Szukaj
Język
Różeniec górski – złoty korzeń dodający witalności
Spis treści
1. Charakterystyka i wygląd rośliny
Występuje w Azji (szczególnie na Syberii), Ameryce Północnej (Alaska, Kanada), a także na górzystych terenach Europy. Różeniec przystosowany jest do trudnych warunków środowiska i niskiej temperatury. Różeniec górski zazwyczaj tworzy bujne kępy. Kłącza mają złoty kolor, a po roztarciu wydzielają różany zapach. Różeniec górski (łac. Można spotkać ją również w Polsce, jednak wyłącznie w Sudetach i Karpatach. Mocny korzeń z gęsto splątanym kłączem zapewnia dobrą przyczepność, grube łodygi gromadzą substancje odżywcze, a liście pokryte woskiem chronią przed mrozem i zabezpieczają przed utratą wody. Wczesną wiosną z łodyg wyrastają sinozielone pędy o ząbkowanych liściach, na ich szczycie znajdują się drobne kwiatostany. Inne określenia tej rośliny, odnoszące się do rejonów występowania lub jej cech, to: korzeń arktyczny, korzeń z Syberii, złoty korzeń, różany korzeń. Rhodiola rosea) to roślina wieloletnia należąca do rodziny gruboszowatych, rosnąca głównie na zimnych obszarach półkuli północnej.2. Skład chemiczny
Substancje te określane są wspólnym mianem rozawin, to właśnie ich obecność jest podstawą do identyfikacji rośliny. Należą do nich przede wszystkim: salidrozyd, monoterpeny, triterpeny, flawonoidy, kwasy organiczne (m.in. Galusowy), garbniki i glikozydy cyjanogenne. Najwięcej substancji aktywnych znajduje się w kłączach, dlatego stanowią one niezwykle cenny surowiec. Do najbardziej charakterystycznych zalicza się pochodne alkoholu cynamonowego – fenylopropanoidy. Inna ważna grupa występująca w złotym korzeniu to związki fenolowe. W roślinie obecne są także olejki eteryczne, np. Geraniol. Różeniec górski zawiera wiele związków bioaktywnych.3. Różeniec górski – właściwości prozdrowotne
Ponadto wykazują wysoki potencjał antyoksydacyjny, dzięki czemu mogą zapobiegać rozwojowi wielu chorób. Rhodiola rosea zaliczana jest do adaptogenów – grupy roślin charakteryzujących się wzmacniającym działaniem na organizm człowieka. Oprócz różeńca górskiego do najbardziej znanych adaptogenów należą: ashwagandha, cytryniec chiński, żeń-szeń syberyjski, gotu kola, bacopa monnieri oraz maca. Związki zawarte w surowcach roślinnych wpływają zarówno na kondycję fizyczną, jak i psychiczną, zmniejszają skutki stresu i stymulują ciało do powrotu homeostazy, czyli naturalnej równowagi.4. <extra_id_0> Źródło <extra_id_1> Wsparcie <extra_id_2>Źródło:
W związku z tym różeniec górski wspiera pracę mózgu i zwiększa odporność na stres. W badaniu tym oceniano pamięć krótkotrwałą, umiejętność koncentracji, zdolność kojarzenia, percepcję wizualną oraz poziom zmęczenia psychicznego (V. W innym badaniu, uwzględniającym grupę studentów będących w trakcie sesji egzaminacyjnej, również potwierdzono poprawę funkcji poznawczych, w tym sprawności umysłowej, zdolności uczenia się i zapamiętywania. Spasov i wsp. 2000). Wykazują zdolność stymulacji neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina, serotonina, dopamina i acetylocholina. W jednym z przeprowadzonych badań wykazano, że przyjmowanie 170 mg wyciągu z kłącza Rhodiola rosea na dobę przez 2 tygodnie spowodowało wzrost funkcji poznawczych o 20% w zestawieniu z grupą kontrolną. Darbinyan i wsp. 2000). Ponadto zaobserwowano większą motywację do nauki oraz ogólne lepsze samopoczucie (A.A. Związki bioaktywne zawarte w złotym korzeniu korzystnie wpływają na układ nerwowy człowieka.5. Redukcja zmęczenia
Do badania zakwalifikowano 100 osób obu płci w wieku 18–60 lat. Po tym czasie zaobserwowano poprawę wszystkich badanych parametrów i polepszenie samopoczucia. Lekomtseva, I. Wacker 2017). W jednej z prac analizowano takie parametry jak zmęczenie fizyczne i umysłowe, zmniejszenie motywacji i aktywności, pogorszenie koncentracji oraz jakości snu. Codziennie przez 8 tygodni podawano im suplement zawierający 400 mg sproszkowanego ekstraktu z korzenia różeńca górskiego. W związku z tym naukowcy sugerują, że złoty korzeń może być pomocny w przypadku wystąpienia zespołu przewlekłego zmęczenia (Y. Zhukova, A. Preparaty oparte na ekstrakcie Rhodiola rosea polecane są osobom odczuwającym ogólne osłabienie, senność, brak witalności i utrzymujący się spadek energii.6. Właściwości przeciwutleniające
