Szukaj
Język
Sarkopenia – konsekwencja upływającego czasu
Spis treści
1. Definicja i podział
Europejska Grupa Robocza ds. Wyróżnia się sarkopenię pierwotną (występującą bez konkretnej przyczyny), wtórną (pojawia się wskutek istnienia innej choroby, niedożywienia czy braku aktywności fizycznej), ostrą (trwa krócej niż 6 miesięcy) oraz przewlekłą (trwa dłużej niż 6 miesięcy) (A.J. Sarkopenia jest chorobą geriatryczną, w przebiegu której wraz z wiekiem dochodzi do znacznego ubytku siły mięśniowej oraz postępującego spadku masy mięśni. Sarkopenii u Osób Starszych zaproponowała sklasyfikowanie sarkopenii ze względu na czynniki ryzyka oraz na czas trwania choroby. Cruz-Jentoft i wsp. 2019). Prowadzi to do zwiększenia ryzyka upadków, niepełnosprawności fizycznej, a nawet zgonu.2. Kto jest najbardziej narażony
Zarówno geny, jak i styl życia odgrywają kluczową rolę w rozwoju sarkopenii. Istnieje jednak wiele różnych czynników, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo jej wystąpienia.3. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2> - <extra_id_3> - Wiek:
Wraz z upływem lat dochodzi do spadku masy mięśniowej oraz siły, co może wpływać na umiejętność wykonywania codziennych aktywności. Osoby w wieku 50–60 lat mogą tracić 1–2% masy mięśniowej rocznie. Distefano, B.H. Najważniejszym czynnikiem ryzyka związanym z sarkopenią jest wiek. Wczesna dorosłość charakteryzuje się zwykle osiągnięciem maksymalnej masy mięśniowej, jednak po 30. Roku życia przyrost zaczyna stopniowo spadać. Tendencja ta zwiększa się w kolejnych dekadach życia, a całkowita utrata tkanki mięśniowej wynosi ok. 10% (G. Goodpaster 2018). Proces starzenia się organizmu prowadzi do naturalnych zmian w strukturze i funkcji mięśni.4. Styl życia, dieta
Jej brak przez dłuższy czas może prowadzić do ich osłabienia i stopniowej utraty (R. Bardzo istotnym aspektem związanym ze zwiększonym ryzykiem rozwinięcia sarkopenii jest niewłaściwy sposób żywienia. Według norm żywienia minimalna ilość białka w diecie powinna wynosić 0, 8 g na kg masy ciała, co często ze względu na nieprawidłowy styl żywienia seniorów jest trudno osiągnąć (M. Równie istotne są niektóre witaminy i składniki mineralne, zwłaszcza wapń, witamina D oraz witamina K. Z kolei niekorzystnie działają nadmiar tłuszczów nasyconych, cukrów prostych oraz dieta wysokoenergetyczna, ponieważ mogą się przyczyniać do nadwagi i otyłości (E. U osób z nadmiarem tkanki tłuszczowej występuje przewlekły stan zapalny, który może prowadzić do zaburzeń metabolicznych i uszkodzeń tkanki mięśniowej (J.A. Villareal 2018). Mięśnie, aby pozostać zdrowe i silne, potrzebują regularnej stymulacji. Pisot i wsp. 2016). Kluczowym makroskładnikiem w tym przypadku jest białko, które odpowiada m.in. Za procesy tworzenia i odbudowy tkanki mięśniowej, a jego niedobór w diecie może się wiązać z zaburzeniem tych procesów. Jarosz i wsp. 2020). To one odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu mięśniowo-szkieletowego. Gielen i wsp. 2021). Batsis, D.T. Współczesny styl życia, który coraz częściej obejmuje długie godziny spędzane w pozycji siedzącej i brak regularnej aktywności fizycznej, ma istotny wpływ na rozwój sarkopenii.5. Choroby przewlekłe
Istnieją również choroby, które ograniczają wchłanianie składników odżywczych, co prowadzi do niedoborów i utraty masy mięśniowej. Dhillon, Hasni S. 2017). Przyczynami w tym przypadku są zwiększony stan zapalny w organizmie i obniżona aktywność metaboliczna, a w konsekwencji – pogorszona zdolność organizmu do przeprowadzania procesów regeneracyjnych w obrębie tkanki mięśniowej. Nie bez znaczenia jest też przyjmowanie niektórych leków, np. Moczopędnych, co wiąże się z utratą elektrolitów bardzo istotnych dla funkcjonowania mięśni (R.J. Zauważono, że choroby przewlekłe również zwiększają ryzyko sarkopenii.6. Niski poziom hormonów płciowych
W przypadku niskiego poziomu estrogenów kobiety mogą być bardziej podatne na utratę masy mięśniowej oraz gęstości kości. Geraci i wsp. 2021). Jest to hormon biorący udział m.in. W regulacji wzrostu masy i siły mięśniowej (K. Niewątpliwie wraz z procesem starzenia się dochodzi do niekorzystnych zmian w funkcjonowaniu układu hormonalnego. To dlatego w okresie menopauzy są szczególnie narażone na rozwinięcie sarkopenii (A. Podobny problem dotyczy też mężczyzn, u których wraz z wiekiem dochodzi do obniżenia stężenia testosteronu. Shigehara i wsp. 2022). U kobiet w związku z menopauzą znacząco zmniejsza się produkcja hormonów płciowych, np. Estrogenów, które są istotne dla zdrowia układu mięśniowo-szkieletowego.7. <extra_id_0> Źródła <extra_id_1> <extra_id_2> Źródło:
