Szukaj
Język
Napoje bez cukru – o napojach typu zero
Spis treści
1. Charakterystyka zamienników cukru
Wśród związków zastępujących biały cukier można wyróżnić trzy grupy: słodziki naturalne, półsyntetyczne i syntetyczne. Właśnie dlatego wykorzystywane są w produkcji środków do higieny jamy ustnej (past do zębów, płynów do płukania itp.). Związki te charakteryzują się bardzo słodkim smakiem (zazwyczaj znacznie słodszym niż sacharoza), dlatego stosuje się je w małych ilościach. W przeciwieństwie do sacharozy nie przyczyniają się do powstawania próchnicy, co jest ich dużą zaletą. Substancje znane jako zamienniki cukru określa się wspólnym mianem słodzików.2. Słodziki naturalne
Jest to roślina z rodziny astrowatych, potocznie określana jako słodkie zioło Paragwaju (ze względu na obszar, z którego pochodzi) lub miodowy liść, ponieważ to właśnie w tych częściach roślina zawiera związki o słodkim smaku. Charakteryzują się one dobrą rozpuszczalnością w wodzie oraz stabilnością nawet w wysokich temperaturach. W żywności i napojach oznaczane są symbolem E960. – Glicyryzyna to substancja naturalnie występująca w korzeniu lukrecji. W zestawieniu z cukrem stołowym jest 50–100 razy słodsza. Do objawów tych należą m.in. Ból głowy, osłabienie siły mięśniowej, niewydolność nerek, a nawet zaburzenia pracy serca. Szczególną uwagę należy zwrócić na skład herbat owocowych i ziołowych, ponieważ bardzo często zawierają lukrecję. W największych ilościach znajduje się w owocach ketamfe rosnących w Afryce. Taumatyna jest aż 2000–3000 razy słodsza od sacharozy. Jako dodatek do żywności oznaczana jest numerem E957. Do najpopularniejszych należą glikozydy stewiolowe, glicyryzyna oraz taumatyna. – Glikozydy stewiolowe pozyskiwane są ze stewii. W liściach stewii znajduje się ponad 30 różnych glikozydów stewiolowych, a wśród nich wyróżnia się stewiozyd i rebaudiozyd. Są ok. 300-krotnie słodsze niż biały cukier. Oprócz właściwości słodzących wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe (pomocne w leczeniu infekcji wirusowych) oraz przeciwzapalne. Należy jednak zaznaczyć, że podczas stosowania glicyryzyny trzeba zachować ostrożność, ponieważ spożycie w zbyt dużych ilościach może przyczynić się do wystąpienia skutków ubocznych. Ze względu na działanie podnoszące ciśnienie krwi glicyryzyna przeciwwskazana jest osobom z nadciśnieniem. Takie napoje powinny być wykluczone w przypadku problemów ze zbyt wysokim ciśnieniem. – Taumatyna to kolejny słodki związek pozyskiwany z rośliny. Uznawana jest za najsłodszą substancję naturalną stosowaną w żywności. W 1 g substancji znajdują się 4 kcal, jednak ze względu na tak wysoki poziom słodkości wykorzystuje się ją w minimalnych ilościach, dlatego też nie wpływa na zwiększenie kaloryczności produktu. To grupa związków pochodzących z roślin.3. Słodziki półsyntetyczne
Stosuje się je jako substancje słodzące, ale pełnią też rolę tzw. Wypełniaczy. Efekt przeczyszczający pojawia się w przypadku nadmiernego spożycia polioli (jednorazowa dawka 25–40 g). Zazwyczaj mają formę białego proszku lub drobnych kryształków. Naturalnie pozyskuje się go z kory brzozy, dlatego też nazywany jest cukrem brzozowym. Charakteryzuje się też znacznie niższym indeksem glikemicznym niż sacharoza, dlatego stosowany jest przez cukrzyków. Istotny jest także fakt, że zapobiega powstawaniu próchnicy. – Erytrytol to kolejna alternatywa białego cukru. Naturalnie występuje w niektórych owocach, m.in. Melonach, gruszkach i winogronach. Charakteryzuje się odpornością na wysoką temperaturę. Wynika to z faktu, że nie jest metabolizowany przez organizm i ulega wydaleniu w niezmienionej formie. To pochodne sacharydów inaczej nazywane poliolami. Ze względu na budowę chemiczną są wolniej absorbowane przez organizm, dzięki czemu nie wywołują gwałtownego wzrostu glukozy we krwi, jednak mogą powodować biegunki. Ich słodkość jest porównywalna z sacharozą, także ich wygląd przypomina cukier stołowy. Do tej grupy zaliczają się m.in. Ksylitol, erytrytol, sorbitol i mannitol. – Ksylitol jest jednym z najpopularniejszych zamienników cukru. Ma