Nietolerancja laktozy – czy konieczna jest eliminacja nabiału z diety

1. Czym jest nietolerancja laktozy i jakie są jej objawy

2. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2>- diagnostyka nietolerancji

3. <extra_id_0> Kategoria <extra_id_1> Tytuł <extra_id_2> Dieta nietolerancja

4. Najważniejsze zasady żywieniowe przy nietolerancji laktozy (hipolaktazji):

1. Czym jest nietolerancja laktozy i jakie są jej objawy

W tej reakcji nie bierze udziału układ odpornościowy, objawy pojawiają się ze strony przewodu pokarmowego. Zawartość laktozy w mleku kobiecym jest wyższa niż u innych ssaków. Objawy nietolerancji laktozy pojawiają się, gdy ilość laktazy w jelicie cienkim jest zmniejszona i utrudnione jest rozłożenie dwucukru laktozy do cukrów prostych – galaktozy i glukozy. Niedobór laktazy powoduje, że laktoza przedostaje się do jelita grubego, gdzie pod wpływem mikrobioty ulega fermentacji. Wyróżnia się 4 rodzaje nietolerancji laktozy: – pierwotna – najczęściej występujący typ nietolerancji laktozy, zwany także hipolaktazją typu dorosłego, jest dziedziczna, – wtórna – najczęściej częściowa utrata aktywności enzymu laktazy w przebiegu chorób jelita cienkiego, np. Infekcji rotawirusowej, choroby Leśniowskiego-Crohna lub w przypadku nadużywania alkoholu, – rozwojowa – występuje najczęściej u wcześniaków, gdyż błona śluzowa jelita cienkiego jest jeszcze niedojrzała i niezdolna do tolerancji laktozy, – wrodzona – występuje niezwykle rzadko, najczęściej jest to całkowity brak zdolności wytwarzania laktazy. Aktywność laktazy w jelicie cienkim spada wraz z wiekiem, czyli prawdopodobieństwo wystąpienia nietolerancji laktozy w starszym wieku jest większe. Istnieją różne hipotezy dotyczące uwarunkowania tolerancji laktozy. Podobnie jest w populacjach osób (nawet w Afryce), które prowadziły pasterski tryb życia i mleko kóz stanowiło źródło płynów w trakcie suszy. Nietolerancja pokarmowa to nieprawidłowa reakcja organizmu na składnik pokarmu ze względu na brak enzymów odpowiedzialnych za jego rozkład lub ich zmniejszoną ilość. Laktoza, zwana także cukrem mlecznym, jest węglowodanem znajdującym się głównie w mleku ssaków i w przetworach mlecznych. Do trawienia laktozy potrzebny jest enzym laktaza. Glukoza wykorzystywana jest jako źródło energii, zaś galaktoza wchodzi w skład glikolipidów i glikoprotein niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu, w tym układu nerwowego. W wyniku tego procesu produkowane są gazy i może nastąpić zmiana konsystencji stolca – biegunka. Objawy nietolerancji laktozy: – wzdęcia, – biegunki, – nudności, – bóle brzucha, – przelewanie się w jelitach, – kolki, – nadmiar gazów. Nietolerancja laktozy zależna jest także od rasy i położenia geograficznego – w Afryce aż 90% populacji wykazuje nietolerancję laktozy, z kolei w Szwecji – jedynie 10%. Zauważono, że w populacjach osób z długą tradycją spożycia mleka tolerancja laktozy jest znacznie wyższa przez całe życie. Wykazują one wyższą tolerancję laktozy niż ludność niepasterska. Objawy nietolerancji pojawiają się bardzo szybko po spożyciu, w ciągu kilku minut.

2. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2>- diagnostyka nietolerancji

Po wypiciu laktoza trafia do jelita grubego, a tam bakterie ją metabolizują i produkują wodór, który następnie jest wydychany. Jest to metoda szybka, tania i nie jest obarczona dużym błędem, ale nie różnicuje przyczyny nietolerancji laktozy – pierwotnej lub wtórnej. Diagnostyka nietolerancji laktozy obejmuje: – wywiad lekarski i żywieniowy, – badania genetyczne, – wodorowe testy oddechowe, – wodorowo-metanowe testy oddechowe, – biopsję, – próby eliminacji i prowokacji. Wszystko odbywa się w sterylnych warunkach laboratoryjnych. Czasami wyniki mogą być niemożliwe do zinterpretowania, np. Jeśli w niedługim czasie przed badaniem stosowana była antybiotykoterapia lub osoba badana pali papierosy. Najczęściej stosowany jest wodorowy test oddechowy, który polega na spożyciu 50 g laktozy z 250 ml wody, a następnie zbadaniu poziomu wodoru w wydychanym powietrzu.

