Szukaj
Język
Produkty bezlaktozowe – wszystko, co trzeba o nich wiedzieć
Spis treści
1. Czy to w ogóle co to jest laktoza i jakie pełni funkcje?
Laktoza obecna jest nie tylko w mleku – pojawia się także w pieczywie oraz wyrobach mięsnych. Bardzo często wchodzi w skład produktów leczniczych i suplementów diety, np. Odżywek białkowych. Laktoza, inaczej nazywana cukrem mlecznym, to dwucukier złożony z glukozy i galaktozy znajdujący się w mleku wszystkich ssaków. Dzięki jej zawartości produkty mają lepszy smak, zapach i konsystencję. Należy o tym pamiętać, w przypadku gdy odczuwamy silne dolegliwości ze strony układu pokarmowego po spożyciu laktozy. Cechuje się znacznie niższą słodyczą w zestawieniu z innymi cukrami, takimi jak glukoza czy sacharoza.2. <extra_id_0> Czym to? Polski: <extra_id_1>. <extra_id_2>
Zmniejszona aktywność lub całkowity brak tego enzymu wpływa niekorzystnie na trawienie laktozy, gdyż niestrawiona jest idealną pożywką dla obecnych w przewodzie pokarmowym bakterii jelitowych. Powstają wówczas gazy: wodór, dwutlenek węgla, metan oraz krótkołańcuchowe kwasy organiczne (mlekowy, octowy, propionowy, masłowy). Należą do nich biegunka, wzdęcia, bóle brzucha, uczucie przelewania. Istnieje kilka rodzajów nietolerancji: – wrodzony niedobór laktazy – występuje bardzo rzadko i charakteryzuje się zmniejszoną aktywnością enzymatyczną laktazy lub całkowitym jej brakiem od urodzenia; – pierwotna nietolerancja laktozy – w dzieciństwie lub okresie dorastania u pewnej części populacji produkcja laktazy gwałtownie spada, przez co produkty mleczne stają się trudniejsze do strawienia; – wtórny niedobór laktazy – stan tymczasowy i odwracalny, najczęściej wynika z uszkodzenia kosmków jelitowych na skutek chorób układu pokarmowego; może pojawić się również w sytuacji, gdy przestaniemy okresowo jeść produkty mleczne i po pewnym czasie wrócimy do ich spożycia. Takie schorzenie nazywane jest alaktazją i ma podłoże genetyczne. Nietolerancja laktozy to dolegliwość związana z brakiem lub niedoborem laktazy – enzymu odpowiedzialnego za hydrolizę laktozy do glukozy i galaktozy. Laktoza, która nie ulega hydrolizie, nie jest wchłaniana do krwiobiegu. Z tego też powodu po spożyciu produktów zawierających laktozę u chorych pojawia się szereg objawów ze strony układu pokarmowego. Ciągle utrzymujące się dolegliwości w postaci przewlekłej biegunki i podrażnienia jelit mogą prowadzić do niedożywienia i odwodnienia organizmu. Bardzo rzadko występuje całkowity brak laktazy. Chory nie trawi laktozy nawet w najmniejszych ilościach – wówczas spożycie czegokolwiek, co zawiera w swoim składzie ten cukier, jest niebezpieczne dla zdrowia. Prawidłowo przebiegający proces zachodzi w jelicie cienkim człowieka.3. Czym różni się nietolerancja laktozy od alergii na białka mleka krowiego?
