Szukaj
Język
Sumak – właściwości i zastosowanie
Spis treści
1. Skład chemiczny
Jego zdrowotne działanie wynika z obecności licznych związków bioaktywnych. Wśród nich wyróżniono kwercetynę, izokwercetynę, kwas protokatechowy, kwas galusowy, galusan metylu, kemferol, kwas rozmarynowy i taninę. Elagbar i wsp. 2020). Stosowano go w leczeniu wielu dolegliwości, m.in. Biegunek, wrzodów, krwotoków, trudno gojących się ran, a także problemów ze wzrokiem. W badaniu fitochemicznym wykryto polifenole, flawonoidy, kwasy fenolowe, garbniki oraz olejki eteryczne. Łącznie udowodniono obecność aż 211 fitozwiązków (Z.A. Sumak garbarski wykorzystywany był od dawna w tradycyjnej medycynie wschodniej.2. Właściwości zdrowotne
Za właściwości te odpowiadają głównie zawarte w sumaku garbarskim polifenole, flawonoidy, antocyjany, kwasy fenolowe (szczególnie kwas galusowy) oraz kwasy organiczne (jabłkowy i cytrynowy). Zaobserwowano również wysoką aktywność ochronną DNA, zapobiegającą powstawaniu mutacji w materiale genetycznym (F.S. Ze względu na zawartość składników bioaktywnych Rhus coriaria charakteryzuje się wysoką aktywnością antyoksydacyjną. Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym substancje te wspomagają usuwanie toksyn, zapobiegają rozwojowi wielu chorób cywilizacyjnych, a także opóźniają procesy starzenia się organizmu. Mohammed i wsp. 2018). Na podstawie badań stwierdzono, że ekstrakt z tej rośliny przyczynia się do redukcji stresu oksydacyjnego poprzez zwalczanie wolnych rodników.3. Właściwości przeciwnowotworowe
Aktywność antyoksydacyjna sumaka wiąże się z działaniem przeciwnowotworowym – występujące w nim polifenole i flawonoidy hamują rozwój komórek rakowych i przyczyniają się do ich zniszczenia w wyniku apoptozy (śmierci komórki). Działanie cytotoksyczne zaobserwowano m.in. Wobec komórek raka piersi (H. Abdallah i wsp. 2019), jelita grubego (K. Muazzam i wsp. 2018). Stan ten zaburza funkcjonowanie komórek, narządów i układów, może również prowadzić do zmian nowotworowych. Badania wykazały, że ekstrakt z Rhus coriaria zapobiega ich namnażaniu i hamuje proces nadmiernej angiogenezy, czyli tworzenia nowych naczyń krwionośnych w narządach. El Hasasna i wsp. 2016), szyjki macicy (S. Athamneh i wsp. 2017) oraz prostaty (A. Powstające w organizmie reaktywne formy tlenu oraz wolne rodniki przyczyniają się do wystąpienia stresu oksydacyjnego.4. Właściwości przeciwdrobnoustrojowe
Stwierdzono, że składniki aktywne zawarte w olejku hamują wzrost bakterii, a także przyczyniają się do ich zniszczenia. Zhaleh i wsp. 2018). Obserwacje przeprowadzono na trzech opornych szczepach bakterii Pseudomonas aeruginosa. Adwan, B. Adwan 2010). Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes, a także Escherichia coli) sumak garbarski może być wykorzystywany jako naturalny środek konserwujący (A. Sumak garbarski wykazuje właściwości przeciwdrobnoustrojowe zarówno wobec bakterii Gram-ujemnych, jak i Gram-dodatnich. Wyniki te wskazują na możliwość stosowania olejku eterycznego z sumaka w leczeniu niektórych infekcji bakteryjnych (M. W innym badaniu zauważono, że ekstrakt etanolowy otrzymany z nasion Rhus coriaria wzmacnia działanie niektórych antybiotyków, m.in. Tetracykliny, penicyliny i cefalaksyny. Naukowcy sugerują, że takie synergistyczne działanie może korzystnie wpływać na poprawę skuteczności antybiotykoterapii (G. Abu-Shanab, K. Ponadto ze względu na aktywność bakteriostatyczną wobec drobnoustrojów przyczyniających się do psucia żywności (takich jak m.in. Nostro i wsp. 2016). Olejek eteryczny z owoców tej rośliny został zbadany pod kątem wpływu na bakterie Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus oraz Bacillus subtilis.5. Właściwości przeciwzapalne
