Szukaj
Język
Warzywa krzyżowe w niedoczynności tarczycy. Czy rzeczywiście należy ich unikać
Spis treści
1. Niedoczynność tarczycy jako istotny problem zdrowotny
Niedoczynność tarczycy jest wynikiem niskiego stężenia hormonów produkowanych przez tarczycę bądź ich nieprawidłowego funkcjonowania w organizmie (H. Wolańska 2012). Brak odpowiedniego leczenia prowadzi do szeregu zaburzeń, np. Wypadania włosów, ospałości, zaburzenia miesiączkowania, obrzęków, spowolnienia przemiany materii i tym samym zwiększenia masy ciała. Niedoczynność tarczycy należy do częstych schorzeń endokrynologicznych występujących u ok. 4–10% populacji na świecie, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku. Stolińska, D. Można wyróżnić wiele czynników odpowiedzialnych za rozwój niedoczynności tarczycy m.in. Stany zapalne tego gruczołu (w tym choroba Hashimoto), częściowe lub całkowite usunięcie tarczycy, uszkodzenie gruczołu tarczowego w wyniku radioterapii związanej z chorobą nowotworową czy niedobór jodu w diecie, który jest konieczny do syntezy hormonów tarczycy. Oprócz farmakologii konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania dietetycznego, które stanowi istotną część terapii. Choroba ta zdecydowanie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.2. Warzywa krzyżowe w diecie
W kwestii żywienia na uwagę zasługują warzywa krzyżowe (wolotwórcze), zawierające substancje goitrogenne. Do niekorzystnych skutków działania goitrogenów związanego z niedoborem jodu należą przerost gruczołu tarczowego (powstawanie tzw. Wola), a także rozwój niedoczynności tarczycy. Największą ich kumulację notuje się w soi oraz roślinach kapustnych takich jak kalafior, kapusta, brokuły, brukselka, kalarepa i jarmuż. Natomiast jeśli udział produktów obfitujących w substancje goitrogenne będzie umiarkowany, nie jest konieczne całkowite rezygnowanie z ich konsumpcji. Właściwie zbilansowany i urozmaicony jadłospis to ważny element usprawniający farmakoterapię i co najważniejsze – wspomagający prawidłową pracę gruczołu tarczowego. Goitrogeny to związki, które mogą wiązać się z jodem, przez co uniemożliwiają prawidłową syntezę hormonów tarczycy. W jakich produktach możemy znaleźć substancje goitrogenne? Antyodżywcze działanie goitogenów można zauważyć w sytuacji, gdy osoby z niedostateczną ilością jodu w organizmie spożywają produkty bogate w te związki w nadmiernych ilościach. Dieta w niedoczynności tarczycy powinna być oparta na zasadach zdrowego żywienia, a więc powinna dostarczać do organizmu niezbędnych makro- i mikroskładników w odpowiednich ilościach.3. Znaczenie jodu w niedoczynności tarczycy
Ważne jest dostarczanie tego mikroelementu do organizmu z codzienną dietą. W innych produktach takich jak warzywa, owoce, produkty zbożowe i mleczne również znajdziemy pewnie ilości jodu, jednak są one mniejsze. Pamiętajmy jednak, aby nie przekraczać jej dziennego zalecanego spożycia (do 5 g). Aby gruczoł tarczowy mógł prawidłowo pracować, konieczna jest podaż kilku istotnych składników odżywczych. Wśród najlepszych źródeł jodu można wymienić przede wszystkim ryby (zwłaszcza dorsz i halibut) oraz skorupiaki morskie. Należy także wspomnieć, że w wielu krajach, w tym również w Polsce, dostępna jest sól jodowana, dzięki której możemy zwiększyć udział jodu w diecie. Źródłem jodu może być także woda mineralna, jednak warto wcześniej sprawdzić na etykiecie dokładną deklarowaną przez producenta ilość tego pierwiastka. Jednym z nich jest jod, który należy do składników mineralnych niezbędnych do produkcji hormonów tarczycy.4. Antyodżywczy wpływ goitrogenów na funkcjonowanie tarczycy
Udział w diecie większych ilości warzyw kapustnych może prowadzić do spadku aktywności sekrecyjnej tarczycy i hamować syntezę tyroksyny. Następnie dochodzi do zwiększenia aktywności przysadki mózgowej, co z kolei prowadzi do powstawania tzw. Wola tarczycowego. Dlatego też osoby cierpiące z powodu niedoboru jodu wraz z towarzyszącą niedoczynnością tarczycy powinny zmniejszyć udział warzyw kapustnych w swoim menu. W tym przypadku produkty o działaniu wolotwórczym mogą blokować prawidłowe przyswajanie jodu z żywności.Jeśli natomiast udział warzyw krzyżowych w diecie jest umiarkowany u osób cierpiących na niedoczynność tarczycy, nie powinno mieć to niekorzystnego wpływu na funkcjonowanie tego narządu. Należy jednak pamiętać o przyjmowaniu odpowiedniej dawki hormonów w postaci leku. Spożywane w zbyt dużych ilościach mogą wykazywać działanie wolotwórcze i mutagenne. W efekcie dochodzi do obniżenia poziomu hormonów T3 (trijodotyroniny) oraz T4 (tetrajodotyroniny). W celu zminimalizowania zagrożenia konieczne jest zastosowanie właściwej mieszanej diety. Działanie takie ma istotne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy poziom hormonów jest nieustabilizowany. Wtedy też wykluczenie ich z diety nie jest konieczne. Glukozynolany to związki zaliczane do goitrogenów.5. Jak ograniczyć zawartość goitrogenów w posiłkach
Podczas przygotowywania posiłków, w skład których wchodzą produkty zawierające goitrogeny, należy pamiętać o kilku ważnych zasadach, dzięki którym można w znacznym stopniu obniżyć zawartość antyodżywczych związków w daniu. W celu zmniejszenia udziału goitrogenów w żywności trzeba zastosować odpowiednią obróbkę termiczną. Gotowanie warzyw pozwala wykluczyć ok. 30% substancji antyodżywczych. Warzywa kapustne, określane jako warzywa krzyżowe, spożywane w umiarkowanej ilości są źródłem witamin oraz składników mineralnych wykazujących wiele cennych dla zdrowia właściwości leczniczych. Przede wszystkim nie powinno się spożywać warzyw krzyżowych na surowo. Warzywa najlepiej gotować w dużej ilości wody oraz bez przykrycia. Istnieją także inne metody zmniejszenia ilości goitrogenów: siekanie, rozdrabnianie, gryzienie, żucie, procesy fermentacji czy mrożenie (produkty wcześniej zamrożone zawierają mniej goitrogenów). Charakteryzują się wysoką wartością odżywczą i dużą aktywnością przeciwutleniającą, co ma istotne znaczenie w profilaktyce nowotworów.
