Szukaj
Język
Neofobia żywieniowa u dorosłych
Spis treści
1. Neofobia żywieniowa
Neofobia żywieniowa najczęściej występuje u dzieci i nasila się pomiędzy 2. A 4. Rokiem życia. Nasilenie neofobii spada wraz z wiekiem i w życiu dorosłym najczęściej już nie występuje. Dieta osób cierpiących na neofobię często jest niskiej jakości ze względu na małą różnorodność potraw. Knaapila i wsp. 2015). Osoby z neofobią spożywały mniej warzyw i jakość ich diety była zdecydowanie niższa. Badania wykazały, że wśród badanych dziewczynek w wieku 7 lat prawdopodobieństwo wystąpienia neofobii było wyższe, jeśli borykała się z nią także matka. Galloway, Y. Birch 2003). Może wpływać m.in. Na ograniczenie kontaktów towarzyskich. Zwykle idzie w parze z niekorzystnymi wyborami żywieniowymi, w wielu przypadkach dzieci z neofobią unikają owoców i warzyw. Zdarza się jednak, że nierozwiązany problem nie ustępuje, a niechęć do spożywania nowych posiłków utrzymuje się. Wskazują na to na przykład wyniki badania naukowców z Finlandii (A.J. Przy użyciu kwestionariusza oceniono nasilenie neofobii oraz indeks jakości diety wśród 1178 kobiet i 1013 mężczyzn. Matki borykające się z neofobią, jako osoby mające największy wpływ na kształtowanie preferencji dzieci, mogą nieświadomie przyczynić się do wystąpienia jej także u swojego potomstwa. Dlatego też tak ważne jest, aby rozpoznać problem i szukać skutecznych rozwiązań (A.T. Lee, L.L. Neofobia żywieniowa oprócz tego, że może przyczyniać się do występowania niedożywienia lub niedoborów składników, wiąże się często z problemami natury społecznej czy psychologicznej.2. Czynniki ryzyka wystąpienia neofobii żywieniowej
Dziecko w życiu płodowym może odczuwać smaki, co przypuszczalnie wpływa na jego późniejsze preferencje. Może na to wpływać również szybka rezygnacja z podawania dziecku pokarmu, na który pierwotnie zareagowało negatywnie. Niektóre czynniki mogą sprzyjać wystąpieniu neofobii. Z kolei zbyt późne i mało urozmaicone rozszerzanie diety w pierwszym roku życia może przyczyniać się do niechęci dziecka do próbowania nowych rzeczy. Przyjmuje się, że dany produkt musi być podawany dziecku nawet do 10 razy, zanim zostanie zaakceptowany. Należą do nich m.in. Indywidualna wrażliwość na smak gorzki czy też urozmaicenie diety matki w okresie prenatalnym.3. Preferencje dietetyczne osób z neofobią żywieniową w Polsce
Osoby chętnie sięgające po nowe pokarmy były najmłodsze spośród badanych. Wśród osób powyżej 70. Roku życia – u powyżej 29%. Neofobia w tej podgrupie dotyczyła zaledwie 5% badanych. Ponadto osoby z neofobią deklarowały najwyższe spośród wszystkich grup spożycie mięsa. Neofobia w znacznym stopniu dotyka osób starszych, które doświadczyły okresu, kiedy żywność była reglamentowana, przez co dostęp do produktów mięsnych był ograniczony. Napoje słodzone i słodycze nie były często spożywane w grupie osób z neofobią. Jezewska-Zychowicz i wsp. 2021) wykazano, że większe tendencje neofobiczne wykazywały osoby starsze i z większym wskaźnikiem BMI (w zestawieniu z osobami chętnie jedzącymi nowości i tzw. Osobami neutralnymi). Wśród badanych w wieku 61–70 lat aż u 25% występowała neofobia. Najwięcej badanych chętnie próbujących nowych produktów mieściło się w przedziale wiekowym do 30. Roku życia. Osoby z neofobią uczestniczące w badaniu deklarowały spożycie świeżych warzyw i owoców na takim samym poziomie jak osoby otwarte na nowe doznania kulinarne, czyli w ilości większej niż tzw. Osoby neutralne. Autorzy przypuszczają jednak, że jest to uwarunkowane kulturowo. Dlatego też do tej pory produkty te są często postrzegane jako luksusowe. Z badania przeprowadzonego na mieszkańcach różnych regionów Polski (M.4. Neofobia żywieniowa u osób z celiakią