Istotną rolę odgrywają kwasy fenolowe oraz katechiny (szczególnie epigalokatechina, galusan epigalokatechiny i procyjanidyny), które zalicza się do silnych przeciwutleniaczy. Dzięki temu zapobiegają procesom starzenia, stanom zapalnym i rozwojowi chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów. Za te właściwości odpowiadają fenylopropanoidy, a także związki należące do flawonoidów. Substancje te chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a co za tym idzie – również przed stresem oksydacyjnym. Ekstrakt z różeńca górskiego wykazuje działanie antyoksydacyjne.7. Wzrost wydolności fizycznej
Zmniejszają też ilość kinazy kreatynowej – enzymu obecnego w mięśniach, który bierze udział w przemianach energetycznych organizmu (jego podwyższone wartości mogą świadczyć o uszkodzeniach i procesach zapalnych). Abidov i wsp. 2004). Jest to szczególnie istotne dla osób, które ćwiczą często i intensywnie. Składniki bioaktywne obniżają poziom białka C-reaktywnego (będącego wskaźnikiem stanu zapalnego oznaczanego w powszechnym badaniu o nazwie CRP). Naukowcy sugerują więc, że ekstrakt z różeńca chroni tkankę mięśniową przed jej rozpadem, wpływa na poprawę wydolności w trakcie wykonywania ćwiczeń wytrzymałościowych oraz przyczynia się do zmniejszenia odczucia zmęczenia spowodowanego wysiłkiem fizycznym (M. Ponadto związki aktywne występujące w różeńcu nie tylko chronią mięśnie podczas treningu, ale także przyspieszają czas regeneracji powysiłkowej. Różeniec górski polecany jest także sportowcom.8. Działanie przeciwdepresyjne
Reguluje także poziom substancji chemicznych w mózgu odpowiadających za dobre samopoczucie i nastrój, m.in. Serotoniny i dopaminy. Przez 6 tygodni podawano im standaryzowany ekstrakt z różeńca górskiego w dwóch dawkach. Na podstawie wyników badań naukowcy sugerują, że preparaty z Rhodiola rosea mogą być stosowane jako środki wspomagające leczenie załamań nerwowych i depresji (V. Prace naukowe dowodzą, że złoty korzeń wykazuje działanie antydepresyjne. Przeprowadzono badanie z udziałem prawie 90 osób, u których zdiagnozowano lekką lub umiarkowaną depresję. Zaobserwowano jego znaczący wpływ na zmniejszenie objawów depresji, bezsenności i niestabilności emocjonalnej. Darbinyan i wsp. 2007). Wyciąg z kłącza tej rośliny obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu) w organizmie.9. Ochrona układu krążenia
Ograniczenie szkodliwych czynników (jak wolne rodniki czy hormony wytwarzane w sytuacjach zwiększonego napięcia) pozwala zachować prawidłową pracę serca i układu krwionośnego. Takie działanie wynika głównie ze wspomnianych właściwości antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i redukujących stres. Złoty korzeń działa kardioprotekcyjnie, czyli ma ochronny wpływ na serce – zmniejsza miejscowe niedokrwienie, reguluje ciśnienie krwi, zapobiega arytmii, zwiększa rezerwy energetyczne mięśnia sercowego.10. Różeniec a choroby neurodegeneracyjne
Stosowanie ekstraktu z Rhodiola rosea może zapobiegać rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer czy choroba Parkinsona. Salidrozyd (jedna z głównych substancji bioaktywnych różeńca górskiego) działa ochronnie na komórki układu nerwowego – zapobiega ich apoptozie (śmierci), która mogłaby nastąpić wskutek uszkodzenia spowodowanego stresem oksydacyjnym.11. <extra_id_0> Źródło <extra_id_1> źródło <extra_id_2>Źródło:
Zapobiega to magazynowaniu i odkładaniu tłuszczu w wątrobie, co może chronić przed wystąpieniem m.in. Bezalkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). Różeniec górski chroni komórki wątroby dzięki aktywowaniu enzymu AMPK (kinazy białkowej aktywowanej przez AMP) biorącego udział w metabolizmie tłuszczów i węglowodanów. Ponadto enzym AMPK zwiększa wrażliwość komórek na insulinę oraz reguluje ilość cukru wchłanianego z krwi przez tkanki, w związku z czym Rhodiola rosea wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju insulinooporności, stanu przedcukrzycowego i cukrzycy. Jego wzrost skutkuje rozkładem kwasów tłuszczowych oraz wykorzystywaniem ich jako źródła energii.12. Jak stosować różeniec górski?
Najczęściej stosowane dzienne dawki mieszczą się w granicach 200–600 mg ekstraktu z korzenia Rhodiola rosea. Wieczorem substancje aktywne mogą wywoływać pobudzenie i utrudniać zasypianie. Można także kupić korzeń cięty, z którego robi się napar do picia. Zaleca się przyjmowanie go rano lub w południe, najlepiej 30 minut przed posiłkiem. Różeniec górski najczęściej występuje w postaci sproszkowanej w formie tabletek lub kapsułek, dostępne są również krople zawierające ekstrakt.
