Światowy Dzień Wegetarian. Czy dieta wegetariańska jest zdrowa
Spis treści
1. Dieta wegetariańska – czy nadal jest modna
Nie eliminują ich jednak całkowicie, tak jak robią to weganie. Dawniej była to modna dieta stosowana głównie przez osoby młode. Wegetarianie w wieku 18–25 lat stanowili powyżej 70% wszystkich ankietowanych. Ponadto to kobiety są zdecydowanie bardziej skłonne do wyeliminowania mięsa. Odmian wegetarianizmu jest wiele, np. Laktoowowegetarianizm, owowegetarianizm, frutarianizm czy witarianizm. Dla przykładu – laktowegetarianie nie spożywają również jaj, natomiast owowegetarianie ze wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego spożywają wyłącznie jaja. Bardzo często ograniczają także podaż pozostałych produktów pochodzenia zwierzęcego. Obecnie coraz więcej osób rezygnuje ze spożycia mięsa. Jak wynika z raportu z 2021 r., najliczniejszą grupą na diecie bezmięsnej są nadal osoby młode. Osoby starsze rzadziej decydują się na zmianę swoich nawyków żywieniowych. Powodem przejścia na taką dietę mogą być względy religijne, etyczne czy zdrowotne. Każda z nich polega na rezygnacji z mięsa, ale także innych produktów spożywczych. Osoby na diecie wegetariańskiej nie spożywają mięsa, ryb oraz owoców morza.2. Czy dieta wegetariańska jest zdrowa
W ciągu ostatnich lat znacznie wzrosła liczba osób zmagających się z cukrzycą typu 2. Badania naukowe sugerują, że diety roślinne mają korzystne działanie zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu cukrzycy typu 2. Podkreślono, że pozostałe odmiany wegetarianizmu także dają efekt terapeutyczny (M.D. Wattick 2018). Zuurmond i wsp. 2018). Jest to szczególnie korzystne dla osób zmagających się z chorobami układu krążenia. Ponadto zaobserwowano spadek masy ciała u badanych (D. W innej z prac wykazano, że osoby zmagające się z chorobą wieńcową i stosujące dietę roślinną wraz z leczeniem charakteryzują się niższym poziomem białka C-reaktywnego. Shah i wsp. 2018). Dinu i wsp. 2017). Do takich wniosków doszli autorzy jednej z metaanaliz. Wykazali korzystne działanie diety wegetariańskiej w kontekście zachorowalności na raka (−8%). Dinu i wsp. 2017).Jakość życia odnosi się do sfer fizycznej, psychicznej oraz społecznej. Zmniejszona zachorowalność na choroby dietozależne i poprawa wyników badań może przynieść korzyści w sferze fizycznej pacjenta. Sam fakt przejścia na taką dietę może wywołać pozytywne emocje i korzystnie wpłynąć na psychikę pacjenta. Zauważono także, że wybór diety roślinnej może pozytywnie wpłynąć na relacje społeczne. Autorzy podkreślają jednak, że należy przeprowadzić większą liczbę badań, aby sprawdzić, jak silny jest związek między sferami życia a wegetarianizmem (S.M. Stosowanie diety bezmięsnej może wiązać się także z pewnymi konsekwencjami, dotyczą one zdrowia jamy ustnej. Liczba badań w tym zakresie jest mocno ograniczona, jednak mimo to autorzy podkreślają, że rezygnacja z mięsa może wiązać się z trwałym uszkodzeniem zębów (K.P.J. Listl, M. Prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska dostarcza organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Jest to choroba dietozależna – sposób żywienia odgrywa dużą rolę w jej powstawaniu. W jednej z prac zwrócono szczególną uwagę na pozytywny wpływ diety wegańskiej na wyniki poziomu glukozy na czczo u osób z zaburzoną gospodarką węglowodanową. Olfert, R.A. W innej pracy zauważono, że im większe było ograniczenie produktów pochodzenia zwierzęcego w diecie, tym bardziej malało ryzyko insulinooporności oraz stanu przedcukrzycowego (Ch.Z. Rezygnacja z mięsa może także wpłynąć pozytywnie na parametry profilu lipidowego. W jednym z badań zauważono, że u osób stosujących dietę wegetariańską przez 4 tygodnie doszło do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL we krwi. Djekic i wsp. 2020). Jego wysokie stężenie świadczy o stanie zapalnym toczącym się w organizmie (B. Ponadto stosowanie diety bezmięsnej może wiązać się z niższym ryzykiem choroby niedokrwiennej serca (M. Wyeliminowanie mięsa z jadłospisu zmniejsza zachorowalność na choroby nowotworowe. Wyjaśnili oni na podstawie 86 badań związek między dietą wegetariańską a zachorowalnością i śmiertelnością z powodu nowotworów. Szczególnie podkreślono rolę tego modelu żywienia w profilaktyce raka jelita, odbytnicy, piersi oraz prostaty (M. Stosowanie diety wegetariańskiej może wpływać na każdą z nich. Powodów rezygnacji ze spożycia mięsa może być wiele, lecz najczęściej są to względy etyczne lub religijne. Jest to też wyraz empatii wobec zwierząt. Dochodzi wtedy do wzmocnienia więzi społecznych, a tym samym poprawy jakości życia. Hargreaves i wsp. 2021). Analiza 18 badań wykazała, że osoby na diecie wegetariańskiej są w grupie zwiększonego ryzyka erozji zębów. Smits, S. Jevdjevic 2020). Może mieć także korzystny wpływ na profilaktykę oraz leczenie niektórych chorób.3. Czy wszyscy mogą stosować dietę wegetariańską
Należy jednak pamiętać, że jadłospis musi być odpowiednio zbilansowany. Autorzy podkreślili, że odpowiednio zaplanowana dieta, która jest bogata w błonnik pokarmowy, może mieć pozytywny wpływ na wyniki badań krwi ciężarnych. Stan odżywienia matki jest niezwykle ważny dla prawidłowego przebiegu ciąży i późniejszego rozwoju dziecka, dlatego każdą dietę należy stosować rozsądnie. Sebastiani i wsp. 2019). Podkreśla się ryzyko niedoborów pokarmowych, jakie niesie za sobą stosowanie tych modeli żywienia. Żywienia ESPGHAN zezwala na stosowanie tego rodzaju diety wegetariańskiej pod warunkiem ciągłego nadzoru dietetyka i stosowania prawidłowo dobranej suplementacji. Szajewska i wsp. 2021). Mogą stosować ją osoby dorosłe, młodzież, dzieci, a nawet kobiety w ciąży. W jednym z przeglądów naukowych skupiono się na tym, jak dieta wegetariańska wpływa na zdrowie kobiety w ciąży i jej potomstwa. Zbyt niska podaż ważnych związków, takich jak wapń, DHA, witamina B12, wiąże się z ryzykiem zaburzeń neurologicznych u dziecka i powstaniem wad płodu. Zbilansowane menu roślinne jest bezpieczne dla zdrowia matki i dziecka (G. Zgodnie ze Stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci stosowanie diety wegetariańskiej oraz którejś z jej odmian u niemowląt i małych dzieci wymaga odpowiedniej wiedzy i suplementacji. Szczególną uwagę zwrócono na weganizm, jednak komitet ds. Ponadto rodzice dziecka muszą zostać poinformowani o konsekwencjach stosowania diet roślinnych (H. Odpowiednio skomponowana dieta wegetariańska nie wiąże się z ryzykiem niedoborów pokarmowych.