Szukaj
Język
Pica – tego zaburzenia nie można bagatelizować
Spis treści
1. Pica – ogólna definicja
Aby potwierdzić picę, ten stan powinien utrzymywać się co najmniej miesiąc, jednak epizody spożywania produktów nieodżywczych nie muszą pojawiać się regularnie. Dodatkowo, jeśli występuje regularnie i trwa dość długo, może prowadzić do niedoborów pokarmowych. Co ciekawe, pica dotyka zwykle osoby o mniejszym ilorazie inteligencji. Najczęściej z tego typu objawami do specjalisty zgłaszają się dzieci, nastolatki, a także osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Trudno określić liczbę przypadków picy, według literatury jest ona jednym z najbardziej niedoszacowanych schorzeń. Problemem jest też to, że nie istnieją określone kryteria rozpoznawania tego zaburzenia. Jak podają badacze, liczba osób hospitalizowanych z powodu powikłań po spożyciu produktów nieodżywczych wzrosła o 93% w stosunku do lat ubiegłych (R. Pica to zaburzenie definiowane najczęściej jako zjadanie produktów, które nie są przeznaczone do spożycia i nie dostarczają wartości odżywczych. Pica może mieć bardzo łagodny przebieg, ale czasami zdarza się, że jest zagrożeniem dla życia, nie tylko ze względu na spożywanie produktów toksycznych, ale również takich o ostrych końcach, które mogą zranić delikatną strukturę układu pokarmowego. Zdarza się, że to właśnie deficyt niektórych składników pokarmowych jest przyczyną pojawienia się tego zaburzenia. Pomimo bardzo nietypowych i wyróżniających się objawów pica często nie zostaje zdiagnozowana. W DSM (Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych) pica znajduje się w tej samej kategorii zaburzeń co anoreksja czy bulimia, jednak Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10 nie traktuje jej jako osobnej jednostki. Wiele osób nie zgłasza objawów, a lekarze bardzo często wiążą ją z występowaniem zupełnie innych jednostek chorobowych. Najtrudniej jest określić liczbę dzieci cierpiących z jej powodu, gdyż próbowanie produktów nietypowych jest normalnym etapem rozwoju i poznawania świata. Mishori i wsp. 2014). Zachowanie to jest nieodpowiednie do poziomu rozwoju danej jednostki.2. Pica – przyczyny
To może tłumaczyć, dlaczego pica pojawia się często w czasie ciąży – zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy znacznie wtedy wzrasta. Jedną z najczęściej spotykanych łagodnych form tego zaburzenia jest zjadanie kostek lodu, co jednak ciekawe, jest to również jeden z rzadkich objawów niedoboru żelaza, dlatego w niektórych przypadkach trudno stwierdzić, czy pica jest zaburzeniem samym w sobie, czy tylko objawem innego schorzenia. Z kolei część osób może po prostu lubić nietypową konsystencję lub smak danego produktu. Bhatia i wsp. 2009). Do grupy osób najbardziej narażonych na występowanie tego zaburzenia można zaliczyć: – kobiety w ciąży, – imigrantów, – osoby ze spektrum autyzmu, – osoby z zaburzeniami rozwojowymi. Jednym ze wskazywanych powodów jest duży deficyt niektórych składników odżywczych takich jak cynk czy żelazo, który przekłada się na nadmierny apetyt, w tym przypadku nawet na produkty nieprzeznaczone do spożycia. Co ważniejsze, niedobór cynku i żelaza może również wpływać na zmysły smaku i zapachu, co może wyjaśniać nietypowe upodobania kulinarne. W przypadku chorób psychicznych pica może być sposobem na poradzenie sobie z nadmiernym napięciem, ale również lękiem. Badania dowodzą, że stres, a także depresja mogą u niektórych ludzi nasilać objawy tego zaburzenia (M.S. Czasami wskazuje się również, że zachowanie to ma podłoże uzależnienia – dla osób próbujących produktów niejadalnych pozytywne uczucie, które towarzyszyło im na początku, jest motywacją do sięgania po nie kolejny raz, bez zwracania uwagi na możliwe konsekwencje. Przyczyny tego zaburzenia nie są do końca jasne, pojawia się wiele różnych teorii.3. Pica – objawy