Jedną z najczęściej występujących alergii jest uczulenie na białka mleka krowiego. W prawidłowych warunkach organizm powinien zignorować czynnik alergizujący. Do najbardziej znanych zaliczamy różnorodne objawy skórne, objawy ze strony układu pokarmowego (zgaga, wymioty, biegunki, zaparcia, odbijanie, mdłości, wzdęcie oraz ból brzuch) i te obejmujące układ oddechowy (astma, bezdech senny, zapalenie gardła, nieżyt nosa). Główną przyczyną jest nieprawidłowa aktywność enzymu – laktazy. Objawy pojawiają się od 15 minut do godziny po zjedzeniu produktów z laktozą i mogą utrzymywać się do 4 godzin. Występują również bóle brzucha i kolki. Warto przyjrzeć się mechanizmom, które warunkują wystąpienie tych schorzeń. Alergia to nadmierna oraz nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego w kontakcie z alergenem. Dolegliwości pojawiają się od 2 godzin do nawet kilku dni po spożyciu danego produktu. Nietolerancja laktozy charakteryzuje się nieprawidłową reakcją ze strony układu pokarmowego po spożyciu produktów zawierających laktozę. Niestrawiona laktoza fermentuje w jelicie grubym i powoduje nieprzyjemne dolegliwości. Do najczęstszych zaliczamy wzdęcia, gazy, biegunki i nudności. Te dwa określenia nie są ze sobą tożsame, chociaż powszechnie bardzo często zdarza się, że je ze sobą mylimy.4. Czy to w ogóle na czym polega dieta bez laktozy i jakie są jej zagrożenia?
Poziom restrykcji zależy od indywidualnej tolerancji laktozy, stąd kluczowe jest ustalenie odpowiedniej dawki dla konkretnej osoby. Jeśli decydujemy się na taki rodzaj diety ze względów zdrowotnych, powinniśmy zadbać o odpowiedni dobór produktów alternatywnych, które będą miały podobną wartość odżywczą i energetyczną. W niektórych przypadkach niezbędna jest bezwzględna eliminacja wszystkich produktów mlecznych z jadłospisu, kiedy indziej można skorzystać z produktów bez laktozy. Należy obserwować swój organizm i wszelkie niepokojące dolegliwości konsultować z lekarzem w celu znalezienia przyczyny. Jeśli decydujemy się na całkowite wyeliminowanie produktów mlecznych z jadłospisu, musimy mieć na uwadze zachowanie prawidłowej podaży wapnia. Należy tak komponować posiłki, aby znalazły się w nich produkty bogate w wapń. Wrzosek 2022). Należy zawsze sprawdzać informacje na opakowaniu, ponieważ nie wszystkie tego typu produkty są wzbogacane wapniem. Zawartość wapnia w 100 g wybranych produktów (A. Warto wiedzieć, że dieta bezlaktozowa nie jest dietą bezmleczną. Podstawową zasadą diety bezlaktozowej jest częściowe lub całkowite wyłączenie produktów zawierających ten cukier mleczny w swoim składzie. Bardzo istotny w komponowaniu diety bez laktozy jest stopień nasilenia dolegliwości u chorej osoby. Dzięki dużej dostępności tego rodzaju artykułów osoby z nietolerancją mogą bez problemu znaleźć coś dla siebie. Nietolerancja laktozy często może jednocześnie występować z innymi chorobami lub być ich skutkiem. Źle zbilansowana dieta może być uboga właśnie w ten składnik mineralny i powodować wiele dolegliwości, takich jak osłabienie, osteoporoza, wolniejsze gojenie się ran i pogorszenie sprawności mięśni. Warto zaznaczyć, że laktoza wpływa korzystnie na wchłanianie wapnia oraz witaminy D w organizmie, dlatego jeśli nie ma do tego wskazań medycznych, eliminacja produktów mlecznych nie jest wskazana (M. Bardzo często w sklepach można spotkać również produkty przeznaczone dla wegetarian i wegan, które są fortyfikowane wapniem, co ułatwia bilansowanie tego pierwiastka w jadłospisie. Trzeba także pamiętać, aby przed