Właściwości antyoksydacyjne wiążą się zatem z aktywnością redukującą stan zapalny. Przeprowadzono badanie, którego celem było określenie wpływu ekstraktu z sumaka na redukcję mechanizmów patologicznych związanych z rozwojem martwiczego zapalenia jelit. Na podstawie wyników stwierdzono, że wykorzystanie ekstraktu z Rhus coriaria przyczyniło się do znacznego zmniejszenia poziomów IL-6 (Interleukina 6) i TNF-alfa (czynnik martwicy nowotworów), czyli związków świadczących o stanie zapalnym organizmu (S. W innym badaniu wykazano korzystny wpływ sumaka garbarskiego na redukcję procesów zapalnych w obrębie stawów. Momeni i wsp. 2019). Reaktywne formy tlenu inicjują niszczenie komórek poprzez pobudzenie uwalniania substancji o charakterze zapalnym. Główną rolę odgrywają zawarte w sumaku flawonoidy (takie jak kwas galusowy, kwercetyna i kemferol), a także związki fenolowe. W eksperymencie zastosowano model zwierzęcy. Isik i wsp. 2019). Ten eksperyment również przeprowadzono na modelu zwierzęcym, jednak naukowcy sugerują, że aktywność przeciwzapalna może być z powodzeniem wykorzystana także w leczeniu stanów zapalnych ludzkiego organizmu (A. Ekstrakty roślinne charakteryzujące się wysoką aktywnością przeciwutleniającą mogą wykazywać również działanie przeciwzapalne.6. Właściwości przeciwcukrzycowe
W jednym z nich wykazano, że w grupie szczurów z cukrzycą ekstrakt z owoców Rhus coriaria zredukował poziom glukozy we krwi o ok. 31% (A. Owoce sumaka zawierają wiele związków bioaktywnych, które poprzez blokowanie wchłaniania glukozy w jelicie obniżają jej poziom we krwi. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że regularne przyjmowanie ekstraktu z Rhus coriaria może być pomocne w leczeniu i zapobieganiu hiperglikemii, cukrzycy oraz jej powikłań (S. Należy jednak pamiętać, że eksperymenty przeprowadzane były jedynie na modelu zwierzęcym, z tego też powodu potrzebne są dalsze badania. Istnieją badania potwierdzające ten pozytywny wpływ. Doğan, I. Çelik 2016). Należą do nich m.in. Garbniki, kwercetyna, izokwercetyna, mirycetyna, kwas elagowy, kwas galusowy i kwas garbnikowy. Giancarlo i wsp. 2016). Sumak garbarski od dawna wykorzystywany jest w tureckiej medycynie ludowej do leczenia cukrzycy.7. Właściwości obniżające poziom cholesterolu
Zaobserwowano pozytywny wpływ ekstraktu na obniżenie stężenia lipidów i cholesterolu w surowicy krwi (M. Nobakht, A. Soltani i wsp. 2017). Nagib 2017). W jednym z nich wykazano, że krótkoterminowa suplementacja ekstraktu z owoców sumaka w dawce 1000 mg na dobę skutecznie poprawiła ciśnienie krwi, funkcje śródbłonka oraz poziom lipidów we krwi. W związku z tym przyjmowanie ekstraktu z sumaka może wspomagać farmakoterapię, zwiększając jej skuteczność. Asgary i wsp. 2018). Ekstrakt z owoców Rhus coriaria przebadano na szczurach karmionych dietą bogatą w cholesterol. Shafiei, M. Moazzam 2011; H.R. Ponadto poprawie uległy również funkcje wątroby i nerek (M. Oprócz analiz przeprowadzonych na modelach zwierzęcych istnieją również badania z udziałem pacjentów, u których zdiagnozowano hipercholesterolemię (stan podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi). Zauważono również, że zastosowanie ekstraktu z Rhus coriaria nasiliło działanie leków hipotensyjnych (obniżających ciśnienie krwi) oraz hipolipidemicznych (obniżających poziom lipidów) bez żadnych skutków ubocznych. Możliwe jest wówczas zastosowanie mniejszych dawek leku, a tym samym ograniczenie wystąpienia efektów niepożądanych (S. Sumak garbarski zawiera w swoim składzie substancje działające ochronnie na układ sercowo-naczyniowy – w znacznej mierze odpowiadają za to należące do garbników taniny.
