Szukaj
Język
Systematyka urazów i kontuzji w sporcie
Spis treści
1. Kontuzje – naciągnięcie
Inną, równie częstą, przyczyną są nagłe i gwałtowne ruchy, które mogą skutkować dynamicznym urazem. Mechanizm ich działania polega na jednoczesnym powstawaniu wielu mikrourazów prowadzących do naruszenia ciągłości danej struktury. Sam ból ma charakter miejscowy i kłujący. Naciągnięcia stanowią jedną z najczęstszych kontuzji nie tylko wśród sportowców, ale także wśród osób pracujących fizycznie. Naciągnięcia dotyczą zarówno mięśni, ścięgien, jak i więzadeł. Objawy naciągnięcia to przede wszystkim silny ból w miejscu objętym patologią oraz ograniczenie zakresu ruchu. Gdy uraz dodatkowo obejmuje naczynia krwionośne, naciągnięciu towarzyszy także krwiak zlokalizowany zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz stawu. Najczęściej są efektem nadmiernego przeciążenia mięśni, które uprzednio nie były odpowiednio przygotowane na wysiłek fizyczny.2. <extra_id_0> Źródło <extra_id_1> Źródła <extra_id_2>
W przypadku mięśnia towarzyszy temu destrukcja zaopatrujących go naczyń oraz nerwów, co powoduje utratę całkowitej kontroli oraz niezdolność do wykonania jakiegokolwiek ruchu. Charakterystycznym objawem zerwania jest słyszalne chrupnięcie lub kliknięcie w momencie samego urazu. Niejednokrotnie całości towarzyszy wewnętrzny krwotok, obrzęk oraz unieruchomienie patologicznego obszaru. W zestawieniu z wcześniejszymi urazami zerwanie stanowi wyjątkowo poważną dysfunkcję. Mowa tu o pozbawieniu kontaktu mięśnia z odcinkiem kostnym. Z biegiem czasu dochodzi ból połączony z uczuciem nadmiernego rozciągania czy też rozrywania struktury. Przyczynami są najczęściej urazy o charakterze pośrednim lub bezpośrednim, brak odpowiedniego przygotowania do planowanego wysiłku fizycznego, a także niewłaściwa suplementacja preparatami anabolicznymi skutkującymi nadmiernym rozwarstwieniem mięśni. Ten typ kontuzji prowadzi do całkowitego przerwania danej struktury.3. Stłuczenie
Mechanizm stłuczenia opiera się na zgnieceniu komórki, rozerwaniu ciągłości włókien substancji międzykomórkowej oraz uszkodzeniu naczyń krwionośnych i nerwów. Stłuczenia zalicza się do grupy małych kontuzji. Powodem takiej klasyfikacji jest niedostatecznie duża siła urazu, co nie powoduje przerwania ciągłości skóry, mięśni czy fragmentów kostnych. Innymi często towarzyszącymi symptomami są obrzęki, zaburzenia funkcjonalności, zwiększenie ciepłoty miejsca objętego urazem oraz otarcia naskórka. Oznacza to, że całe uszkodzenie dotyczy wewnętrznej struktury tkanki. Efektem jest upośledzenie funkcjonalności tkanki. Oznacza to, że są one mniej poważne niż złamania czy skręcenia. Podstawowymi objawami są dolegliwości bólowe oraz siniaki. Stłuczenie, czyli contusio, jest urazem o charakterze zamkniętym.4. Skręcenie
W praktyce wyróżnia się cztery postaci tej kontuzji: – Iº → naciągnięcie więzadeł i torebki stawowej; – IIº → rozwłóknienie; – IIIº → rozerwanie; – IVº → rozerwanie połączone z oderwaniem fragmentu struktury kostnej. Charakterystycznymi objawami skręcenia są ból (nasilający się w czasie czynnego ruchu), krwiak, obrzęk, przymusowe ustawienie kątowe stawu i niekiedy całego odcinka ciała. Na tego typu kontuzje szczególnie narażone są stawy skokowe i kolanowe, gdyż znaczną część przyczyn stanowią upadki lub gwałtowne/niewłaściwe postawienie kończyny dolnej na nierównym lub niestabilnym podłożu. Efektem tego modelu urazu jest uszkodzenie zarówno torebki stawowej, jak i więzadeł, a także chrząstek stawowych czy przyczepów struktur ścięgnistych. Mowa tu o złamaniu awulsyjnym, polegającym na oderwaniu więzadeł w miejscu ich przyczepu. Najczęstszymi powikłaniami mogą być skręcenie nawykowe, niestabilność bądź niewydolność więzadłowa. Skręcenie, czyli distorsio, polega na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchomości, co prowadzi do chwilowej zmiany położenia powierzchni stawowych względem siebie i równoczesne nastawienie w momencie urazu.5. Zwichnięcie
