Szukaj
logo
Szukaj
Artykuł jest w trybie podglądu

Rooibos – dlaczego warto pić napar z czerwonokrzewu

Strona główna Artykuły Rooibos – dlaczego warto pić napar z czerwonokrzewu

Rooibos – dlaczego warto pić napar z czerwonokrzewu

Czym różni się od tradycyjnej herbaty i dlaczego warto włączyć go do swojej diety? Od pewnego czasu jest doceniany także w Polsce ze względu na swoje walory smakowe i właściwości prozdrowotne. Rooibos, mimo że potocznie nazywa się go herbatą, to tak naprawdę napar z czerwonokrzewu, czyli afrykańskiej rośliny o nazwie Aspalathus linearis (aspalat prosty).

Spis treści

1. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2> - <extra_id_3> - <extra_id_4> - Szczegóły:

Jest przetwarzany maksymalnie po 3 dniach od zbiorów – liście są rozdrabniane, namaczane, fermentowane naturalnie w kopcach, a następnie suszone. Susz jest sterylizowany parą wodną oraz szczelnie pakowany i eksportowany z Afryki do wielu krajów świata na prawie wszystkich kontynentach. Na rynku dostępne są dwie formy suszu z czerwonokrzewu: fermentowany, tzw. Czerwony rooibos, oraz niefermentowany – tzw. Zielony. W procesie fermentacji zmieniają kolor z zielonego na rudobrązowy. Odmiana zielona, stanowiąca jedynie 1% wytwarzanego suszu, po zbiorach jest bezpośrednio sterylizowana i suszona, by zachowała swoją barwę. Zdecydowanie łatwiej dostępny jest pierwszy z nich.

2. Sposób przyrządzania naparu

Rooibos można spożywać na gorąco lub jako ice tea. Charakteryzuje się delikatnym, słodkawym smakiem, bez typowej goryczki. Na rynku dostępne są także smakowe susze, np. Ze skórką pomarańczy, wanilią, suszonymi owocami leśnymi. Zalecany czas parzenia to 5–10 min. Ma czerwieńszy kolor niż tradycyjna czarna herbata, pod względem barwy, smaku i zapachu jest najbardziej zbliżony do herbaty czerwonej pu-erh. Do naparu można dodać inne składniki, jak miód, sok z cytryny czy mleko. Napar z czerwonokrzewu przyrządza się poprzez zalanie wrzątkiem (filiżanka wody) 1, 5 g suszu (łyżeczka) lub torebki gotowego fixu (zazwyczaj 1, 5–2 g suszu).

3. Związki bioaktywne

Charakterystycznymi związkami znajdującymi się w czerwonokrzewie są aspalatyna, zaliczana do flawonoidów, i PPAG, zaliczany do kwasów fenolowych. Napar z czerwonokrzewu charakteryzuje się delikatnym smakiem ze względu na niską zawartość garbników. Rooibos jest bogatym źródłem związków bioaktywnych, głównie z grupy polifenoli. Rooibos jest również źródłem flawonów (np. Apigeniny i luteoliny) oraz flawonoli, w tym kwercetyny. Dostarcza także umiarkowanej ilości składników mineralnych, w tym żelaza, potasu, wapnia, magnezu czy fosforu. Zawiera więcej substancji biologicznie czynnych niż hibiskus, jaśmin czy nawet yerba mate.

4. Właściwości prozdrowotne

Ostatni z tych parametrów świadczy o mniejszym potencjale cholesterolu do tworzenia blaszek miażdżycowych. Marnewick i wsp. 2011). Wykazano, że spożywanie naparu z czerwonokrzewu może działać korzystnie w łagodzeniu zapalenia w przebiegu chorób zapalnych jelit czy raka jelita grubego (J.L. Dzięki wysokiej zawartości związków prozdrowotnych rooibos wykazuje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Korzystny efekt zauważono u badanych po 2 tygodniach picia 6 filiżanek naparu (J.L. Rooibos łagodzi stres oksydacyjny oraz stan zapalny organizmu, co jest ważnym elementem profilaktyki wielu chorób cywilizacyjnych. Marnewick i wsp. 2014). U osób regularnie spożywających napar z czerwonokrzewu wykazuje się wyższą aktywność glutationu (silnego antyoksydantu w organizmie) oraz niższy stopień utlenionego cholesterolu we krwi (niższy wskaźnik peroksydacji lipidów).

