, chrzan, cząber, czosnek, tymianek, majeranek, szałwia czy anyż. W przypadku RZS szczególnie polecana jest kurkuma, która zmniejsza stan zapalny oraz działa przeciwbólowo i przeciwobrzękowo (F. Shojaei‐Zarghani, M. Podobne właściwości wykazują imbir oraz cynamon. Są skoncentrowanym źródłem związków biologicznie czynnych o prozdrowotnych właściwościach.8. <extra_id_0> Wszystkie <extra_id_1> Wszystkie <extra_id_2>Wszystkie Produkty Polskie
W dietoterapii RZS oprócz dostarczania korzystnych składników zaleca się również eliminację produktów o działaniu prozapalnym. W związku z tym należy ograniczyć spożycie: – cukru, syropu glukozowo-fruktozowego i innych tzw. Cukrów dodanych znajdujących się np. W słodkich napojach gazowanych, – nasyconych kwasów tłuszczowych i tłuszczów trans obecnych m.in. W twardych margarynach, żywności typu fast food, tłustym czerwonym mięsie czy wyrobach cukierniczych, – produktów o wysokim indeksie glikemicznym, – żywności wysokoprzetworzonej, – produktów smażonych na głębokim tłuszczu (m.in. Frytek i chipsów), – kawy oraz mocnej herbaty, – alkoholu.9. Wpływ diety śródziemnomorskiej
Znajdują się w niej głównie produkty pochodzenia naturalnego, a jednym z jej charakterystycznych składników jest oliwa z oliwek o silnych właściwościach przeciwzapalnych. Produkty te dostarczają dużych ilości witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego oraz antyoksydantów, które zapobiegają rozwojowi chorób o podłożu zapalnym. Estruch 2010). W badaniu przeprowadzonym z udziałem 51 pacjentów zastosowanie diety śródziemnomorskiej wpłynęło na redukcję stanu zapalnego, zmniejszenie obrzęku stawów, porannej sztywności i bólu (L. Hagfors, G. Najnowsze prace sugerują, że ten model żywieniowy może nie tylko łagodzić przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów, ale także obniżyć ryzyko jego rozwoju (K. Nguyen i wsp. 2020). Cechuje się także bardzo niską podażą nasyconych kwasów tłuszczowych i cukrów prostych. W diecie śródziemnomorskiej znaczący udział mają owoce i warzywa, pełnoziarniste zboża, orzechy oraz ryby. Naukowcy zauważyli, że dieta śródziemnomorska wiąże się z niższym stężeniem markerów stanu zapalnego we krwi (R. Ponadto liczne obserwacje wykazały jej korzystny wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia RZS, a także na łagodzenie jego objawów. Sköldstam, L. Johansson 2003). Johansson i wsp. 2018; Y. Dieta śródziemnomorska stanowi doskonały przykład modelu żywieniowego opartego na wyżej wymienionych zalecanych produktach.10. Wpływ diety wegetariańskiej i wegańskiej
W jednym z badań zaobserwowano niższe stężenie markerów zapalnych (takich jak CRP, fibrynogen i całkowita liczba leukocytów) u osób eliminujących mięso ze swojego jadłospisu (J. W innej pracy analizowano wpływ niskotłuszczowej diety roślinnej na objawy i dolegliwości związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Zaobserwowano znaczną redukcję symptomów – badani zgłaszali zmniejszenie tkliwości, obrzęku i porannej sztywności stawów oraz ulgę w bólu (J. Naukowcy wykazali także, że błonnik pokarmowy znajdujący się w produktach roślinnych może modulować skład i funkcje mikrobioty jelitowej, co przekłada się na zmniejszenie stanu zapalnego i bólu stawów (J. Diety wegetariańska (wykluczająca mięso i ryby) oraz wegańska (wykluczająca wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego) charakteryzują się wysoką zawartością składników przeciwzapalnych, witamin, antyoksydantów i błonnika pokarmowego. Craddock i wsp. 2019). W 4-tygodniowym eksperymencie udział wzięło 24 pacjentów w średnim lub ciężkim stadium choroby. McDougall i wsp. 2002). Alwarith i wsp. 2019). Diety roślinne mogą więc korzystnie wpływać na prewencję i leczenie RZS.
