Te produkty pomogą pozbyć się toksyn z organizmu
Spis treści
1. Czy to w ogóle toksyny – czym są i gdzie się znajdują?
Pleadin, J. Markov 2019). Mykotoksyny najczęściej znajdują się w zbożach i jego przetworach, produktach pochodzenia zwierzęcego (mięsie, mleku), warzywach, orzechach oraz kawie czy herbacie. Choć do zatruć mykotoksynami dochodzi rzadko, mogą one przyczyniać się do powstawania chorób nerek, chorób neurologicznych czy nowotworowych. Znajdują się one w spleśniałej żywności – pokrywają ją charakterystycznym białym, szarym czy zielonym nalotem. W największym stopniu człowiek narażany jest na podwyższone ilości kadmu czy ołowiu. Najczęściej powodują zmiany w syntezie białka, w wyniku czego może dochodzić do zmian chorobowych (niewydolności oddechowej, rozedmy płuc, zaburzeń krążenia, uszkodzenia wątroby, nerek czy centralnego układu nerwowego), a nawet nowotworowych. Gdzie znajdują się metale ciężkie? Źródłem rtęci są natomiast ryby – szczególnie długowieczne, takie jak marlin, makrela królewska, rekin, miecznik, tuńczyk, szczupak czy węgorz. Stężenie to nie przekraczało maksymalnych dopuszczalnych stężeń w pokarmie określonych w Rozporządzeniu Komisji Europejskiej (WE/1881/2006). Kuras i wsp. 2017). Zatrucie ołowiem wynika z przenikania metali do organizmu przez układ oddechowy oraz skórę i może objawiać się poprzez porażenie mięśni, problemy z pamięcią czy zaburzenia neurologiczne i psychiczne. Zagrożenie dla zdrowia może stanowić również arsen. Arsen może przyczyniać się do powstawania raka płuc, choroby niedokrwiennej serca, uszkodzenia wątroby, nadciśnienia tętniczego czy powodować zaburzenia w gospodarce węglowodanowej organizmu, skutkując rozwojem cukrzycy. Zaleca się również płukanie ryżu przed ugotowaniem i po nim. Należy zaznaczyć, że ryż brązowy cechuje się wyższą zawartością szkodliwego pierwiastka. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że poziom arsenu całkowitego oraz nieorganicznego w badanych próbkach nie stanowił zagrożenia dla zdrowia (M. Neurotoksyczne i rakotwórcze działanie wykazuje również akrylamid (produkt reakcji Maillarda) powstający w wyniku termicznej obórki produktów skrobiowych, a także występujący w dymie papierosowym. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem uznała akrylamid za związek rakotwórczy dla ludzi. Bušová i wsp. 2020). Najwięcej akrylamidu znajduje się w chipsach, frytkach, ciastkach, herbatnikach czy chlebie. Zwraca się uwagę na dobór właściwych składników i sposób uprawy roślin (wybór odpowiednich odmian, czas przechowywania płodów rolnych). Producenci wykorzystują także metody chemiczne (polegające na obniżaniu pH produktu czy wykorzystaniu antyoksydantów) oraz fizyczne (np. Regulacja temperatury podczas przyrządzania potrawy). W żywności do grupy niebezpiecznych naturalnych toksyn zaliczyć możemy mykotoksyny, czyli produkty wtórnego metabolizmu grzybów strzępkowych (J. Frece, K. W dosłownym tłumaczeniu mycos oznacza w języku greckim „grzyb”, zaś toxicum w języku łacińskim to „trucizna”. W żywności najniebezpieczniejsze dla zdrowia człowieka są: ochratoksyna A, dioksyniwalenol (trichoteceny), patulina, fumonizyny, luteoskiryna oraz aflatoksyna. Trujące dla człowieka są pleśnie wyprodukowane przede wszystkim przez tzw. Grzyby nitkowate. Gdy mowa o detoksie, często wspomina się również o zatruciu metalami ciężkimi. Metale ciężkie mogą przedostawać się do organizmu drogą pokarmową lub przez skórę. Atakują zazwyczaj te narządy, które odpowiadają za detoksykację, czyli wątrobę oraz nerki. W papierosach obecny jest kadm, który został uznany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem jako związek rakotwórczy, przyczyniający się do powstawania raka prostaty, jąder i nowotworów układu krwionośnego. Z przeprowadzonego w Polsce w 2017 r. Badania wynika, iż spożywanie 800 g ryb na tydzień spowodowało pobranie 0, 62 µg rtęci/kg mc. W związku z tym ryzyko niekorzystnych skutków rtęci oszacowano jako niskie (R. Z kolei na zatrucie ołowiem najbardziej narażeni są pracownicy drukarń, fabryk akumulatorów oraz fabryk farb