5. Działanie przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe

Samodien i wsp. 2021). Ekstrakty z czerwonokrzewu wykazują działanie przeciwbakteryjne i wspomagają kurację antybiotykową. Badania zostały jednak przeprowadzone wyłącznie na zwierzętach, dlatego ich wyników nie można bezpośrednio przełożyć na ludzi. Posiadają właściwości przeciwnowotworowe, hamują namnażanie się komórek rakowych, co potwierdzono na przykładzie zatrzymania rozwoju nowotworów wątroby, przełyku i jelita grubego u szczurów po podaniu substancji aktywnych zawartych w tej roślinie (S.

6. Działanie hipoglikemizujące

Mechanizmy te zaobserwowano głównie w badaniach na modelach zwierzęcych z udziałem gryzoni. Mazibuko-Mbeje i wsp. 2019). Co ciekawe, rooibos ma także zdolności hipoglikemizujące – obniża stężenie glukozy we krwi. Udowodniono m.in., że podawanie otyłym szczurom ekstraktów tej rośliny wzbogaconych o aspalatynę (w stężeniu 195 mg/kg masy ciała) przez 2 tygodnie powodowało również wzrost wrażliwości komórek na insulinę i poprawę wyników stężenia glukozy w teście krzywej cukrowej (OGTT) (S.E. Do potwierdzenia tego korzystnego działania przeciwcukrzycowego potrzebne są jednak kolejne badania przeprowadzone na ludziach. Związki bioaktywne czerwonokrzewu stymulują trzustkę do większego wydzielania insuliny – hormonu obniżającego stężenie glukozy we krwi, oraz biorą udział w hamowaniu resorpcji (wchłaniania zwrotnego) glukozy w nerkach, co powoduje większe wydalanie glukozy z moczem.

7. Poprawa parametrów zdrowia metabolicznego

Beltrán-Debón i wsp. 2011; M. Picie naparów z czerwonokrzewu korzystnie wpływa na poprawę lipidogramu oraz wartość ciśnienia tętniczego krwi. Marnewick i wsp. 2011). Persson i wsp. 2010). Wykazano, że stosowanie ekstraktów z czerwonokrzewu chroni przed stłuszczeniem wątroby i hamuje namnażanie się komórek tkanki tłuszczowej (adipocytów) (R. Sandersona i wsp. 2014). Pozytywne oddziaływanie na stężenie cholesterolu i trójglicerydów było obserwowane przy spożyciu 6 filiżanek dziennie przez 2 tygodnie (J.L. Badacze już po jednorazowym podaniu 400 ml naparu z czerwonokrzewu zaobserwowali istotne zahamowanie aktywności ACE (enzymu konwertującego angiotensynę), co może wpłynąć na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi (I.A. Rooibos może być także stosowany we wspomaganiu leczenia zespołu metabolicznego, czyli zbioru czynników takich jak otyłość brzuszna, wysokie stężenie trójglicerydów, niskie stężenie tzw. Dobrego cholesterolu HDL, wysokie ciśnienie tętnicze, podwyższony poziom glukozy, które prowadzą do wystąpienia cukrzycy typu 2 i schorzeń układu krążenia.

8. Działanie kardioprotekcyjne

W wyniku połączenia mechanizmów przeciwutleniających i rozszerzających naczynia krwionośne dochodzi do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi i ciśnienia tętniczego, co jest bardzo ważne dla utrzymania dobrej kondycji układu sercowo-naczyniowego. Związki aktywne znajdujące się w czerwonokrzewie niwelują szkodliwy wpływ hiperglikemii czy niektórych leków na kardiomiocyty (komórki serca). Rooibos może być wykorzystywany w profilaktyce i leczeniu schorzeń układu krążenia dzięki ochronnemu działaniu wobec komórek serca.

9. Inne prozdrowotne kierunki działania

Dodatkowo może regulować wydzielanie hormonów – obniża stężenie kortyzolu – hormonu stresu we krwi. Rooibos wykazuje również właściwości neuroprotekcyjne, hepatoprotekcyjne, ochronne w stosunku do skóry i nerek. Wpływa również korzystnie na gojenie się ran. Zapobiega niedotlenieniu komórek mózgu po udarze i toksycznemu uszkodzeniu wątroby.

10. Rooibos w diecie kobiet w ciąży i dzieci

Rooibos, w przeciwieństwie do kawy i herbaty, nie jest napojem kofeinowym, dlatego może być stosowany przez kobiety w ciąży, karmiące oraz małe dzieci. Nie wykazuje jednak działania pobudzającego.