Dodatkowo dochodzi do częściowej bądź całkowitej utraty styczności stawowej. Najczęstszymi przyczynami wybicia stawu są urazy, porażenia prowadzące do zwiotczenia struktur mięśniowych stabilizujących staw, procesy zapalne bądź nowotwory powodujące uszkodzenie powierzchni stawowych, a także zmiany wrodzone powstające na skutek zaburzeń rozwojowych. Objawami wskazującymi na obecność zwichnięcia są dolegliwości bólowe występujące w trakcie spoczynku, krwiaki, opuchlizna, siniaki oraz zniekształcenie obrysu objętego patologią stawu. Do najczęstszych powikłań zwichnięć należą uszkodzenia struktur nerwowych i naczyniowych. Luxatio jest kontuzją, która podobnie jak skręcenie dotyczy przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchomości w danym stawie. Częstotliwość tych urazów jest rzadsza niż w przypadku skręceń. Stawy, które najczęściej ulegają zwichnięciom, to: – skroniowo-żuchwowe; – ramienne; – palców; – biodrowe; – kolanowe. Zwichnięcia, które nie zostały w odpowiednim czasie nastawione, mogą powodować nieodwracalne zmiany skutkujące niemożnością odtworzenia prawidłowych warunków sprzed patologii. Te drugie mogą prowadzić do stanów niedokrwiennych. Prowadzi to do przemieszczenia powierzchni stawowych, naruszenia struktury torebek stawowych, więzadeł oraz chrząstek.6. Złamania
Mechanizm samego złamania może być różnorodny – może być to nadmierne zgięcie (trzony kości długich), oderwanie (złamanie awulsyjne, w którym przyczepy innych struktur są mocniejsze niż kości), przesunięcie bądź skręcenie. Najczęściej są one wynikiem osteoporozy lub jałowej martwicy kości. Można je podzielić ze względu na rodzaj przebiegu szczeliny czy stopień zaawansowania. Innym i równie popularnym podziałem złamań jest ten, który wyróżnia typ otwarty i zamknięty. Z kolei zamknięte to zwyczajne złamania wewnętrzne. Typowymi symptomami są patologiczna ruchomość kości, unieruchomienie bądź ograniczenie zakresu ruchu, nieprawidłowe położenie fragmentów kostnych względem siebie, a także trzeszczenie pozostałych odłamów. Złamania to najbardziej poważne i obciążające rodzaje kontuzji. Znaczną część złamań stanowią te, które określa się mianem samoistnych. Klasyfikacja złamań jest naprawdę różnorodna. W przypadku tego drugiego oczywiście mowa o klasycznym podziale na proste i złożone. W przypadku pierwszego mowa o sytuacjach, gdy dochodzi do przerwania ciągłości skóry i wydostania się kośćca na zewnątrz. Objawy złamań są uwarunkowane przede wszystkim lokalizacją urazu. Do mniej charakterystycznych objawów, ale często towarzyszących, zalicza się obrzęki, krwiaki i przede wszystkim silne dolegliwości bólowe. Polegają na całkowitym przerwaniu ciągłości kości na skutek wielu przyczyn.7. <extra_id_0> Kategoria <extra_id_1> Kategoria: Profilaktyka <extra_id_2>