Istnieje wiele genów związanych z procesami metabolicznymi warunkującymi budowę tkanki mięśniowej, jej zdolności regeneracyjne czy sposób reagowania na aktywność fizyczną. Larsson i wsp. 2019). Zmiany zachodzące wraz z wiekiem w obrębie tkanki mięśniowej są w niewielkim stopniu uwarunkowane dziedzicznie. Warto jednak podkreślić, że przy prowadzeniu odpowiedniego stylu życia można opóźnić lub złagodzić rozwój sarkopenii nawet pomimo istniejących predyspozycji (L. Jednym z czynników, niestety niemodyfikowalnych, wpływających na ryzyko rozwoju sarkopenii są geny.8. Przewlekły stres
Głównym mechanizmem łączącym stres z utratą masy mięśniowej jest proces zapalny. Ponadto w sytuacjach stresowych organizm zwiększa produkcję kortyzolu. Stefanaki i wsp. 2018). Mięśnie i kości tworzą wspólnie podparcie dla ciała, a ich zdrowie jest ze sobą ściśle powiązane. Gdy gęstość kości jest niska, podparcie mięśni może być osłabione, co może wpłynąć na ich zdolność do efektywnego działania. Lara-Castillo, M.L. Przewlekły stres wiąże się nie tylko z pogorszeniem dobrostanu psychicznego. Może skutkować nadmierną produkcją substancji zwanych cytokinami prozapalnymi, które w nadmiarze prowadzą do uszkodzenia tkanek. Jego wysoki poziom może zaburzać procesy metaboliczne i przyczyniać się do utraty masy mięśniowej oraz ograniczenia zdolności regeneracyjnych organizmu (C. Z funkcjonowaniem mięśni powiązana jest także gęstość mineralna kości. W kontekście sarkopenii niska gęstość kości może pogłębiać problem utraty masy mięśniowej. W konsekwencji może to prowadzić do ograniczenia aktywności fizycznej i powstania błędnego koła (N. Johnson 2020). Negatywnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, w tym również układu mięśniowego.9. Objawy, powikłania i leczenie
Sarkopenia znacząco zwiększa ryzyko osteoporozy, upadków i złamań. Próbowano wykorzystać kreatynę, ludzki hormon wzrostu czy testosteron, ale nie przyniosło to oczekiwanych efektów, dlatego też największą rolę odgrywają edukacja oraz zmiana stylu życia (M.R. Lee, S.K. Wśród objawów sarkopenii wymienia się osłabienie siły mięśni, spadek kondycji fizycznej, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej oraz utratę masy ciała. Niestety do tej pory nie opracowano skutecznego leku, który mógłby całkowicie wyleczyć tę chorobę. Cho, S. Song 2022). Wraz z postępem choroby często dochodzi do utrudnionego funkcjonowania albo całkowitej niepełnosprawności.10. Jak zapobiegać sarkopenii
Jego świetnymi źródłami są: chude mięso, drób, ryby, jaja, produkty mleczne, rośliny strączkowe, a także orzechy i nasiona. Zaleca się też spożywanie odpowiedniej ilości błonnika z warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych i roślin strączkowych. W razie potrzeby można rozważyć suplementację składników odżywczych, ale powinno się to odbywać konsultacji z lekarzem. Aby zapewnić organizmowi stały dostęp do składników odżywczych, warto zadbać o regularność posiłków. Cała dieta powinna być oparta na niskoprzetworzonych produktach, które nie zawierają cukru dodanego czy nasyconych kwasów tłuszczowych. Ganapathy, J.W. Regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ćwiczenia siłowe, również jest bardzo ważnym elementem leczenia sarkopenii. Wspomagają też odbudowę mięśni, pobudzają ich wzrost oraz poprawiają funkcjonowanie. Beaudart i wsp. 2017). Szczególnie ważną rolę odgrywa odpowiednia podaż białka, które wspiera procesy budulcowe i regeneracyjne tkanki mięśniowej. Nie bez znaczenia są także witaminy i składniki mineralne, szczególnie wapń oraz witamina D. Błonnik wspomaga zdrowie jelit oraz korzystne zmiany w składzie ciała. Bardzo ważne jest sięganie po zdrowe źródła tłuszczów, w tym tłuszcze roślinne, tłuste ryby morski (np. Łosoś, śledź), awokado i orzechy, ponieważ zawarte w nich kwasy omega-3 mają korzystny wpływ na procesy zapalne w organizmie. Ich zbyt częste pomijanie może prowadzić do osłabienia i utraty masy mięśniowej. Istotne jest też odpowiednie nawodnienie organizmu niezbędne do przeprowadzania procesów metabolicznych (A. Nieves 2020). Ćwiczenia oporowe, jak podnoszenie ciężarów, sprzyjają wzrostowi masy mięśniowej i siły. Program treningowy powinien być dostosowany do indywidualnych zdolności i stanu zdrowia (C. Bardzo istotnym aspektem w kontekście zapobieganiu sarkopenii oraz jej leczenia jest prawidłowy sposób żywienia.