11. <extra_id_0> Polski: <extra_id_1> język polski: <extra_id_2> English: <extra_id_3> English: <extra_id_4>: <extra_id_5> English:

Warto podkreślić, że żadnych leków nie powinno się popijać naparem z czerwonokrzewu, podobnie jak herbatą czy kawą. Czerwonokrzew, tak jak wiele innych substancji roślinnych, może oddziaływać z lekami, zmieniać siłę ich działania lub potęgować niepożądane skutki. Należy również zachować 1–2-godzinną przerwę pomiędzy spożyciem napoju a przyjęciem leku. Nie zaleca się łączyć naparu z niektórymi antybiotykami, benzodiazepinami (leki uspakajające/nasenne) oraz rytuksymabem (lek immunosupresyjny).
Zródło

Abdul N.S., Marnewick J.L., Rooibos, a supportive role to play during the COVID-19 pandemic?, „Journal of Functional Foods” 2021, 86, 104684.
Beltrán-Debón R. et al., Continuous administration of polyphenols from aqueous rooibos (Aspalathus linearis) 57 extract ameliorates dietary-induced metabolic disturbances in hyperlipidemic mice, „Phytomedicine” 2011, 18, 414–424.
Bernacka K. et al., Rooibos – dobry wybór, „Farmacja Polska” 2021, 77(7), 403–424.
Dmowski P., Szczygieł P., Sensory characterisation and the antioxidant activity of rooibos tea, „Studia Oeconomica Posnaniesa” 2017, 7, 73–87.
Johnson R. et al., Aspalathin from Rooibos (Aspalathus linearis), A Bioactive C-glucosyl Dihydrochalcone with Potential to Target the Metabolic Syndrome, „Planta Medica” 2018, 84, 568–583.
Joubert E. et al., South African herbal teas: Aspalathus linearis, Cyclopia spp. and Athrixia phylicoides – a review, „Journal of Ethnopharmacology” 2008, 119, 376–412.
Joubert E., de Beer D., Rooibos (Aspalathus linearis) beyond the farm gate: From herbal tea to potential phytopharmaceutical, „South African Journal of Botany” 2011, 77, 869–886.
Marnewick J.L., Antioxidant properties of Rooibos (Aspalathus linearis) – in vitro and in vivo evidence, Systems Biology of Free Radicals and Antioxidants, pod red. Lahera I., Berlin 2014, 4083–4108.
Marnewick J.L. et al., Effects of rooibos (Aspalathus linearis) on oxidative stress and biochemical parameters in adults at risk for cardiovascular disease, „Journal of Ethnopharmacology” 2011, 133(1), 46–52.
Mazibuko-Mbeje S.E. et al., Aspalathin-enriched green rooibos extract reduces hepatic insulin resistance by modulating PI3K/AKT and AMPK pathways, „International Journal of Molecular Sciences” 2019, 20(3), 633.
Persson I.A., Persson K., Hägg S., Effects of green tea, black tea and Rooibos tea on angiotensin-converting enzyme and nitric oxide in healthy volunteers, „Public Health Nutrition” 2010, 13, 730–737.
Samodien S. et al., Differential Cytotoxicity of Rooibos and Green Tea Extracts against Primary Rat Hepatocytes and Human Liver and Colon Cancer Cells – Causal Role of Major Flavonoids, „Nutrition and Cancer” 2021, 73(10), 2050–2064.
Sandersona M. et al., Effects of fermented rooibos (Aspalathus linearis) on adipocytedifferentiation, „Phytomedicine” 2014, 21, 109–117.
Santos J.S. et al., Effects of time and extraction temperature on phenolic composition and functional properties of red rooibos (Aspalathus linearis), „Food Research International” 2016, 89, 476–487.
Sarnowska M., Gawron-Gzella A., Rooibos (Aspalathus linearis (Burm. f.) R. Dahlgren) – substancje biologicznie aktywne i działanie farmakologiczne, „Postępy Fitoterapii” 2016, 17, 189–199.
Sasaki M. et al., A Beneficial Role of Rooibos in Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Analysis, „Molecules” 2018, 23.
Smith C., Swart A., Aspalathus linearis (Rooibos) – a functional food targeting cardiovascular disease, „Food & Function” 2018, 9, 5041–5058.