Na jej całokształt powinny składać się trzy etapy: rozciąganie, aktywności dynamiczne, jak jazda na rowerku stacjonarnym bądź orbitreku, oraz ćwiczenia statyczne polegające na wykonywaniu planowanego ruchu małym obciążeniem. Kolejnym równie ważnym punktem jest samoświadomość. Ciężar nie jest wyznacznikiem prawidłowego treningu, a źle dobrany jest częstą przyczyną wszelkich kontuzji. Proponuję na chwilę schować swoją dumę do kieszeni i pomyśleć, czy nie lepiej będzie wykonać dane ćwiczenie prawidłowo, z partnerem, niż popełniać szereg błędów podczas mocowania się z nadmiernym ciężarem. Błędy w technice bardzo często wynikają z niewłaściwego doboru obciążenia, jednak znaczna ich część jest podyktowana też innymi czynnikami. Lepiej dopytać dyżurnego trenera bądź bardziej doświadczonych ćwiczących, gdzie popełniamy błąd, aby w przyszłości uniknąć podobnych sytuacji. Kontuzje mogą być efektem braku niektórych składników odżywczych, które warunkują wytrzymałość elementów narządu ruchu. Aby zapobiegać kontuzjom, należy zwrócić uwagę na kilka prostych kroków, które stanowią element profilaktyki urazów. Celem rozgrzewki jest przygotowanie organizmu do zbliżającego się wysiłku oraz do przejścia ze stanu spoczynku w stan aktywności. Nie ma sensu porywać się z motyką na słońce i ćwiczyć ze zbyt dużymi obciążeniami. Warto też pamiętać, by poprosić kogoś o pomoc, jeżeli nie jesteśmy pewni, czy damy sobie radę z wykonaniem ćwiczenia. Prawidłowa technika wykonania stanowi kolejny punkt zapobiegania dysfunkcjom w obrębie narządu ruchu. Warto słuchać swojego organizmu – jeżeli w trakcie wykonywania ćwiczenia nie czujemy pracy określonej grupy mięśniowej bądź pojawia się ból, to warto odpuścić ten punkt naszego planu. Ostatnim punktem jest oczywiście dieta i suplementacja. Zbyt mały poziom w organizmie takich substancji jak wapń, kolagen, glukozamina czy słaba kondycja chrząstki stawowej mogą powodować większą podatność na uszkodzenia mechaniczne oraz zmniejszoną odporność i wytrzymałość na regularne obciążanie układu ruchu. Najważniejszym punktem jest odpowiednie przygotowanie do wysiłku fizycznego, czyli rozgrzewka.8. <extra_id_0> Kategoria <extra_id_1> Kategoria: Leczenie Polski <extra_id_2>
Pierwszą i najbardziej popularną są oczywiście farmakologiczne środki antyzapalne i przeciwbólowe. Jednak ich długotrwałe stosowanie jest niewskazane ze względu na obciążające działanie na żołądek oraz wątrobę. Jedną z najlepszych metod walki z kontuzjami jest fizjoterapia. Dzięki bezpośredniemu oddziaływaniu na miejsca objęte patologią proces rekonwalescencji jest często krótszy niż w przypadku innych metod terapeutycznych. Zabiegi operacyjne stosowane są wtedy, gdy dwa wcześniej wymienione modele leczenia nie znajdują zastosowania w fazie ostrej. W sytuacji gdy nie udało nam się skutecznie zapobiec kontuzjom bądź po prostu nie mieliśmy szczęścia i doszło do wystąpienia urazu, należy bezwzględnie rozpocząć terapię. Ich zaletą jest przede wszystkim szybkie działanie, ale znajdują także zastosowanie podczas obecności mniej poważnych kontuzji. Może to powodować więcej szkód niż pożytku. Zabiegi fizykalne, techniki mięśniowo-powięziowe, masaż oraz inne środki wpisujące się w szerokie pojęcie „rehabilitacji” stanowią bardzo skuteczny sposób na niwelowanie przykrych skutków urazów. Ostatnią metodą jest leczenie chirurgiczne, które jest zalecane tylko w najcięższych przypadkach. Niemniej jednak fizjoterapia i farmakologia stanowią uzupełnienie tej metody, np. W procesie reedukacji funkcji utraconej w wyniku kontuzji. W tym przypadku można wyróżnić kilka skutecznych metod radzenia sobie z tymi przypadłościami.
