Olej z pestek dyni – właściwości i zastosowanie
Spis treści
1. Olej z pestek dyni – charakterystyka
Jego charakterystycznymi cechami są ciemnozielona barwa oraz owocowy, lekko orzechowy smak i aromat, co odróżnia go od innych olejów tłoczonych na zimno. W oleju z pestek dyni przeważają kwasy tłuszczowe nienasycone (stanowią ok. 80% produktu), w tym niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Podczas wybierania produktu warto zwrócić uwagę na jego świeżość oraz jakość pestek. Na dnie butelki może zbierać się osad, jednak jest to zjawisko naturalne i nie wpływa na wartość odżywczą produktu. Oznacza to, że uzyskiwany jest metodą mechaniczną bez użycia wysokiej temperatury, dzięki czemu zachowuje większość wartościowych składników występujących w pestkach. Niekiedy nazywany „zielonym złotem”, jest znany i ceniony szczególnie w krajach południowo-wschodniej Europy (głównie w Austrii, Chorwacji, Słowenii czy na Węgrzech). Dodatkowo olej zawiera fitosterole, witaminy (A, C, D, E i K, witaminy z grupy B), składniki mineralne (m.in. Selen, potas, cynk) oraz skwalen i kukurbitynę. Najkorzystniejszą dla zdrowia opcją jest wybór oleju nierafinowanego, tłoczonego na zimno (najlepiej na zamówienie) i przechowywanego w ciemnej, szklanej butelce. Olej z pestek dyni najczęściej pozyskiwany jest poprzez tłoczenie na zimno surowych lub prażonych pestek.2. Właściwości prozdrowotne oleju z pestek dyni
Kwasy tłuszczowe występujące w oleju działają prozdrowotnie na organizm człowieka. Działa również żółciopędnie. Warto jednak pamiętać, że stosunek kwasów omega-3 do omega-6 w oleju z pestek dyni nie jest korzystny (kwasów omega-3 jest zdecydowanie mniej). Obecne w produkcie sterole roślinne przeciwdziałają hipercholesterolemii dzięki zmniejszaniu wchłaniania cholesterolu w przewodzie pokarmowym oraz zwiększaniu jego wydalania. Ponadto fitosterole mają właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne oraz łagodzą objawy towarzyszące przerostowi gruczołu krokowego (we wczesnym jego stadium). Kwasy fenolowe z kolei neutralizują działanie wolnych rodników i ograniczają powstawanie związków mutagennych i kancerogenów. W medycynie naturalnej pestki dyni są znane z właściwości przeciwrobaczych. Co ważne, substancja ta nie wchłania się z przewodu pokarmowego, nie podrażnia błony śluzowej żołądka i jelit i nie powoduje skutków ubocznych. Nie powinno się jednak leczyć chorób pasożytniczych na własną rękę – przy podejrzeniu obecności pasożytów należy zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki i ustalenia sposobu leczenia. Ponadto korzystnie działa na skórę – przyspiesza gojenie i regenerację. Od dawna wykorzystywany był w medycynie ludowej w leczeniu schorzeń prostaty i układu moczowego, na ból brzucha, oparzenia i rany oraz jako środek przeciwpasożytniczy. Kwas oleinowy, z grupy kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, poprawia profil lipidowy (poprzez podwyższanie poziomu cholesterolu frakcji HDL, a obniżanie frakcji LDL) oraz wspomaga funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Kwas linolowy (należący do grupy omega-6) także obniża stężenie cholesterolu, ponadto zmniejsza ciśnienie krwi oraz wspiera funkcjonowanie wątroby i nerek. Dobrze więc zadbać o to, aby w diecie nie zabrakło źródeł kwasów tłuszczowych omega-3, takich jak ryby morskie, owoce morza czy oleje lniany i rzepakowy. Dieta bogata w olej z pestek dyni może więc zmniejszać ryzyko chorób układu krążenia. Olej z pestek dyni może być więc z powodzeniem wykorzystywany w profilaktyce i wspomaganiu leczenia przerostu prostaty. Podobne działanie przeciwutleniające mają zawarte w oleju barwniki karotenoidowe. Wynikają one z zawartości kukurbityny znajdującej się pod skorupką pestek, która wpływa na układ nerwowy pasożytów i ułatwia ich usuwanie z przewodu pokarmowego. Omawiany olej można więc wykorzystać również do wspomagania walki z takimi pasożytami jak owsiki, glista czy tasiemiec. Kolejnym wartościowym składnikiem oleju jest skwalen, który ma silne właściwości antyoksydacyjne, zwiększa odporność oraz wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Tłoczony na zimno olej z pestek dyni zawiera szereg substancji bioaktywnych.