Szukaj
Język
Nasiona chia – zdrowie, wzmocnienie, profilaktyka
Spis treści
1. Nasiona chia – charakterystyka szałwii hiszpańskiej
Szałwia hiszpańska, zwana też chia, to gatunek z rodziny jasnotowatych. Roślina ta osiąga do metra wysokości, jej kwiaty wykształcają owalne nasiona o rozmiarze 1, 5–2, 5 mm w kolorach białym, brązowym, szarym lub czarnym. Pochodzi z centralnej i południowej części Meksyku oraz z Gwatemali. Słowo chia wywodzi się od słowa „chian”, co w języku nahuatl znaczy oleisty. Uprawę tej rośliny Aztekowie rozpoczęli już w czasach prekolumbijskich, gdyż sądzili, że pomaga w utrzymaniu prawidłowej kondycji fizycznej i psychicznej. Dla rdzennych mieszkańców z południowo-zachodniej części Meksyku szałwia hiszpańska stanowiła podstawowe pożywienie.2. Nasiona chia – wartość odżywcza
Wartość odżywcza nasion chia (100 g)– energia – 486 kcal, – białko – 16, 54 g, – tłuszcz – 30, 74 g, – węglowodany – 42, 12 g, – błonnik pokarmowy – 34, 4 g, – wapń – 631 mg, – żelazo – 7, 72 mg– magnez – 335 mg, – fosfor – 860 mg, – potas – 407 mg, – sód – 16 mg, – cynk – 4, 58 mg, – witamina C, całkowity kwas askorbinowy – 1, 6 mg, – tiamina – 0, 620 mg, – ryboflawina – 0, 170 mg, – niacyna – 8, 830 mg, – witamina A – 54 IU, – witamina E (alfa-tokoferol) – 0, 50 mg, – kwasy tłuszczowe nasycone – 3, 330 g, – kwasy tłuszczowe jednonienasycone – 2, 309 g, – kwasy tłuszczowe wielonienasycone – 23, 665 g, – kwasy tłuszczowe trans – 0, 140 g. Nasiona chia są bogate w: – kwasy omega-3 – poprawiają pracę mózgu, nastrój i koncentrację, zawierają ich 3 razy więcej niż łosoś atlantycki; – wapń, cynk, żelazo – wpływają na kondycję włosów, paznokci i skóry oraz wzmocnienie układu kostnego; – leptynę – poprawia przemianę materii; – błonnik – oczyszcza organizm z toksyn; – długołańcuchowe nienasycone kwasy tłuszczowe – zapobiegają powstawaniu miażdżycy; – witaminy: C, A, E, B1, B2, PP; – antyoksydanty, m. in. Kwas p-kumarowy, kwas galusowy, epikatechinę, rutynę, apigeninę.3. Nasiona chia – zastosowanie i działanie prozdrowotne
Nasiona chia mogą być stosowane w profilaktyce wielu chorób, w tym chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów oraz depresji. Kwasy omega-3 zawarte w nasionach chia korzystnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Obniżają poziom tzw. Złego cholesterolu LDL i trójglicerydów oraz wpływają na podwyższenie cholesterolu HDL. Podobne działanie wykazuje błonnik pokarmowy zawarty w nasionach szałwii hiszpańskiej. Zapobiega tworzeniu się płytki miażdżycowej, co redukuje prawdopodobieństwo rozwoju miażdżycy. W nasionach chia występuje potas, który odpowiada za regulację ciśnienia krwi, oraz pierwiastki magnez, wapń, sód, które wspomagają pracę serca. Nasiona chia mogą zmniejszać ryzyko rozwoju nowotworów, w tym raka piersi oraz prostaty. Czynnikiem ograniczającym rozwój tych chorób jest kwas alfa-linolenowy obecny w dużych ilościach w szałwii hiszpańskiej. Nasiona chia poprawiają pamięć oraz działają profilaktycznie w kontekście rozwoju depresji. Zawarte w nasionach kwasy omega-3 wspomagają pracę mózgu, poprawiają koncentrację i wykazują działanie uspokajające. Zastosowanie tego produktu może zapobiegać rozwojowi demencji oraz innych chorób układu nerwowego. Duża zawartość błonnika pokarmowego (25%) poprawia pracę przewodu pokarmowego. Pobudzenie pracy jelit wpływa na łagodzenie problemów z zaparciami oraz wspomaga rozwój korzystnej mikroflory. Nasiona chia warto zastosować także w diecie odchudzającej. Ze względu na dużą ilość błonnika po spożyciu tego produktu poczucie nasycenia utrzymuje się przez długi czas. Nasiona pęcznieją i znacznie zwiększają swoją objętość, co wpływa na powstanie efektu wypełnienia żołądka. Znaczna zawartość białka również działa pozytywnie poprzez hamowanie apetytu.4. Nasiona chia – przeciwwskazania
Nie należy przekraczać zalecanych dawek, ponieważ duża ilość błonnika może upośledzać wchłanianie wielu składników odżywczych. Nasiona chia mogą wpływać na działanie leków nasercowych i przeciwcukrzycowych. Osoby zażywające tego typu preparaty powinny skontaktować się z lekarzem przed wprowadzeniem szałwii hiszpańskiej do swojego jadłospisu. Chia nie są zalecane również osobom starszym, po zabiegach, dzieciom, kobietom w ciąży i karmiącym, ponieważ powodują rozrzedzanie krwi. Szałwia hiszpańska może powodować alergię u osób uczulonych na gorczycę ze względu na duże podobieństwo białek tych dwóch produktów, jednak jest to zjawisko dość rzadkie.5. Nasiona chia – jak stosować?
Nasiona chia można zastosować do wypieku ciast, chleba, naleśników lub jako zamiennik bułki tartej. Ze zmielonych nasion można również przyrządzić budyń. Chia świetnie sprawdzają się jako zagęszczacz zup i sosów. Nasiona można dodawać do dżemów, owsianek, jogurtów, sałatek i innych przetworów na ciepło lub zimno. W krajach Ameryki Środkowej bardzo popularny jest napój chia fresca. Składa się on dwóch łyżeczek nasion chia i 250–300 ml niegazowanej wody mineralnej oraz soku z cytryny lub limonki. Produkowany jest również olej z nasion chia, który można dodawać np. Do sałatek, podobnie jak oliwę z oliwek. Zawiera bardzo wysokie stężenie kwasów tłuszczowych omega-3 (ok. 64%), a także kwasy tłuszczowe omega-6. Olej ten nie powinien być stosowany do smażenia, ponieważ traci wówczas swoje właściwości i wartości odżywcze. Zalecana dzienna dawka nasion chia wynosi ok. 2 łyżek dla osób dorosłych (15–20 g). W przypadku dzieci jest to 1, 4–4, 3 g na dobę.6. Przechowywanie
Ze względu na wysoką zawartość przeciwutleniaczy nasiona chia powinny być przechowywane w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu. Okres trwałości wynosi do czterech lat bez pogorszenia smaku, zapachu i wartości odżywczych. Należy je przechowywać w szczelnie zamkniętej torbie lub pojemniku. Dzięki wysokiej wartości odżywczej nasiona chia stanowią składnik o działaniu wzmacniającym organizm. Dodatkowo zawartość kwasów omega-3 i błonnika sprawia, że działają one korzystnie w profilaktyce przede wszystkim schorzeń układu krążenia. Wspomagają redukcję masy i mogą stanowić wartościowy składnik zdrowej diety.
