Szukaj
Język
Soja – czy wpływa negatywnie na męską gospodarkę hormonalną
Spis treści
1. Czym są izoflawony sojowe
Izoflawony, w tym genisteina, daidzeina i glicyteina, wiążą się z receptorami estrogenowymi w ciele człowieka i wywołują efekty zarówno agonistyczne (aktywujące receptor), jak i antagonistyczne (blokujące receptor). Nakai, M. Kamei 2020). Są głównym składnikiem aktywnym soi i produktów sojowych takich jak napój sojowy, tofu czy tempeh. Ich działanie jest znacznie słabsze niż endogennych estrogenów, ale może mieć znaczenie w regulacji różnych procesów fizjologicznych i metabolicznych, w tym wpływać na gospodarkę hormonalną (S. Fujita, Y. Izoflawony sojowe to grupa związków organicznych zaliczanych do fitoestrogenów, czyli naturalnych substancji występujących w roślinach, które ze względu na swoją budowę chemiczną i działanie przypominają ludzkie estrogeny.2. Wpływ izoflawonów sojowych na zdrowie
Dodatkowo fitoestrogeny są zdolne do regulacji gęstości mineralnej kości, co jest szczególnie ważne dla kobiet w okresie menopauzy, kiedy to naturalny spadek poziomu estrogenów zwiększa ryzyko osteoporozy. Badania naukowe wskazują również na potencjalne działanie ochronne izoflawonów w przypadku niektórych rodzajów nowotworów, szczególnie tych związanych z hormonami, jak rak piersi czy prostaty. Znaczącą zaletą izoflawonów sojowych jest ich zdolność do łagodzenia objawów menopauzy takich jak uderzenia gorąca czy nocne poty. Ponadto fitoestrogeny wykazują właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co może przyczyniać się do ochrony komórek przed uszkodzeniem i przewlekłym stanem zapalnym, a co za tym idzie – potencjalnego opóźnienia starzenia i wsparcia ogólnej kondycji komórkowej (S. Fujita, Y. Izoflawony sojowe, będące naturalnymi fitoestrogenami, wpływają korzystnie na profil lipidowy poprzez redukcję poziomu „złego” cholesterolu LDL oraz potencjalne zwiększenie stężenia „dobrego” cholesterolu HDL. Izoflawony mogą przyczyniać się do utrzymania zdrowej struktury kości i zmniejszenia ryzyka złamań. Mechanizm ich działania obejmuje hamowanie wzrostu komórek nowotworowych oraz indukcję apoptozy, czyli programowanej śmierci komórki. Dzięki swoim właściwościom estrogenopodobnym stanowią naturalną alternatywę dla terapii hormonalnej, która często może być obciążona dodatkowym skutkami ubocznymi. Nakai, M. Kamei 2020). Dzięki tym właściwościom mogą obniżać ryzyko występowania schorzeń układu krążenia, jak miażdżyca czy zawał serca.3. Czy izoflawony są niekorzystne dla mężczyzn
Kilkanaście lat temu opisano dwa przypadki mężczyzn, u których spożycie soi wywołało zaburzenia gospodarki hormonalnej.4. -letni mężczyzna spożywający 12 szklanek napoju sojowego dziennie
Przyjmuje się, że przyczyną takich objawów była nadmierna aktywacja receptorów estrogenowych przez związki estrogenopodobne (J. Lewi 2008). W tym przypadku izoflawony mogły wpłynąć na poziom hormonów w sposób, który spowodował ginekomastię (powiększenie tkanki piersiowej u mężczyzn), zaburzenia hormonalne i obniżenie funkcji seksulanych. Martinez, J.E. Taka ilość znacznie przekracza typowe dzienne spożycie izoflawonów, które w przypadku diety bogatej w soję wynosi zwykle ok. 30–50 mg izoflawonów.5. -letni mężczyzna z cukrzycą typu 1, odżywiający się prawie wyłącznie soją i jej przetworami
Siepmann i wsp. 2011). Intensywna dieta oparta na soi doprowadziła do nadmiernego przyjęcia izoflawonów, które mogły zaburzyć równowagę hormonalną. Oprócz tych dwóch publikacji nie ma żadnych innych badań przeprowadzonych na ludziach, które sugerowałyby, że mieszczące się w normach spożycie izoflawonów sojowych jest niekorzystne dla gospodarki hormonalnej mężczyzn. Młody wiek mężczyzny, współistniejąca choroba przewlekła i bardzo ograniczona dieta mogły przyczynić się do wyjątkowo silnego wpływu izoflawonów na zdrowie (T.6. Analiza badań naukowych
Przy spożywaniu izoflawonów w ilościach przekraczających typowe spożycie, jakie występuje w dietach azjatyckich, zazwyczaj nie obserwowano negatywnego wpływu na poziom testosteronu (K.E. Metaanalizy i przeglądy badań dotyczące spożycia soi i izoflawonów sojowych wykazały, że: – w większości przypadków regularne spożywanie soi lub izoflawonów sojowych przez mężczyzn nie wiąże się ze znaczącymi zmianami w poziomach całkowitego lub wolnego testosteronu. Reed i wsp. 2021). Metaanaliza z 2010 r. Oraz późniejszy przegląd z 2020 r. Potwierdzają, że soja nie ma istotnego wpływu na koncentrację krążącego testosteronu; – w niektórych indywidualnych badaniach odnotowano niewielkie zmiany poziomu testosteronu, ale wyniki te nie były konsekwentne ani istotne statystycznie; – częstość i dawka spożycia izoflawonów w tych badaniach również miały znaczenie.7. Bezpieczny poziom spożycia soi
To świadczy o wysokim poziomie tolerancji organizmu na te związki, co może wynikać zarówno z genetycznych, jak i środowiskowych czynników adaptacyjnych. Istnieją jednak pewne rekomendacje dotyczące spożycia soi dla dwóch grup. Jedna porcja odpowiada mniej więcej jednej szklance napoju sojowego lub 100 g tofu. Messina i wsp. 2022). Mimo to wyniki badań nie wykazują żadnych negatywnych skutków zdrowotnych, nawet gdy dzienna dawka jest jeszcze wyższa (M.D. Van Die i wsp. 2014). W Europie natomiast spożycie izoflawonów sojowych jest znacznie niższe, co częściowo można przypisać różnicom w tradycjach kulinarnych i dietetycznych. Zdrowe osoby dorosłe mogą każdego dnia przyjmować 2–4 porcji produktów sojowych, a każda z nich może zawierać ok. 25 g białka roślinnego. Z kolei osoby zmagające się z różnymi problemami zdrowotnymi, np. Zaburzeniami pracy tarczycy, mogą wymagać indywidualnego podejścia (M. W Japonii, gdzie tradycyjna dieta charakteryzuje się wysokim udziałem produktów sojowych, średnie spożycie izoflawonów sojowych oscyluje w zakresie 25–50 mg dziennie.