ołowiowych. Ołów ma również wpływ na metabolizm wapnia, co może przyczyniać się do jego nadmiernej kumulacji w organizmie oraz powodować deformację kości. Szczególnie narażone są osoby będące na diecie bezglutenowej czy roślinnej, które spożywają duże ilości ryżu. Aby zminimalizować ryzyko narażenia na arsen, należy dbać o urozmaicenie diety. Warto także do gotowania używać większej ilości wody – im więcej, tym lepiej. Przeprowadzono badania, których celem była ocena narażenia ludności w Polsce na toksyczne działanie arsenu obecnego w ryżu oraz produktach ryżowych. Mania i wsp. 2017). W 1994 r. Naukowcy sugerują również, że działa on genotoksycznie i teratogennie (M. Akrylamid może występować naturalnie w żywności oraz powstawać podczas procesów termicznych przebiegających w temperaturze powyżej 120°C (pieczenie, smażenie, grillowanie) w produktach bogatych w węglowodany. Unia Europejska ustanowiła środki łagodzące i poziomy odniesienia mające na celu jego ograniczenie w żywności. Akrylamid usuwa się również poprzez odparowanie lub stosowanie zabiegów próżniowych. Toksyny to obce substancje chemiczne, które wytwarzane są przez żywe organizmy i mają właściwości trujące dla innego organizmu.2. Toksyny – czy jest się czego bać?
Jak możemy zatem ograniczyć narażenie na mykotoksyny? Strzępki grzybni przedostają się bowiem w głąb żywności, a ich metabolity przetrwają w wysokich temperaturach. Toksyczne metale ciężkie z żywności usuwa się poprzez stosowanie metod: fizycznych, chemicznych i biologicznych w procesach produkcji żywności. Jeśli tylko mamy taką możliwość, warto hodować produkty spożywcze w domowym ogrodzie lub kupować je od lokalnych rolników. Warto podkreślić, że toksyczne działanie uzależnione jest w dużym stopniu od dawki danego pierwiastka i jego związków, jego postaci chemicznej, czasu ekspozycji oraz odporności organizmu. W Polsce przeprowadzono badania, których celem była ocena stopnia akumulacji arsenu, ołowiu, kadmu oraz rtęci w owocach (takich jak jabłka, brzoskwinie, nektarynki, śliwki oraz morele), mleku, tkance mięśniowej ryb i trzody chlewnej oraz w wątrobie wieprzowej. Borowiec i wsp. 2009; P. Pawlos, M. Tkanka tłuszczowa pełni wiele istotnych funkcji fizjologicznych, ale może również gromadzić toksyny. Z pewnością nie jest to dobry i zdrowy sposób na utratę dodatkowych kilogramów, a już na pewno nie przyczynia się do oczyszczenia organizmu. Gwarancję bezpieczeństwa stanowią odpowiednie regulacje prawne, takie jak ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r., ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). W Polsce odpowiada za to Główny Inspektor Sanitarny. Należy bardzo wyraźnie zaznaczyć, że organizm człowieka posiada własne złożone mechanizmy pozwalające na eliminację toksyn – niepożądane substancje usuwane są przez wątrobę, nerki, układ pokarmowy, płuca czy skórę. Występują w produktach już na etapie produkcji (w glebie, zbożach, paszach), podczas transportu czy przechowywania żywności. Należy pamiętać, że pleśnie powstałe na produktach żywnościowych są niebezpieczne, nawet gdy usuniemy je z powierzchni produktu. Dlatego tak ważne jest, aby nigdy nie spożywać ani nie poddawać obróbce kulinarnej produktów pokrytych pleśnią. Co możemy zrobić, aby ograniczyć narażenie na metale ciężkie? Nie należy również zapominać o dokładnym myciu warzyw, owoców, a także mięsa. Poza tym człowiek posiada dobrze funkcjonujące mechanizmy homeostazy chemicznej, które pozwalają na inaktywację metali ciężkich m.in. Poprzez ograniczenie ich wchłaniania. W każdej z prac wykazano, iż oceniane produkty nie stanowiły zagrożenia zdrowotnego, a normy zawartości metali ciężkich nie zostały przekroczone (M. Duma, M. Rudy 2012). Dlatego szybka utrata masy ciała spowodowana stosowaniem detoksów sokowych, warzywno-owocowych czy innych diet bardzo niskoenergetycznych powoduje szybkie uwolnienie toksycznych związków do krwioobiegu (trwałych zanieczyszczeń organicznych, takich jak: pestycydy, aldryna, chlordan; chemikaliów przemysłowych, heksachlorobenzenu czy związków dioksynopodobnych, np. Polichlorowanych