Szukaj
Język
Święta dookoła świata – przegląd najciekawszych tradycyjnych potraw świątecznych
Spis treści
1. Święta Bożego Narodzenia
Jego początek, w zależności od źródła, datowany jest na IV–V w. N.e., jednak znacznie później przybrało tak globalny charakter. Choć tradycje bożonarodzeniowe są w większości krajów podobne – zwykle dekoruje się dom, obdarowuje najbliższych prezentami – to jednak jest jedna rzecz, która różni celebrację w różnych krajach – serwowane potrawy. Celebrowane jest na skalę światową, nawet w państwach, gdzie chrześcijaństwo nie jest dominującą religią. Kojarzone jest głównie z rodzinnym czasem, dlatego w większości świętowanie skupia się na wspólnym spożywaniu posiłków. Choć Boże Narodzenie wydaje się świętem typowo religijnym, to w gruncie rzeczy już dawno przestało takie być.2. Świąteczne tradycyjne potrawy w Polsce
W polskiej tradycji wieczorna kolacja poprzedzająca święta jest raczej bezmięsna, przeważają dania na bazie ryb czy roślin. Barszcz podawany jest zazwyczaj z uszkami, czyli małymi pierożkami wypełnionymi farszem na bazie grzybów i kapusty. Najczęściej na stołach gości karp w różnych wydaniach, zarówno pieczony, w panierce, jak i podawany w galarecie czy różnych sosach. Najpopularniejszym daniem wigilijnym ze zbóż jest kutia, która zawiera ziarna pszenicy i jęczmienia, miód, a także mak. Dużą popularnością cieszą się również pierogi, zwłaszcza z kapustą i grzybami leśnymi. Polskie tradycyjne potrawy są raczej dobrze znane. Pierwsza pojawia się zupa – czasami jest to barszcz, nieco rzadziej zupa grzybowa lub rybna. Kolejne potrawy przygotowywane są z mąki, kaszy, warzyw, owoców, miodu i orzechów, a także ryb. Na deser zazwyczaj pojawiają się makowce, serniki, korzenne ciastka i pierniki. Na Śląsku i w Wielkopolsce często zamiast kutii przyrządza się makówki – danie na bazie bułki pszennej z miodem i makiem. Do picia podaje się kompot z suszonych owoców. Zwykle przyjmuje się, że na stole powinno się pojawić 12 dań, które zapewnią dostatek na kolejne miesiące roku.3. Świąteczne tradycyjne potrawy w Europie
Te podawane są w formie przekąsek lub tak jak w Rosji – pysznej i sycącej sałatki. Dodaje się do niej śmietany i pieprzu. Innym rybnym daniem przygotowywanym przez Szwedów oraz Norwegów jest lutefisk, czyli suszona ryba moczona przez kilka dni w wodzie i ługu, która pojawia się w menu niezmiennie od 460 lat (choć wielu uważa, że daleko jej do przysmaku). Choć Portugalia leży znacznie dalej niż skandynawskie kraje, tam też króluje ryba, a w szczególności dorsz. Włosi, którzy słyną z makaronów, również w święta z nich nie rezygnują. Dodatkowo dbają, by dań rybnych było 7 – tyle, ile dni tworzony był według biblijnych przekazów świat. Nie ma co ukrywać, europejskie świąteczne stoły są zdominowane przez ryby. Węgierskim przysmakiem, bez którego trudno sobie wyobrazić święta, jest gulasz szegedyński – na bazie dziczyzny, kapusty i słoniny. Jednak najtłustszą potrawą spożywaną w ciągu tego świątecznego okresu jest francuskie foie gras, czyli pasztet z otłuszczonych kaczych wątróbek. W wielu europejskich krajach świętowanie, podobnie jak w Polsce, zaczyna się od zupy. Robiona jest na mleku, z dodatkiem mąki, masła i kwaśnej śmietany. Ze względu na jej dość dużą kaloryczność zwykle podaje się tylko niewielką porcję. W węgierskich domach zazwyczaj pojawia się tradycyjna zupa rybna. W niektórych regionach je się zupę migdałową, bardzo gęstą i pełną przypraw. Także desery znacznie różnią się od tych polskich, w Szwecji zwykle podaje się mus ryżowy na mleku z cynamonem, natomiast w Portugalii – słodkie grzanki moczone w mleku z dodatkiem korzennych przypraw. Jego podstawę stanowią suszone owoce i korzenne przyprawy, czasami dodaje się alkoholu, a także zwierzęcego tłuszczu. Choć babka zwykle w Polsce kojarzy się z Wielkanocą, to we Włoszech właśnie ona zdobi wigilijny stół. W Niemczech popularny jest keks, który znany jest również w polskiej tradycji. Jak widać, wśród deserów największą popularnością w europejskim menu cieszą się potrawy na bazie suszonych owoców, orzechów czy przypraw korzennych, czyli produktów, które są charakterystyczne dla tej pory roku. W krajach skandynawskich, podobnie jak w Polsce, na stole często goszczą ryby, zwłaszcza śledzie. Na szwedzkim stole gości zapiekanka o wdzięcznej nazwie Pokusa Janssona – przygotowana na bazie ziemniaków, cebuli i szprotek. Całość jest świetnym źródłem wapnia, jednak dostarcza również sporo nasyconych kwasów tłuszczowych. Całość zwykle podaje się z masłem i dużą ilością pieprzu. Podaje się go w daniu bacalhau de consoada, z dodatkiem ziemniaków i wielu różnych warzyw, a czasami także jajka na twardo. Zwykle podają je