Uchyłki jelita grubego – czym są, przyczyny, objawy, dieta
Spis treści
1. Uchyłki jelita grubego – czym są
Uchyłkowatość jelita grubego to obecność w jelicie (najczęściej w okrężnicy) uchyłków, czyli niewielkich (o średnicy ok. 1 cm) uwypukleń błony śluzowej na zewnątrz jelita. Uchyłkowatość może być bezobjawowa lub występować pod postacią objawową, czyli chorobą uchyłkową jelita. Dodatkowo w uchyłkach może pojawić się stan zapalny na skutek zatkania ujścia treścią pokarmową. Uchyłkowatość to jedno z najczęstszych schorzeń dotyczących jelita grubego, a częstotliwość jego występowania zwiększa się z wiekiem. Jelito grube to końcowy odcinek jelita łączący jelito cienkie z odbytem. Może ich być od kilku do kilkudziesięciu. Choroba może przebiegać łagodnie i skąpoobjawowo lub dolegliwości mogą być nasilone i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Zapalenie może toczyć się w jednym lub wielu uchyłkach i może prowadzić do powikłań, m.in. Pojawienia się ropni, krwawień, perforacji lub przetoki. Po 60. Roku życia uchyłki mogą występować aż u 50% osób. Składa się z kilu części: kątnicy, okrężnicy (dzielącej się na wstępnicę, poprzecznicę, zstępnicę i esicę) oraz odbytnicy.2. Dieta przy uchyłkach
W przypadku niepowikłanej i bezobjawowej postaci zaleca się dietę bogatoresztkową (wysokobłonnikową). Błonnik pokarmowy to grupa składników nieulegających trawieniu i wchłanianiu w przewodzie pokarmowym. Dieta bogatoresztkowa polega na zwiększeniu ilości błonnika w jadłospisie. Błonnik w diecie należy zwiększać stopniowo, aż do poziomu 40–50 g na dobę. Dieta bogatoresztkowa powinna opierać się na produktach pełnoziarnistych takich jak np. Kasze (jęczmienna, gryczana, owsiana), pieczywo pełnoziarniste żytnie i razowe, brązowy ryż, płatki owsiane, makarony pełnoziarniste. Do diety można wprowadzić otręby, które są doskonałym dodatkiem do dań, np. Do owsianki, koktajlu czy sałatki. Posiłki powinny być spożywane regularnie (co 3–4 godziny). Jeśli pojawiają się dolegliwości bólowe lub inne objawy, a także w przebiegu zapalenia uchyłków, zaleca się dietę lekkostrawną (z ograniczeniem błonnika pokarmowego), która nie obciąża nadmiernie układu pokarmowego. Warzywa i owoce najlepiej spożywać ugotowane lub upieczone, obrane ze skórki lub przetarte. Wyeliminować należy potrawy tłuste i smażone. Najlepiej, aby spożywane pokarmy miały umiarkowaną temperaturę (nie były zbyt gorące ani za zimne). Ważnym aspektem jest też odpowiednie nawodnienie. W cięższych przypadkach zapalenia uchyłków lekarz może zdecydować o hospitalizacji pacjenta i włączeniu diety ścisłej lub płynnej. Postać bezobjawowa zazwyczaj nie wymaga leczenia, a zalecenia lekarskie często dotyczą jedynie zmiany stylu życia. Korzystne będą też zwiększenie aktywności fizycznej, redukcja masy ciała, ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i alkoholu oraz zaprzestanie palenia papierosów. Dieta w niego bogata zwiększa szybkość pasażu jelitowego i zmniejsza ciśnienie wewnątrzokrężnicze, zapobiega to powstawaniu uchyłków oraz ich powikłań. Jednocześnie konieczne jest też zwiększenie ilości płynów do ok. 2 l dziennie. Zbyt szybkie wprowadzenie dużych jego ilości może spowodować wzdęcia i bóle brzucha. Jadłospis powinien być również bogaty w warzywa i owoce (zwłaszcza ze skórką) oraz orzechy i nasiona. Dobrym wyborem będą też suszone owoce, np. Morele, śliwki, figi czy rodzynki. Aby zapobiec występowaniu objawów oraz powikłań uchyłków jelita, zaleca się również ograniczenie czerwonego mięsa i alkoholu oraz zaprzestanie palenia papierosów. W tym przypadku należy sięgać po produkty zbożowe oczyszczone takie jak jasne pieczywo, biały ryż, drobne kasze (np. Manna, kukurydziana) czy pszenny makaron. Należy unikać produktów wzdymających takich jak warzywa kapustne, strączki, cebula lub czosnek. Zalecane metody obróbki pokarmów to gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie bez dodatku tłuszczu oraz duszenie bez obsmażania. Posiłki powinny być spożywane w spokojnej atmosferze i bez pośpiechu. Czas stosowania takiej diety jest uzależniony od nasilenia objawów i stanu zdrowia pacjenta. Dieta przy uchyłkowatości jelit jest uzależniona od przebiegu choroby.