3. <extra_id_0> Kategoria <extra_id_1> Tytuł <extra_id_2> Dieta nietolerancja

U osób z wtórną nietolerancją laktozy dieta uwzględniająca mniejszą podaż produktów mlecznych jest wskazana do momentu zregenerowania się błony śluzowej żołądka, wtedy aktywność enzymu powinna się zwiększyć. Ważne, by wyeliminować mleko krowie, kozie, owcze i ich przetwory. Najlepiej samodzielnie przygotowywać wszystkie potrawy. Przed zażyciem leku warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą lub dokładnie przeczytać ulotkę. W przypadku najczęściej diagnozowanej hipolaktazji u osób dorosłych wskazane jest unikanie mleka i zmniejszenie spożycia produktów mlecznych, ale nie jest wskazana długotrwała ścisła dieta bezlaktozowa. Niewielkie dawki laktozy zwiększają tolerancję tego cukru. Warto wybrać pełnotłuste mleko zamiast odtłuszczonego, gdyż mimo takiej samej ilości laktozy jest lepiej tolerowane, – prawidłowa mikrobiota jelitowa – wskazana jest zindywidualizowana probiotykoterapia, która zapewni równowagę bakteryjną, – wysoka aktywność laktazy w jelicie, – młody wiek – aktywność laktazy jest największa w okresie niemowlęcym, gdy mleko matki jest głównym pokarmem, i zmniejsza się wraz z wiekiem, gdy dieta jest rozszerzana. Ważne, by wybierać jogurty naturalne bez dodatku mleka w proszku, gdyż takie będą zawierały większą ilość laktozy. Obecnie na rynku można znaleźć szeroką gamę produktów bez laktozy, które organizm będzie dobrze tolerował. Osoby z nietolerancją laktozy są bardziej narażone na osteoporozę oraz złamania ze względu na zmniejszoną podaż tego składnika wraz z dietą. Zamiast mleka ssaków można wybrać napój roślinny (np. Ryżowy, sojowy, kokosowy, owsiany, orzechowy), jednak należy zwrócić uwagę, czy jest wzbogacany o wapń. Zawierają niedużą ilość laktozy, a sporą dawkę wapnia (2 plasterki sera, 40 g, zawierają ok. 300 mg wapnia). Dietę można też wzbogacić o inne produkty zawierające wapń, np. Migdały, sezam, mak, słonecznik, suszone figi, suszone morele, a jednocześnie unikać produktów zawierających szczawiany, które utrudniają wchłanianie wapnia (np. Szpinak, szczaw, rabarbar). Jeśli ktoś planuje wyjście do restauracji, wyjazd na wakacje czy udział w uroczystości rodzinnej i nie ma pewności co do składu produktów i dań, warto zastosować dostępne w aptekach preparaty zawierające laktazę, które umożliwią spożywanie produktów mlecznych bez wywoływania niepożądanych objawów. W terapii często uwzględniana jest też podaż enzymu laktazy, dzięki któremu laktoza dostarczana z dietą jest prawidłowo wchłaniana. Jeśli została rozpoznana wrodzona nietolerancja laktozy, wskazane jest stosowanie ścisłej diety bezlaktozowej przez całe życie – nawet śladowe ilości powinny zostać wyeliminowane. Należy usunąć z codziennego jadłospisu wszystkie produkty zawierające laktozę, nawet w małych ilościach – mleko, a wraz z nim laktoza, mogą być dodawane np. Do pieczywa tostowego, bułek maślanych, chałek, ciastek maślanych, ciast z kremem, lodów, wędlin, pasztetów, parówek, naleśników, musli, dań gotowych i garmażeryjnych. Należy także uważać na leki – w ich otoczce często znajduje się laktoza. Wskazane jest dokładne czytanie etykiet – laktoza może kryć się również pod takimi nazwami jak mleko, mleko w proszku, serwatka, śmietana, maślanka, tłuszcz mleczny. Jeśli będzie widoczna poprawa, należy stopniowo zwiększać ilość podawanej dziennie laktozy. Czynniki wpływające na zwiększenie tolerancji laktozy to: – mała dawka laktozy – całkowite wyeliminowanie produktów zawierających laktozę nie jest wskazane, – wolne opróżnianie żołądka – mleko i produkty mleczne warto łączyć np. Z tłuszczami, gdyż to spowalnia opróżnianie żołądka. Najbardziej nietolerowanym produktem jest mleko, gdyż zawiera największą ilość laktozy, ale fermentowane przetwory mleczne, np. Jogurty, kefiry, w których laktoza jest częściowo rozłożona przez bakterie mlekowe, są już tolerowane przez organizm. Mleko kozie zawiera mniejszą ilość laktozy niż mleko krowie i może być lepiej tolerowane. Dieta eliminacyjna, zwłaszcza stosowana przez długi czas i nieodpowiednio zbilansowana, może powodować niedobory pokarmowe, zwłaszcza wapnia. W Polsce to głównie mleko i przetwory mleczne są źródłem wapnia. W diecie osoby z nietolerancją laktozy warto uwzględnić niskolaktozowe produkty mleczne takie jak sery dojrzewające, pleśniowe. Warto zwrócić także uwagę na wodę, wskazana jest ta o wysokiej zawartości wapnia (>50 mg na litr). Ponadto warto wykonywać regularne badania stężenia wapnia i witaminy D, a w przypadku występujących niedoborów i po konsultacji z lekarzem zastosować odpowiednią suplementację. Leczenie nietolerancji laktozy skupione jest na zmniejszeniu ilości lub całkowitym wyeliminowaniu produktów dostarczających laktozę do organizmu w zależności od postaci nietolerancji i aktywności enzymu.

4. Najważniejsze zasady żywieniowe przy nietolerancji laktozy (hipolaktazji):

Wybór mleka pełnotłustego zamiast odtłuszczonego.3. Spożywanie jogurtów z żywymi kulturami bakterii.5. Stosowanie preparatów zawierających laktazę. W produktach fermentowanych i serach laktoza występuje w minimalnej ilości i jeśli nie stwierdzono wrodzonej nietolerancji laktozy, można takie produkty spożywać. 1. Spożywanie mleka i produktów mlecznych bez laktozy.4. Zamiana mleka na sery dojrzewające i pleśniowe.6. Najczęściej nie jest potrzebne całkowite wyeliminowanie mleka i produktów mlecznych z diety, ponieważ pewna aktywność enzymu zostaje zachowana. Są źródłem cennego wapnia, który jest lepiej wchłaniany z produktów pochodzenia zwierzęcego. Spożywanie mleka i przetworów mlecznych małymi porcjami, najlepiej do posiłku.2.