jednak z owocami morza i rybą, by były jarskie. Francuzi także przygotowują mnóstwo owoców morza takich jak ostrygi, langusty i krewetki. Większość świątecznych tradycyjnych potraw jest postna, jednak nie wszystkie. Także w Wielkiej Brytanii stawia się na mięso, a daniem honorowym jest pieczony indyk, zwykle faszerowany kasztanami. W Grecji ze względu na poprzedzający okres celebracji długi post na danie główne podaje się zwykle mięso, najczęściej jest to indyk faszerowany rodzynkami, kasztanami i orzechami. Norwegowie podają jako pierwszą rommegrot, czyli coś na kształt owsianki. Całość dekoruje się cynamonem. Co dziwne, dodaje się również do niej suszonej wędliny. Natomiast w Hiszpanii świętowanie zaczyna się od zupy consomme, która jest podobna do polskiego rosołu. Na Słowacji króluje za to kapustnica, czyli zupa na bazie kapusty z grzybami, nieco przypominająca polski kapuśniak. Nie można zapomnieć o brytyjskim puddingu, którego przygotowanie według tradycji powinno trwać 3 miesiące i powinno składać się na niego 13 składników symbolizujących liczbę apostołów i Jezusa. W Hiszpanii i Grecji natomiast podaje się kruche ciasteczka z migdałami. Dodaje się do niej bakalii, dzięki czemu ma bardzo uroczysty charakter. W Bułgarii za to można spotkać potrawę nieco przypominającą kutię, czyli kolivo, na bazie gotowanej pszenicy, cukru i orzechów. Choć świąteczne tradycje żywieniowe w Europie są dość podobne jak w Polsce, to w niektórych krajach popularne są nieznane Polakom potrawy.4. Świąteczne tradycyjne potrawy na świecie
Niewątpliwie króluje w nich drób. Japończycy spożywają w ten dzień dania na bazie kurczaka, jednak ze względu na to, że nie jest to u nich święto oficjalne, zwykle korzystają z restauracyjnych przysmaków, czasami tych niezbyt zdrowych. W Wenezueli mięso podaje się z dodatkiem oliwek, kaparów, rodzynek i sera, następnie zawija się je w liście bananowca, a całość gotuje lub grilluje. Danie, które można spotkać na wielu stołach zarówno w Ameryce Południowej, jak i Afryce, to churrasco, czyli wołowina z grilla, często podawana z warzywami i ostrym sosem. Choć głównym meksykańskim produktem jest mięso, oprócz niego na stole pojawia się również ryba – dorsz w sosie chili. Wśród napojów nie brakuje alkoholi. Choć w Europie najpopularniejsze są dania jarskie, to w innych regionach świata zwykle sięga się po potrawy na bazie mięs. W Meksyku głównym świątecznym daniem jest indyk, zwykle pieczony w dość nietypowym sosie – na bazie czekolady, podobnie w Brazylii. Popularnością cieszą się zestawy skrzydełek z restauracji typu fast food. Podobne danie pojawia się na stołach w Peru, całość dodatkowo jest też owinięta w ciasto kukurydziane. Wśród Jamajczyków natomiast dużą popularnością cieszy się mięso kozy w przyprawie curry. Natomiast w Peru i Ekwadorze oprócz mięs znaleźć można humitas przypominające polskie gołąbki z warzywnym farszem. W Meksyku przygotowywany jest poncz, który choć nieco podobny do polskiego kompotu z suszu, oprócz suszonych owoców zawiera również rum. Ma to zwykle związek z postrzeganiem tego typu potraw jako bardziej świątecznych ze względu na ich mniejszą dostępność na co dzień.5. Co warto czerpać ze świątecznych tradycji innych krajów
Warto to kultywować ze względu na pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Ponadto w większości krajów potrawy świąteczne są raczej jarskie, tylko w niektórych miejscach króluje mięso. Na wielu stołach goszczą ryby i z tej tradycji lepiej nie rezygnować, gdyż są one dobrym źródłem kwasów omega-3, które pozytywnie wpływają na układy krwionośny, nerwowy i odpornościowy. W polskiej kuchni najczęściej pojawiają się w formie smażonej, w tym przypadku lepiej zainspirować się europejskimi krajami, w których częściej podaje się je po prostu ugotowane. Dzięki temu serwowane dania mają więcej składników aktywnych i są lepsze dla zdrowia. Świąteczne tradycje na całym świecie się różnią, lecz łączy je kilka cech. Spożywanie posiłku w atmosferze ciepła i miłości jest niezwykle ważne, by czuć szczęście, spełnienie, ale również zapobiec poczuciu osamotnienia. Kuchnia wegetariańska jest nie tylko korzystna dla środowiska, ale również dla zdrowia. Ryby powinny pojawiać się w menu nieco częściej niż tylko raz w roku, ale serwowanie ich w czasie świąt będzie dobrym nawykiem. Niewątpliwie dobrym zwyczajem jest również bazowanie na sezonowych i lokalnych produktach. W codziennej diecie niezwykle ważna jest różnorodność, dlatego warto czerpać zarówno z tradycji polskiej, jak i światowej, by przygotować potrawy smaczne, pełne witamin i składników mineralnych. Pierwszy świąteczny posiłek wszędzie jest niezwykle uroczysty i spożywany w gronie najbliższych.
