Szukaj
Język
Pregoreksja – ciche zagrożenie dla przyszłych mam
Spis treści
1. Rodzaje zaburzeń odżywiania
Wśród najczęściej występujących zaburzeń odżywiania wyróżnić można anoreksję nervosę, bulimię nervosę i zespół kompulsywnego objadania się. Bulimia z kolei objawia się okresami napadów objadania, po których pojawiają się zachowania kompensacyjne, takie jak wymioty, nadużywanie środków przeczyszczających lub nadmierna aktywność fizyczna. Szczególnie specyficznym zaburzeniem występującym w ciąży jest tzw. Pregoreksja, znana również jako anoreksja ciążowa, której rozwinięcie związane jest z zajściem w ciążę i często wynika z trudności z zaakceptowaniem gwałtownie zmieniającego się ciała. Częstość występowania pregoreksji nie jest dokładnie znana, ponieważ wiele przypadków pozostaje nierozpoznanych lub nieodnotowanych, ale mówi się, że problem ten może dotyczyć nawet 5% kobiet. Treasure, T.A. Schmidt 2020). Osoby nimi dotknięte rozwijają skrajne nawyki żywieniowe, które prowadzą do poważnych konsekwencji i negatywnie wpływają na całe życie jednostki – stan zdrowia, relacje społeczne, a nawet codzienne funkcjonowanie. Anoreksja charakteryzuje się obsesyjnym dążeniem do osiągnięcia jak najszczuplejszej sylwetki, zaburzonym postrzeganiem swojego ciała oraz drastycznym ograniczeniem spożycia energii, które wiąże się ze znaczną utratą masy ciała. W przypadku kompulsywnego objadania się również obserwuje się epizody przejadania i spożywania niekontrolowanej ilości jedzenia, po których pojawia się poczucie winy i wstydu. Osoby cierpiące na pregoreksję za wszelką cenę próbują uniknąć przyrostu masy ciała – stosują restrykcyjną dietę, wprowadzają nadmierną aktywność fizyczną lub inne zachowania kompensacyjne, nie zważają przy tym na negatywne skutk. Warto mieć również świadomość, że zaburzenie to przeważnie utrzymuje się również po porodzie, kiedy kobiety dążą do jak najszybszego powrotu do formy sprzed ciąży (J. Duarte, U. Zaburzenia odżywiania to grupa zaburzeń psychicznych, które charakteryzują się niezdrowym stosunkiem do jedzenia, masy ciała oraz sylwetki.2. Na matkę
Często wiąże się także z rozwinięciem nadciśnienia tętniczego. Warto również podkreślić, że zaburzenia odżywiania mogą zwiększyć ryzyko powikłań ciążowych, takich jak przedwczesny poród, zahamowanie wzrostu płodu, konieczność wykonania cesarskiego cięcia czy poronienie, i nierzadko prowadzi do późniejszych problemów z karmieniem piersią i depresji poporodowej. Niedożywienie, które najczęściej towarzyszy anoreksji, może prowadzić do niedoborów składników odżywczych, co zwiększa ryzyko infekcji, osłabienia całego organizmu, zaburzeń metabolicznych, niedokrwistości czy problemów z układem hormonalnym. Ponadto obserwuje się zwiększony poziom stresu i lęku oraz problemy z samooceną. Zaburzenia odżywiania w ciąży mogą mieć poważny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne matki.3. Możliwe przyczyny pregoreksji
Oprócz brzucha ciążowego u wielu kobiet obserwuje się również zatrzymanie wody w organizmie i spowodowaną tym opuchliznę, która daje wrażenie znacznie większego przybrania na masie ciała. Kolejnym czynnikiem ryzyka są też zaburzenia odżywiania lub zaburzone relacje z jedzeniem występujące w przeszłości. Dodatkowym problemem jest też niska samoocena, która sprzyja rozwinięciu obsesyjnej troski o utrzymanie szczupłej sylwetki w okresie ciąży. Ciąża bardzo często wywołuje intensywne emocje i wiąże się z licznymi obawami. Dodatkowo czynniki kulturowe i środowiskowe, np. Presja społeczna, mogą dodatkowo zaostrzyć zachowania związane z pregoreksją (L. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn rozwinięcia pregoreksji. Dla przyszłych mam dotkniętych pregoreksją te nagłe zmiany mogą także prowadzić do silnego poczucia utraty kontroli nad własnym ciałem i chęci przywrócenia jej na wszelkie możliwe sposoby. Niezdrowe próby kontrolowania masy ciała, nadmierne restrykcje żywieniowe czy też negatywne reakcje otoczenia na wygląd mogą pozostawić trwałe ślady w psychice i prowadzić do utrwalenia toksycznych przekonań na temat ciała i jedzenia, które mogą być trudne do przezwyciężenia, szczególnie w okresie ciąży, gdy zmiany fizyczne są nieuniknione. Nie bez znaczenia jest też stres i niepewność, które towarzyszą przyszłym mamom. Dla niektórych kobiet wybuchy lęku i stresu są tak przytłaczające, że sięgają po destrukcyjne sposoby radzenia sobie z nimi i próbują odzyskać kontrolę nad swoim życiem np. Poprzez nadmierne monitorowanie masy ciała. Tarchi i wsp. 2023). Największym problemem jest zmieniające się ciało, które niektórym kobietom trudno zaakceptować.4. Sygnały alarmujące
Jednym z pierwszych jest niewłaściwe przybieranie na masie ciała. Wczesna reakcja jest bardzo istotna, ponieważ prawidłowe przybieranie na masie ciała w ciąży jest kluczowe dla zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. Jeśli kobieta wykazuje skłonność do stosowania restrykcyjnych diet, unikania określonych grup pokarmów lub nadmiernego skupiania się na liczeniu kilokalorii, może to być powód do niepokoju. Alarmujące powinno być również: regularne unikanie posiłków, ukrywanie jedzenia, stosowanie środków przeczyszczających, a także intensyfikacja aktywności fizycznej. Tego typu problemy mogą występować u każdej kobiety ciężarnej, ale mogą być również symptomem zaburzeń odżywiania, więc warto bliżej się im przyjrzeć. Wczesna identyfikacja i interwencja mogą zapobiec poważnym konsekwencjom dla zdrowia matki i dziecka oraz umożliwić rozpoczęcie odpowiedniego leczenia (A. Czerwone flagi dotyczące zaburzeń odżywiania są trudne do zauważenia, szczególnie gdy kobieta jest w ciąży. Zarówno jej nagły wzrost, jak i gwałtowny spadek mogą być sygnałem świadczącym o problemach z odżywianiem. Ponadto należy zwrócić uwagę na niezdrowe nawyki żywieniowe. Takie zachowania mogą prowadzić do niedoborów składników odżywczych, co z kolei może negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Warto przyjrzeć się również objawom takim jak zmiany nastroju (wzmożona drażliwość, uczucie lęku czy depresja), a także osłabienie, zmęczenie czy problemy skórne. W przypadku zauważenia któregokolwiek z tych sygnałów, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem prowadzącym oraz psychologiem. Easter i wsp. 2013). Ten wyjątkowy okres życia wiąże się z wieloma fizjologicznymi zmianami w organizmie, niemniej jednak istnieje kilka istotnych sygnałów ostrzegawczych, na które należy zwrócić uwagę.5. Jak postępować w przypadku zaburzeń odżywiania w ciąży
W procesie leczenia bardzo istotne jest interdyscyplinarne podejście łączące opiekę lekarza ginekologa, psychologa, często także psychiatry. Wsparcie emocjonalne ze strony najbliższych również jest nieodzownym elementem terapii (O. Niestety, leczenie zaburzeń odżywiania jest procesem bardzo czasochłonnym i skomplikowanym, a sama diagnoza jest bardzo trudna do postawienia, ponieważ osoby na nie cierpiące często ukrywają swój problem przed najbliższymi i lekarzami. Nie bez znaczenia jest również edukacja pacjentki w zakresie zasad zdrowego żywienia i jego znaczenia dla rozwoju płodu – w tym przypadku świetnie jest dobrym wyborem współpraca z dietetykiem. Vasiliu 2023). Kluczowe jest jak najwcześniejsze rozpoznanie, dlatego lekarz prowadzący ciążę powinien być szczególnie wyczulony na niepokojące symptomy.