Inne objawy, które mogą towarzyszyć tej jednostce, to samookaleczenia, wysoka drażliwość i nadpobudliwość, a także nietypowe zachowania żywieniowe, jak lizanie powierzchni. Przez długi czas z zaburzeniem typu pica łączono również jedzenie gleby, jednak obecnie odchodzi się od tej praktyki. Głównym objawem tego zaburzenia jest spożywanie różnych produktów, które niekoniecznie są zaliczane do kategorii jadalnych czy bezpiecznych dla zdrowia i życia. Produkty zjadane przez osoby dotknięte tym zaburzeniem to m.in.: – detergenty, – kamienie, – piasek, – muszle, – błoto, – papier, – produkty lateksowe, – gumki do mazania, – szkło, – paznokcie, – tusz, – kreda, – metalowe przedmioty, – farby. Zbyt wiele osób robi to ze względów religijnych, tradycyjnych czy leczniczych. W trakcie napadu występuje też uczucie utraty kontroli.4. Pica – leczenie
Jeśli jest związana z problemami natury psychologicznej, wtedy pomocne mogą okazać się psychoterapia i farmakoterapia. Niezwykle istotna jest także edukacja żywieniowa, która nie tylko wskaże niebezpieczeństwa płynące ze spożywania tego typu produktów, ale też pomoże komponować posiłki, by obniżyć ryzyko deficytów najważniejszych składników mineralnych, które mogą manifestować się jako choroba. Jeśli pica związana jest z niedoborami pokarmowymi, należy zbadać poziom najważniejszych pierwiastków i dobrać odpowiednią kurację farmakologiczną, która pomoże wyrównać wykryte deficyty. W przypadku zbyt dużego stresu oprócz odpowiedniej kuracji zaleconej przez specjalistę sprawdzą się również relaksacja, a także nauka regulacji emocji i kontroli napięcia. Leczenie tego zaburzenia jest trudne i bardzo często uzależnione od pierwotnej przyczyny.5. Pica – skutki
Spożycie produktów takich jak farby czy detergenty może prowadzić do ekspozycji na substancje żrące i toksyczne. Spożywanie gleby, mułu, trawy czy piasku wiąże się natomiast z dużym prawdopodobieństwem zakażenia się drobnoustrojami – mogą to być zarówno bakterie, jak i pasożyty. Ze względu na spożycie różnorodnych substancji, które nie są jadalne, ta jednostka może się wiązać z szeregiem różnych zagrożeń dla zdrowia. Regularna konsumpcja produktów nieodżywczych zwiększa również ryzyko zatrucia metalami ciężkimi, co może zagrażać życiu. Do najpopularniejszych skutków spożywania produktów nieodżywczych można zaliczyć: – zaburzenia równowagi elektrolitowej, – bóle brzucha, – zapalenie żołądka, – perforację układu pokarmowego, – zaburzenia przepływu krwi w obrębie układu pokarmowego, – zaparcia, – nadmierne spożycie kalorii, – zakażenia pasożytnicze, – ekspozycję na metale ciężkie. Problemy spowodowane są nie tylko toksycznym działaniem niektórych produktów, ale również zbyt ostrym kształtem, który może ranić układ pokarmowy, np. Szkła.6. Pica w ciąży
Właśnie dlatego dieta ciężarnych czasami różni się od diety tradycyjnej. W tej grupie obserwuje się wiele pacjentek cierpiących z powodu picy. Jak pokazują badania, możliwą przyczyną sięgania po produkty nieprzeznaczone do spożycia jest mniejsze – w zestawieniu z kobietami niewykazującymi objawów tego schorzenia – spożycie składników mineralnych w diecie, na które zapotrzebowanie w czasie ciąży znacznie rośnie. Okres ciąży wiąże się z licznymi zmianami w ciele kobiety. W niektórych przypadkach kobiety łączą smaki, które normalnie mogą wywoływać obrzydzenie. Najliczniejsza jest grupa kobiet czujących kompulsywną potrzebę zjadania lodu. To podkreśla, jak ważna jest wczesna diagnostyka i odpowiednia edukacja żywieniowa w tym okresie. Niektóre z nich doświadczają także zmian na poziomie sensorycznym, stają się wrażliwe na różne zapachy czy smaki.