bifenyli), wpływając tym samym negatywnie na parametry lipidowe oraz próby wątrobowe. Lepszym rozwiązaniem będzie odpowiednio zbilansowana dieta redukcyjna, w której spadek masy ciała będzie wolniejszy, ale przede wszystkim zdrowszy i pozwalający utrzymać prawidłowe parametry sylwetki na dłużej. Monitoringiem żywności zajmują się także światowe i europejskie instytucje: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz Europejski Urząd ds. W Unii Europejskiej został powołany specjalny System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach – RASFF. Co pomaga zatem pozbyć się toksyn? Mykotoksyny mogą być bardzo szkodliwe dla zdrowia człowieka.3. Produkty, które wspomagają oczyszczanie organizmu
Kiat 2014). Wymienione produkty mogą być zatem przydatne w eliminacji toksycznych metali z organizmu. Ren i wsp. 2006). Podawanie 23 mg zawiesiny ze świeżej kolendry przez 25 dni spowodowało obniżenie stężenia ołowiu w kościach o ok. 22% w zestawieniu z grupą kontrolną (M. Nie przeprowadzono takich badań na ludziach, trudno więc określić, na ile te wyniki są istotne dla człowieka. Prachayasittikul i wsp. 2018). Potrzeba jednak przeprowadzić więcej dobrze zaprojektowanych badań na liczniejszej grupie osób (T. Uchikawa i wsp. 2010; T. Najprostszym sposobem na regularne oczyszczanie organizmu jest spożywanie wody, gdyż pozwala ona usuwać zbędne produkty przemiany materii wraz z moczem. Z tego też powodu tak ważne jest odpowiednie spożycie wody, które powinno wynosić ok. 2, 5 l/dobę. Klein, H. Kolendra, kwas jabłkowy (zawarty w winie, winogronach), kwas cytrynowy (obecny w owocach cytrusowych), kwas cynowy (znajdujący się w jabłkach i jagodach), pektyna cytrusowa (zawarta w skórce i miąższu owoców cytrusowych) oraz chlorella wykazują naturalne właściwości chelatujące. W badaniach na pstrągu tęczowym zauważono, że dodanie 10 mg liofilizowanej kolendry do paszy zmniejszało gromadzenie się kadmu w rybach o 20–30% (H. Podobne właściwości zaobserwowano przy badaniu myszy. Aga i wsp. 2001). Sama kolendra wykazuje jednak właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne czy neuroprotekcyjne, dlatego jej spożywanie z pewnością przyniesie korzyści zdrowotne (V. W kilku pracach zasugerowano również, iż suplementacja chlorellą, czyli zieloną słodkowodną algą, może zmniejszać stężenie neurotoksycznej rtęci w krwi oraz włosach. Uchikawa i wsp. 2009; T. Uchikawa i wsp. 2011). Ponadto pełni wiele ważnych funkcji w organizmie – zapewnia środowisko dla procesów życiowych, a także jest substratem lub produktem końcowym wielu reakcji biochemicznych. Niektóre badania sugerują istnienie produktów, które mogą wykazywać działanie detoksykujące (A.V.4. Detoks – czy warto go stosować?
Z pewnością przynoszą one korzyści przedsiębiorcom, którzy promują tego typu rozwiązania, ale mogą również szkodzić konsumentom. Mogą powodować bóle głowy, nudności, osłabienie oraz spadek odporności. Odnotowano przypadki śmierci po zastosowaniu soli Epsom w celu oczyszczenia wątroby (B. Warto zadać sobie zatem pytanie, od czego ma być ten detoks? W stanach zatrucia z pewnością pomoże wizyta w szpitalu na oddziale toksykologii, a nie dieta oczyszczająca. Mogą też kojarzyć się one z postami religijnymi. Obecnie nie ma przekonujących dowodów naukowych, które zalecałyby stosowanie diet detoksykujących w celu redukcji nadmiernej masy ciała i eliminacji toksyn (E. Diety detoksykujące stanowią zagrożenie zdrowotne związane z niewystarczającą podażą energii, niedoborami żywieniowymi (białek, witamin, składników mineralnych) czy zaburzeniami wodno-elektrolitowymi. Stosowanie detoksów przy pomocy suplementów diety niesie też za sobą ryzyko ich przedawkowania. Sánchez i wsp. 2012). Czym jesteśmy zatruci? Popularność tego typu diet może wynikać z obietnicy oczyszczenia czy odkupienia organizmu, które często są ideałami zakorzenionymi w psychologii człowieka. Nie ulega wątpliwościom, że wprowadzenie trwałych, prawidłowych nawyków żywieniowych przyniesie więcej korzyści zdrowotnych niż stosowanie diet detoksykujących. Ernst 2012).