Szukaj
Język
Stres a zachowania żywieniowe
Spis treści
1. <extra_id_0> Translate this page <extra_id_1> Switch <extra_id_2> Polish: Switch <extra_id_3> Switch <extra_id_4> Przejdź na:
Selyego stres określany jest jako niespecyficzna reakcja organizmu na działanie różnych bodźców. Oddziałują na jej stan zdrowia poprzez uruchamianie mechanizmów zarówno fizjologicznych, jak i psychologicznych. Lazarusa i S. Owa interakcja może być obciążająca dla jednostki, przekraczająca jej zasoby oraz zagrażająca jej dobremu samopoczuciu. Według definicji opracowanej w 1977 r. Przez H. Bodźce te, zwane stresorami, wywierają negatywny wpływ na jednostkę. Inna definicja stworzona w 1984 r. Przez R.S. Folkmana określa stres jako interakcję między człowiekiem a środowiskiem. Na początku należy wyjaśnić, czym w ogóle jest stres.2. Zależności między stresem a zachowaniami żywieniowymi
Obserwuje się tutaj wyraźną zmianę w zachowaniach żywieniowych, objawiającą się nadmierną konsumpcją bądź znacznym spadkiem poboru pokarmu na skutek aktywacji układu nerwowego. Stres i zachowania żywieniowe są bardzo mocno powiązane. Ograniczenie pokarmu ma miejsce w nagłej sytuacji stresowej, wzrost jego spożycia zauważa się w przypadku chronicznego stresu; Ten związek można rozpatrywać na płaszczyźnie zarówno fizjologicznej, jak i psychologicznej: – – polega na adaptacji organizmu do sytuacji stresowej.3. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2> - <extra_id_3> - Sfera psychologiczna
Niekontrolowany stres odpowiada za zmianę wzorców żywieniowych, które mogą prowadzić do zachowań kompulsywnych. Jedzenie traktowane jest tutaj jako sposób na rozładowanie emocji i redukowanie napięcia, które towarzyszy sytuacjom stresowym. – – związana z metodami radzenia sobie ze stresem.4. Czym jest żywienie emocjonalne
Dotyczy zarówno silnych reakcji organizmu, jak i tych praktycznie niedostrzegalnych. Cechy jedzenia pod wpływem emocji to brak regularności, zjadanie większych porcji niż zazwyczaj oraz wybór produktów wysokokalorycznych, wysokoprzetworzonych, obfitujących w tłuszcz i cukier, czyli cechujących się wysoką smakowitością. Oddziałują na motywację, wybór żywności, tempo jedzenia, wielkość porcji. Charakteryzuje się brakiem umiejętności odróżnienia głodu od pobudzenia emocjonalnego. Żywienie emocjonalne to tak naprawdę sięganie po żywność z powodu innego niż głód fizjologiczny oraz zmiana w sposobie dotychczasowego żywienia pod wpływem różnych czynników. Emocje wywierają bardzo duży wpływ na zachowania żywieniowe na każdym etapie konsumpcji. Żywienie emocjonalne to niewłaściwe zachowania żywieniowe będące następstwem negatywnych emocji, takich jak smutek, złość, samotność czy stres.5. Przyczyny żywienia emocjonalnego
Osoby z aleksytymią nie pojmują ciągu przyczynowo-skutkowego, nie rozumieją, że nadmierne jedzenie może być związane z napięciem, negatywnymi emocjami, więc nie kontrolują swoich zachowań, co często prowadzi do objadania się. Dzieje się tak, ponieważ konsumpcja pozwala skupić się na tej czynności i jednocześnie odciąć od swoich emocji. Inną przyczyną żywienia emocjonalnego może być wzrost pozytywnych emocji po spożyciu pokarmu. Pozytywne uczucia pojawiają się także podczas konsumpcji „zakazanych” produktów. Wzrasta wydzielanie dopaminy i serotoniny, aktywowany zostaje wewnętrzny układ opioidowy, co wpływa na poprawę nastroju i uczucie przyjemności. Objadanie traktowane jest wtedy jako źródło stresu, więc prawdziwy jego wyzwalacz zostaje ukryty, co w efekcie poprawia samopoczucie. To trudność w odróżnianiu stanów emocjonalnych od fizycznych, niezdolność do identyfikowania i wyrażania emocji oraz skupianie się głównie na wydarzeniach zewnętrznych zamiast na przeżyciach wewnętrznych. Kolejnym powodem może być traktowanie jedzenia jako odskoczni od negatywnej samoświadomości, czyli od cierpienia wywołanego negatywnymi emocjami. W takiej sytuacji łatwo dochodzi do objadania się, proces ucieczki polega na: – zawężeniu perspektywy czasowej do „tu i teraz”, – wyłączeniu standardów i norm, – pasywnym poddaniu się tymczasowemu zdarzeniu. Jedzenie utożsamiane jest z przyjemnością, cieszy smakiem, zapachem i wyglądem. Stan ten jest wynikiem zależności między spożywaniem jedzenia a układem nagrody w mózgu. Warto również wspomnieć o teorii maskowania, która wskazuje, że istotną przyczyną żywienia emocjonalnego jest maskowanie poprzez objadanie się negatywnych emocji i stresów niezwiązanych z jedzeniem. Za jedną z przyczyn żywienia emocjonalnego uznaje się aleksytymię.6. Jak stres wpływa na sposób żywienia
Dla kogoś stresor będzie przyczyną nadmiernej konsumpcji, dla innej osoby – przyczyną ograniczenia spożycia pokarmów. W 2007 r. Wyjaśnili to badacze S.J. Nowson, przypisując konkretne zachowania żywieniowe do rodzaju stresora: – nagły, ostry, intensywny stresor powoduje uruchomienie układu współczulnego, który mobilizuje organizm do szybkiego działania na zasadzie „walcz lub uciekaj”. Torres i wsp. 2007). Stres chroniczny będzie z kolei przyczyniał się do osłabienia reakcji adaptacyjnych organizmu i tym samym zwiększał podatność na choroby. Osoby odchudzające się i restrykcyjnie przestrzegające diety w sytuacjach stresowych spożywają zazwyczaj nadmierne ilości jedzenia, a osoby, które nie stosują restrykcji żywieniowych, często zmniejszają pobór pokarmu lub nie zmieniają nic w obecnym sposobie żywienia. Na zachowania żywieniowe może wpływać również intensywność odczuwanych emocji. Intensywne emocje (nagły stres) powodują, że organizm zostaje zmobilizowany do działania. Naturalnym jest zatem, że motywacja do jedzenia się zmniejsza. Stres prowadzi do zwiększonego zapotrzebowania na serotoninę (neuroprzekaźnik biorący udział w regulacji nastroju). To dzięki nim poziom serotoniny wzrasta i przyczynia się do poprawy nastroju. Takie zachowania mogą prowadzić do kompulsywnego objadania się. Wysoki poziom tego hormonu odpowiada za wzrost apetytu, co udowodniono już ponad 20 lat temu w jednym z badań. Epel i wsp. 2001). Obecnie stres bardzo mocno wiąże się ze sposobem odżywiania. Powodem tych różnic jest rodzaj i intensywność stresora oraz czas ekspozycji. Torres i C.A. W tej sytuacji dochodzi do wystąpienia odruchu wstrzymywania się od jedzenia, gdyż krew odpływa z narządów do mięśni, przez co funkcje układu trawiennego są ograniczone; – stresor długotrwały przyczynia się do wzrostu poziomu kortyzolu w organizmie, czego następstwem jest sięganie po większe ilości jedzenia (S.J. Warto także podkreślić, że krótkotrwały, łagodny stres może być określany jako pozytywny, gdyż pobudza organizm do działania i pomaga w realizacji wielu celów. Należy zauważyć, że reakcja na negatywne emocje jest zależna również od codziennego sposobu żywienia. Osoby przestrzegające restrykcji są zatem bardziej narażone na nadwagę i otyłość. Intensywne emocje przyczyniają się do ograniczenia jedzenia w przeciwieństwie do emocji o niskim bądź umiarkowanym natężeniu, które prowadzą do nadmiernej konsumpcji. Krew napływa do mięśni szkieletowych, by bardziej je dotlenić, co umożliwia ucieczkę od zagrożenia bądź walkę o przetrwanie. Jedną z najczęstszych reakcji na stres chroniczny jest nadmierne spożywanie produktów wysokokalorycznych, obfitujących w węglowodany. Jej niski poziom w mózgu objawia się zwiększonym zapotrzebowaniem na produkty węglowodanowe. Nie trwa to jednak długo, więc organizm domaga się nowej dawki węglowodanów, by ponownie podnieść jej poziom. Kolejnym objawem stresu w organizmie jest zwiększone wydzielanie kortyzolu w nadnerczach. Przyczyną jest wzrost ilości neuropeptydu Y, który jest neuroprzekaźnikiem pobudzającym łaknienie (E. Zwiększona ilość neuropeptydu Y w połączeniu z dietą bogatą w węglowodany proste oraz duże ilości tłuszczu prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej w organizmie, czego konsekwencjami są nadwaga, otyłość i choroby metaboliczne. Reakcja ta jest jednak indywidualna.
