Odchudzanie a zanik miesiączki
Spis treści
1. FHA – czym jest brak miesiączki typu funkcjonalnego
Coraz częściej FHA występuje również u kobiet trenujących rekreacyjnie, których celem jest redukcja tkanki tłuszczowej. W tym przypadku zahamowanie funkcji nie jest związane z chorobą ani żadnymi nieprawidłowościami w budowie anatomicznej (C.M. Warto również zwrócić uwagę, że w regulacji funkcjonowania układu rozrodczego u kobiet istotną rolę odgrywają hormony biorące udział w procesach związanych z gospodarką energetyczną: – grelina (hormon głodu) – uaktywnia się, kiedy jedzenie w żołądku zostanie strawione. Odgrywa istotną rolę w regulacji spożywania pokarmu oraz gospodarki energetycznej; – neuropeptyd Y; – kisspeptyna. W większości przypadków dotyka kobiety trenujące wyczynowo dyscypliny, w których obowiązują określone kategorie wagowe. Brak miesiączki typu funkcjonalnego powstaje w wyniku zaburzeń w produkcji hormonów: – nieprawidłowej pracy osi podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowej, – niskiego poziomu leptyny, – nadmiernej pracy osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej, – zmniejszenia aktywności osi podwzgórzowo-przysadkowo-tarczycowej. Gordon i wsp. 2017). Odpowiada za stymulowanie głodu; – leptyna (hormon sytości) – jest wydzielana głównie przez komórki tłuszczowe (adipocyty). FHA (ang. Functional hypothalamic amenorrhoea) to przypadłość określana również jako brak miesiączki typu funkcjonalnego lub czynnościowy brak miesiączki pochodzenia podwzgórzowego.2. Jak rozpoznać FHA
W celu rozpoznania FHA przede wszystkim należy przeprowadzić dokładny wywiad dotyczący przebiegu i regularności cyklu menstruacyjnego. Gordon i wsp. 2017). Należy również dopytać o występowanie silnych sytuacji stresowych. Można stwierdzić, że skoro parametry energetyczne i układu rozrodczego u kobiet są ze sobą powiązane, to kaloryczność diety będzie istotnie wpływała na wystąpienie braku miesiączki typu funkcjonalnego. U kobiet miesiączkujących regularnie czynnościowy brak miesiączki pochodzenia podwzgórzowego objawia się zaburzeniami regularności cyklu, z kolei u kobiet dojrzewających miesiączka nie występuje w ogóle (C.M. Ważne, aby zebrać wszystkie informacje dotyczące aktywności fizycznej, diety, snu, stosowania środków wspomagających czy używek. Dla wielu pacjentek rozmowa o FHA może być trudna i wstydliwa, dlatego w razie konieczności warto skorzystać z pomocy doświadczonego psychologa. W rozwoju tej przypadłości znaczenie mają również stres, bardzo niski poziom tkanki tłuszczowej, niedostateczna ilość snu czy nadmierna aktywność fizyczna.3. Metody postępowania w stwierdzonym FHA
W większości poprawa stylu życia wystarcza, aby przywrócić miesiączkę. Kobiety z zaburzeniami cyklu menstruacyjnego muszą wiedzieć, że w procesie leczenia wzrost masy ciała będzie nieunikniony. Niestety, jeżeli przyczyną jest niedostateczna podaż energii, inne rozwiązanie jest niemożliwe. Aby skutecznie walczyć z FHA, należy w pierwszej kolejności usunąć przyczynę zaburzeń. Należy zaplanować dietę oraz odpowiednią kaloryczność, kontrolować wydatki energetyczne związane z aktywnością fizyczną oraz w razie potrzeby zmniejszyć intensywność treningów, zmniejszyć narażenie na stres oraz nauczyć się radzić sobie z sytuacjami stresowymi. Często spotyka się to ze sprzeciwem. W leczeniu FHA stosuje się również terapię hormonalną, jednak w większości przypadków zmiana trybu życia jest wystarczająca, aby osiągnąć zamierzony efekt. Ważne, aby zebrać szczegółowe dane, na podstawie których należy przygotować odpowiedni plan działania.