Głąbska, D. Wyodrębniono 2 grupy badanych – stosujących dietę bezglutenową z powodu występowania celiakii oraz stosujących ten rodzaj żywienia bez wskazań medycznych. Wymaga ona ostrożności i wysokiej świadomości składu produktów. Niechęć do spożywania nieznanych produktów u osób z celiakią może znacznie ograniczać już i tak wąski asortyment bezpiecznej dla nich żywności. Autorzy przypuszczają, że może to wynikać z lęku przed spożyciem produktów zanieczyszczonych glutenem, a co za tym idzie – wywołaniem objawów chorobowych. W. Guzek postanowiły sprawdzić, czy neofobia towarzyszy stosowaniu diety bezglutenowej (badanie przeprowadzono w Polsce). Należy podkreślić, że jedyną metodą leczenia celiakii jest stosowanie diety bezglutenowej. Na rynku pojawia się jednak coraz więcej produktów bezglutenowych, odpowiedników tradycyjnej żywności. We wspomnianym badaniu w skali określającej neofobię żywieniową osoby z celiakią uzyskały średnio więcej punktów niż osoby bez celiakii. Mimo uzyskanego wyniku odsetek osób z silną neofobią nawet w grupie pacjentów z celiakią nie był wysoki (15%). Zysk, D.5. Neofobia żywieniowa u dorosłych – postępowanie
Psycholog opracował dla pacjentów techniki relaksacyjne, które pomagały zredukować stres związany z próbowaniem nowych rzeczy, a także wskazał metody ułatwiające zredukowanie negatywnych odczuć względem jedzenia (np. Techniki wizualizacji, ćwiczenia oddechowe). Ekspozycja na produkty polegała na zakupie przez pacjenta jedzenia oraz przygotowaniu i spożyciu go w kuchni znajdującej się w klinice. W zajęciach uczestniczył dietetyk, który udzielał odpowiedzi na pytania dotyczące danego produktu, metod przygotowania i sposobu spożycia oraz rozwiewał wątpliwości pacjenta. Po ekspozycji namawiano pacjenta na zastosowanie technik relaksacyjnych i zachęcano do włączenia się w konwersację na tematy niezwiązane z jedzeniem. Następnie dietetyk zachęcał do kontynuowania zadania. Następnym etapem było wspólne wyjście do restauracji. Jeden z pacjentów osiągnął swoje cele, tzn. Wdrożył do swojej diety 23 produkty, które początkowo określił jako problematyczne, po 20 indywidualnych sesjach terapeutycznych, 14 sesjach nauki technik relaksacyjnych, 14 sesjach ekspozycyjnych, co w sumie trwało 7 miesięcy. Druga uczestniczka terapii ukończyła ją z sukcesem po 7, 5 miesiącach, a efekt po 12 miesiącach utrzymywał się. Aby poradzić sobie z tym problemem, należy skonsultować się z psychologiem specjalizującym się terapii wybiórczości pokarmowej. W artykule opublikowanym w „Journal of Anxiety Disorders” opisano dwa przypadki osób dorosłych z neofobią, które zgłosiły się do kliniki leczenia zaburzeń odżywiania. Dietetyk odpowiedzialny był za edukację żywieniową i proces eksponowania pacjenta na nowe produkty. Zawsze na początku takiej sesji zalecane było stosowanie technik relaksacyjnych. Omawiano, czego pacjent może spodziewać się w trakcie jedzenia – jakiej tekstury, smaku, zapachu itd. W przypadku eskalacji lęku przerywano ekspozycję, pacjent werbalizował swoje obawy i stosował techniki relaksacyjne do momentu ustąpienia nieprzyjemnych odczuć. Jeśli było to niemożliwe, zadanie powtarzano podczas kolejnej sesji. Pacjent do ostatecznego sprawdzianu przygotowywany był na sesjach terapeutycznych, zapoznał się również wcześniej z menu. Po 9 miesiącach od zakończenia terapii efekty utrzymywały się. Neofobia może znacznie utrudniać życie i być źródłem lęku czy dyskomfortu, np. W trakcie spotkań towarzyskich. Prawdopodobnie najlepsze efekty przyniesie równoległa współpraca z dietetykiem. U obojga wdrożono terapię psychologiczną oraz udzielono wsparcia dietetyka.