każdym spożyciem wstrząsnąć opakowanie z napojem roślinnym, ponieważ sole wapnia opadają na dno. Kmieciak 2022): – mak – 1266 mg, – sezam – 975 mg, – nasiona chia – 631 mg, – sardynki – 433 mg, – pasta tahini – 426 mg, – soja – 240 mg, – migdały – 239 mg, – suszone figi – 203 mg, – siemię lniane – 195 mg, – orzechy brazylijskie – 160 mg, – fasola biała – 160 mg, – jarmuż – 157 mg, – ziarna słonecznika – 131 mg, – brukselka – 57 mg, – brokuły – 40–50 mg. Oznacza to, że nie ma potrzeby eliminowania wszystkich produktów mlecznych.5. Asortyment produktów bez laktozy
Niektórzy mogą być wrażliwi na bardzo małe ilości laktozy, zaś inni będą potrzebowali większej dawki, aby zauważyć objawy. W przypadku nietolerancji należy tak komponować dietę, aby znalazły się w niej produkty bez laktozy, ale także te roślinne będące źródłem wapnia. Jeśli jednak nawet po tych produktach występuje dyskomfort, warto skonsultować się z dobrym lekarzem lub dietetykiem i ustalić dokładną przyczynę problemu. Warto wówczas zapoznać się z zasadami komponowania diety roślinnej, aby uniknąć problemów z niedoborami takich składników jak białko, wapń, żelazo oraz witamina B12. Może się okazać, że nie wszystko wywołuje u nas dolegliwości żołądkowo-jelitowe i nie ze wszystkiego musimy rezygnować. Do produktów o wysokiej zawartości laktozy należą: – mleko oraz napoje na bazie mleka, – mleko w proszku i mleko zagęszczone, – śmietana, – śmietanka, – jogurty naturalne i owocowe, – kefir, – maślanka, – lody. Asortyment żywności bez laktozy z roku na rok rośnie – w bardzo wielu sklepach klienci mogą znaleźć mleko, jogurty, mleko w proszku, ser czy masło. Można także rozważyć całkowite wyeliminowanie nabiału i zastąpić go produktami wegańskimi, ale jest to o wiele trudniejsze. Na początku warto zastanowić się, jakie produkty mleczne zawierają laktozę oraz w jakich ilościach.6. Czy to w ogóle produkty bez laktozy – nowy trend żywieniowy czy rzeczywista potrzeba?
Cechą charakterystyczną takich produktów są fioletowy odcień opakowania oraz napis „bez laktozy” lub przekreślona litera „L”. Producent jest zobowiązany do umieszczenia takiej treści na opakowaniu, aby kupujący znał dokładny skład produktu. Wiele badań wskazuje na to, że większość osób dotkniętych nietolerancją laktozy jest w wieku produkcyjnym, czyli między 18. A 65. R.ż. (M. Pogorzelska 2019). Górska 2010). Producenci powinni zwracać uwagę nie tylko na kampanie reklamowe, ale także na edukację społeczeństwa. Producenci wyrobów mlecznych podążają za nowymi trendami i dopasowują swoją ofertę pod zmieniające się wymagania odbiorców. Aby produkt spożywczy mógł być uznany za bezlaktozowy, zawartość laktozy nie może przekroczyć 0, 01% lub 10 mg na 100 g. Niestety w przypadku żywności o obniżonej zawartości laktozy producenci nie są zobligowani do uwzględnienia takiej informacji ze względu na brak odpowiednich wytycznych. Małkowska, D. Coraz częściej w publikacjach mówi się, że przyczyną tego schorzenia może być celowa eliminacja produktów mlecznych (J. W przypadku niektórych osób wykluczanie nabiału nie jest spowodowane odczuwanymi dolegliwościami, a chęcią wypróbowania nowego trendu żywieniowego oraz przekonaniem, że tego typu produkty mają właściwości prozdrowotne. Dzięki temu konsument będzie miał wiedzę na temat artykułów spożywczych bez laktozy, co umożliwi mu świadome dokonywanie wyborów żywieniowych. Wśród konsumentów wzrasta świadomość na temat diet bez laktozy, dlatego w znacznym stopniu rośnie zapotrzebowanie na tego typu żywność.
