Szukaj
Język
Triada sportsmenek – zaburzenie u kobiet uprawiających sport
Spis treści
1. <extra_id_0> Czym jest... <extra_id_1>. <extra_id_2>Czym
Mowa tutaj zarówno o sportach sylwetkowych, np. Kulturystyce, jak i dyscyplinach artystycznych, np. Balet, gimnastyka czy łyżwiarstwo figurowe. Na to zaburzenie narażone są również kobiety uprawiające sztuki walki ze względu na podział na kategorie wagowe. Nierzadko pojawia się u kobiet trenujących rekreacyjnie, zwłaszcza jeżeli poziom intensywności treningów jest wyjątkowo wysoki, a proces regeneracji nieodpowiedni do poniesionych strat energetycznych w trakcie ćwiczeń. Female Athlete Triad, czyli triada sportsmenek, to termin odnoszący się do specyficznego zespołu zaburzeń dotyczących aktywnych fizycznie kobiet. Triada sportsmenek może występować też u zawodniczek sportów wytrzymałościowych, m.in. Lekkoatletyki, triathlonu, w przypadku których treningi wymagają wysokiej intensywności. Niemniej jednak triada sportsmenek nie jest wyłącznie przypadłością zawodowców. Triada sportsmenek polega na współwystępowaniu trzech problemów: – zespołu względnego niedoboru energii, – zaburzenia prawidłowego przebiegu cyklu menstruacyjnego, – obniżenia gęstości mineralnej kości, co często prowadzi do osteoporozy. Problem ten początkowo był kojarzony wyłącznie z profesjonalnymi zawodniczkami, zwłaszcza uprawiającymi dyscypliny, które wymagają utrzymania szczupłej sylwetki i stosunkowo niewielkiej masy ciała.2. Problem niskiej dostępności energii
Niska dostępność energii jest przeważnie wynikiem wysokiej objętości i intensywności treningowej oraz niedostatecznej podaży kilokalorii w codziennej diecie. Zespół względnego niedoboru energii zwykle wynika z oddziaływania takich czynników jak stres (obawa przed nadchodzącymi zawodami) i perfekcjonizm, którym często może też towarzyszyć niska samoocena. Zbyt niska kaloryczność diety w połączeniu z wyczerpującymi i regularnymi ćwiczeniami skutkuje dużym deficytem energetycznym, który może trwać przez znaczną część okresu przygotowawczego. RED-S – relative energy deficiency in sport – to zespół względnego niedoboru energii w sporcie, który jest niejako podstawą triady sportsmenek. To szczególnie częsty problem w przypadku kobiet uprawiających dyscypliny artystyczne, sylwetkowe i wytrzymałościowe. To z kolei niejednokrotnie może doprowadzić do zaburzeń odżywiania, m.in. Anoreksji, bulimii lub ortoreksji. Co istotne, niejednokrotnie masa ciała zawodniczki utrzymuje się na stałym poziomie i w ten sposób maskuje problem niedoboru energii. Warto zaznaczyć, że RED-S dotyczy także zawodników płci męskiej.3. Konsekwencje zespołu RED-S
Długotrwały niedostatek energetyczny skutkuje niedoborem witamin, składników mineralnych oraz podstawowych makroskładników odżywczych. Rezultatem tego mogą być takie problemy jak: – chroniczne zmęczenie, – trudności z koncentracją, – zaburzenia gospodarki hormonalnej, – utrata równowagi kwasowo-zasadowej, – nieprawidłowości ze strony przewodu pokarmowego, – obniżenie nastroju i zwiększone ryzyko zaburzeń dotyczących zdrowia psychicznego, – upośledzenie prawidłowego funkcjonowania narządów wewnętrznych, co wpływa na pogorszenie wyników morfologii i innych parametrów.4. <extra_id_0> Źródło <extra_id_1> Tytuł <extra_id_2> Autor:
