Szukaj
Język
Winogrona – dlaczego warto wprowadzić je o diety? Właściwości zdrowotne winogron
Spis treści
1. Winogrona – ogólna charakterystyka
Najczęściej wyróżnia się dwa rodzaje winogron: te przeznaczone na wina (ponad 80%) oraz deserowe do bezpośredniego spożycia (ok. 10%). Istnieje bardzo dużo odmian oraz gatunków winorośli różniących się między sobą zarówno kolorem (zielone, żółte, fioletowe, różowe, granatowe), jak i przeznaczeniem. Głównym składnikiem winogron jest woda (70– 85% masy). W świeżych owocach winorośli znajdziemy także: cukry (10–25%), błonnik pokarmowy, związki polifenolowe, witaminy B1, B2, B3, B6, B9, C, E i K oraz sole mineralne, takie jak cynk, jod, fluor, fosfor, miedź, mangan, potas, selen, wapń i żelazo. Czarne winogrona w 100 g zawierają aż 169 mg związków polifenolowych (M. Imran i wsp. 2017). Z nasion wytwarza się olej, który jest bogactwem witamin A, E i B6. Produkt ten zawiera ok. 90% nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym 58–78% kwasu linolowego i 3–15% kwasu oleinowego. Obecne są w nim także znaczne ilości fitosteroli roślinnych – ok. 2600–11300 mg/kg (P. Goździk, M. Wroniak, A. Florowska 2020).2. Właściwości zdrowotne winogron
Korzyści zdrowotne wynikające z jedzenia winogron przypisuje się obecnym w nich antyoksydantom. Najważniejszymi polifenolami winogronowymi są antocyjany, flawanole, flawonole, kwasy fenolowe (kumarynowy, cynamonowy, kofeinowy), stylbeny i resweratrol. Mają one wiele właściwości biologicznych – działają przeciwutleniająco, kardioprotekcyjnie, przeciwnowotworowo, przeciwzapalnie, przeciwstarzeniowo i przeciwbakteryjnie. Największą zdolność antyoksydacyjną stwierdzono w pestkach, następnie w skórce, zaś najmniejsze działanie wykazuje miąższ. Najwięcej resweratrolu występuje w czerwonej i granatowej skórce owoców. Również ekstrakty z pestek mogą być obiecującym przeciwutleniaczem mającym swoje zastosowanie w suplementach diety (E. Xia i wsp. 2010).3. Winogrona a choroby cywilizacyjne
Przeprowadzone w 2022 r. Badanie sugeruje, iż dodatek winogron do diety w ilości 2 kubków dziennie może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Eksperyment został przeprowadzony na myszach (postęp otyłości i zaburzeń metabolicznych u tych gryzoni przypomina stan otyłości u ludzi). Dieta cechowała się dużą zawartością tłuszczu, a więc naśladowała model o wzorcu zachodnim. Oszacowano, że uzupełnienie menu myszy proszkiem winogronowym (5%) odpowiada dziennemu spożyciu ok. 300 g świeżych winogron przez człowieka o masie ciała na poziomie 70 kg. Badania wykazały, iż uwzględnienie winogron w jadłospisie może modulować ekspresję genów wątrobowych, łagodzić niealkoholowe stłuszczenie wątroby, a także zwiększać długowieczność (G. Kim i wsp. 2022). Kolejne badania udowodniły, że dodawanie przez 8 tygodni polifenoli z ekstraktu z winogron (2 g polifenoli dziennie) do diety chronił osoby z nadwagą i otyłością (mających krewnych 1. Stopnia z cukrzycą typu 2) przed indukowanym fruktozą stresem oksydacyjnym w mięśniach i w całym ustroju. Dodatek ekstraktu zwiększał także insulinowrażliwość komórek wątroby (M. Hokayem i wsp. 2013). Dodatkowo wykazano, iż polifenole znajdujące się w produktach winogronowych, takich jak czerwone wino czy sok winogronowy, hamują utlenianie cholesterolu LDL, a tym samym łagodzą rozwój miażdżycy (Z. Rasines-Perea, P. -L. Teissedre 2017). Stosowanie ekstraktu z pestek zmniejszało również stres oksydacyjny i pomagało w redukcji stanu zapalnego (F. Hosseinzadeh i wsp. 2017). Korzyści zdrowotne odnotowano także po spożyciu mąki z wytłoków winogrona. Zaobserwowano spadek ciśnienia tętniczego krwi oraz poziomu glukozy na czczo, co miało pozytywny wpływ na leczenie zespołu metabolicznego (I. Urquiaga i wsp. 2015; H. Zhang i wsp. 2016). W profilaktyce schorzeń układu krążenia, raka, nadciśnienia tętniczego i zaburzeń autoimmunologicznych – z uwagi na duże ilości kwasów tłuszczowych nienasyconych – świetnie sprawdza się olej z pestek winogron (F. B. Shinagawa i wsp. 2015 ). Dodatek oleju w diecie korzystnie wpływa na obniżenie całkowitego cholesterolu we krwi i cholesterolu LDL (odpowiedzialnego za powstawanie miażdżycy) (M. Gupta i wsp. 2020). Nasiona i skórki winogron zawierają również znaczną część błonnika pokarmowego, który redukuje prawdopodobieństwo rozwoju raka okrężnicy, chorób serca, cukrzycy i otyłości (J. W. Anderson i wsp. 2009).4. Winogrona a choroby neurodegeneracyjne
Spożywanie winogron może poprawiać pamięć oraz kondycję mózgu. W ciągu ostatnich kilkunastu lat wykazano, że żywność bogata w polifenole chroni przed chorobami związanymi z wiekiem, takimi jak miażdżyca, choroby układu krążenia, nowotwory, zapalenie stawów, zaćma, osteoporoza, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy choroba Alzheimera. Resweratrol i polifenole występujące w winogronach wykazują korzystne działanie jako związki przeciwstarzeniowe poprzez modulowanie cech charakterystycznych dla procesu starzenia (uszkodzeń oksydacyjnych, stanów zapalnych, skracania się telomerów i starzenia się komórek). Po 6-miesięcznym badaniu klinicznym stwierdzono, że codzienne podawanie 72 g proszku z winogron wpływało ochronnie na metabolizm mózgu (J. Lee, N. Torosyan, D. H. Silverman 2017). Owoce mogą spowalniać spadek funkcji poznawczych i tym samym chronić przed chorobą Alzheimera.5. Winogrona – podsumowanie
Winogrona nie tylko dobrze smakują, ale cechują się także szeregiem właściwości zdrowotnych, na które wskazuje wiele prac naukowych. Mają duże znaczenie w profilaktyce chorób układu krążenia, cukrzycy czy choroby Alzhaimera. Co ciekawe, korzyści dla zdrowia przynosi spożywanie nie tylko świeżych owoców, ale także soków czy olejów. Z uwagi na bogactwo witamin, minerałów i polifenoli winogrona wywierają bardzo pozytywny wpływ na organizm człowieka, dlatego też z pewnością warto włączyć je do diety.