Problem ten jest złożony i dotyczy osi podwzgórze–przysadka mózgowa–jajniki, co w konsekwencji powoduje upośledzenie cyklu menstruacyjnego. To sprawia, że przysadka mózgowa zaczyna wydzielać mniej hormonu folikulotropowego (FSH) i luteinizującego (LH). Warto zaznaczyć, że wyczerpujące treningi, zbyt mała kaloryczność diety i stres zaburzają pracę również innych gruczołów, tj. Osi podwzgórze–przysadka–nadnercza. Połączenie hipoestrogenizmu ze zbyt wysokim poziomem kortyzolu i nadmiarem androgenów oddziałuje na cykl menstruacyjny kobiet. Długotrwały deficyt energetyczny, stres oraz przewlekłe zmęczenie na skutek regularnych treningów bezpośrednio oddziałują na funkcjonowanie gospodarki hormonalnej. Intensywne treningi w połączeniu ze stresem i niedoborem energii sprawiają, że podwzgórze wydziela znacznie mniejsze ilości gonadoliberyny (GH). Skutkiem tego jest zaburzenie pracy jajników, które nie wydzielają dostatecznej ilości estrogenów, co prowadzi do hipoestrogenizmu. W tym przypadku organizm zaczyna borykać się z nadmiernym wydzielaniu kortyzolu (hormon stresowy) i androgenów (męskich hormonów płciowych). U niektórych sportsmenek miesiączka może pojawiać się nieregularnie, ale u części z nich dochodzi do jej całkowitego zaniku. W przypadku triady sportsmenek zaburzenia o podłożu hormonalnym to często jeden z pierwszych symptomów sygnalizujących nieprawidłowości.5. Jakie problemy niesie za sobą triada sportsmenek
Zmiany osteoporotyczne to najczęstszy, lecz niejedyny problem wynikający z zaburzeń hormonalnych i niedoboru energii u zawodniczek z triadą sportsmenek. Tak naprawdę to zaburzenie rzutuje na funkcjonowanie całego organizmu, co z biegiem czasu może doprowadzić do wielu nieprawidłowości, m.in. Anemii, braku apetytu, przedwczesnych zmian miażdżycowych, problemów psychosomatycznych, zaparć, nieprawidłowości z termoregulacją, zaburzeń snu, wzmożonego ryzyka infekcji i osłabienia odporności, pogorszenia funkcjonowania nerek, dysfunkcji o charakterze endokrynologicznym (np. Zaburzenie pracy tarczycy) czy zaburzeń odżywiania na tle nerwowym (np. Bulimia czy ortoreksja).6. Czy triada sportsmenek dotyczy wyłącznie kobiet
W jednej z prac naukowych zaobserwowano, że u sportowców płci męskiej występują nieprawidłowości odpowiadające triadzie sportsmenek. Tenforde i wsp. 2016). Hipogonadyzm hipogonadotropowy często figuruje pod inną nazwą – wtórna niewydolność hormonalna jąder. W rezultacie u mężczyzn mogą pojawić się takie problemy jak zaburzenie spermatogenezy, spadek libido, brak witalności, zmiany w zakresie owłosienia łonowego, zwiększone ryzyko ginekomastii, obniżenie nastroju i wzmożona skłonność do depresji, wzrost masy ciała przy równoczesnym spadku masy i siły mięśniowej. Niemniej jednak zespół RED-S i obniżona gęstość mineralna kości są także zagrożeniem dla mężczyzn. Różnica dotyczy jednak zaburzeń hormonalnych, które w przypadku mężczyzn przyjmują postać hipogonadyzmu hipogonadotropowego (A.S. Problem ten dotyczy zaburzenia osi podwzgórze–przysadka mózgowa, co powoduje upośledzenie wydzielania gonadotropin z komórek przysadki (zwanych komórkami gonadotropowymi). Niski poziom gonadotropin jest zwykle powiązany z obniżeniem stężenia testosteronu oraz podwyższeniem poziomu żeńskich hormonów LH i FSH. Triada sportsmenek to problem w głównej mierze występujący u kobiet.