porównywalną słodycz do zwykłego cukru, ale dostarcza mniej kilokalorii – 1 g ksylitolu zawiera ok. 2, 4 kcal. Ksylitol zalicza się do prebiotyków, ponieważ wspiera rozwój prawidłowej mikroflory jelitowej. Jest trochę mniej słodki w zestawieniu z sacharozą (60–80% słodkości). Na szeroką skalę wytwarzany jest w procesie fermentacji glukozy przy użyciu drożdży. Podobnie jak ksylitol wyglądem przypomina sacharozę, jednak jego indeks glikemiczny jest równy 0. Spożycie erytrytolu nie wpływa zatem na poziom glukozy we krwi, w związku z czym może być stosowany przez osoby zmagające się z cukrzycą. Występują naturalnie w roślinach, mogą być pozyskiwane również na drodze sztucznej syntezy.4. Słodziki syntetyczne
Wśród najczęściej stosowanych sztucznych zamienników cukru znajdują się aspartam, aesulfam K, neotam, sacharyna i sukraloza. – Aspartam jest słodzikiem powszechnie stosowanym w napojach typu zero, oznaczanym numerem E951. Przeprowadzono liczne badania oceniające wpływ tego związku na ludzki organizm (N. Czarnecka i wsp. 2021). Czarnecka i wsp. 2021). Metabolizm tego aminokwasu jest wówczas u takich osób zaburzony. – Acesulfam K, podobnie jak aspartam, jest popularnym zamiennikiem cukru powszechnie wykorzystywanym do produkcji napojów. Nie dostarcza kilokalorii i nie jest metabolizowany przez ludzki organizm, dlatego w niezmienionej postaci wydalany jest wraz z moczem. Hanawa i wsp. 2021). Na produktach spożywczych oznaczany jest numerem E950. Są to substancje wytworzone chemicznie, przez co ich użycie jest najbardziej kontrowersyjne i budzi wiele wątpliwości. W zestawieniu z cukrem jest ok. 200 razy słodszy, jednak nie dostarcza dodatkowych kilokalorii. Cardoso Santos i wsp. 2017; K. Chociaż wyniki są niejednoznaczne i wymagają dalszych badań, naukowcy sugerują, że aspartam może być szkodliwy dla zdrowia i powodować m.in. Zaburzenia mikroflory jelitowej (K. Należy podkreślić, że ten słodzik jest bezwzględnie przeciwwskazany chorym na fenyloketonurię, ponieważ w budowie zawiera fenyloalaninę. Występuje w postaci białych kryształków, które bardzo dobrze rozpuszczają się w wodzie. Mimo zezwolenia na stosowanie acesulfamu jako środka słodzącego budzi on wiele kontrowersji ze względu na doniesienia o jego szkodliwym działaniu – może m.in. Zaburzać metabolizm i mikroflorę jelitową (Y. Z tego też powodu naukowcy w dalszym ciągu badają jego wpływ na zdrowie. W przeciwieństwie do słodzików naturalnych i półsyntetycznych nie występują w przyrodzie.5. Czy to w ogóle jakie słodziki znajdują się w napojach bez cukru?
Można jednak znaleźć napoje z dodatkiem stewii, ksylitolu czy erytrytolu. Do najpopularniejszych słodzików wykorzystywanych w napojach typu zero należą słodziki syntetyczne – najczęściej aspartam i acesulfam K. Są one droższą, ale jednocześnie zdrowszą alternatywą. Ze względu na koszt produkcji zdecydowanie rzadziej stosuje się słodziki półsyntetyczne i naturalne.6. <extra_id_0> Życie <extra_id_1> Zdrowie Polski:
Niektórzy twierdzą, że stosowanie słodzików pozwala ograniczyć liczbę dostarczanych kilokalorii, co ma istotne znaczenie w przypadku otyłości i chorób metabolicznych. Warto jednak przyjrzeć się najnowszym doniesieniom, które sugerują, że spożywanie sztucznych zamienników cukru może wpływać negatywnie na zdrowie. Istnieją różne doniesienia, dlatego zdania są podzielone. Można też spotkać się z zaleceniem stosowania słodzików w przypadku cukrzycy. Wpływ zamienników cukru na ludzki organizm to temat, którym naukowcy interesują się od wielu lat.7. Otyłość
Chia i wsp. 2016). Ruanpeng i wsp. 2017). Azad i wsp. 2016). W konsekwencji zamiast zmniejszenia kaloryczności diety ilość energii dostarczanej wraz z pożywieniem się zwiększa. Zastąpienie zwykłych produktów tymi w wersji light nie przynosi oczekiwanych i długotrwałych rezultatów. Na podstawie obserwacji 1454 osób prowadzonej w latach 1984–2012 stwierdzono, że badani, którzy spożywali sztucznie słodzone napoje, mieli znacznie wyższe BMI i obwód w talii w zestawieniu z osobami, które takich produktów nie przyjmowały (Ch.W. Metaanaliza obejmująca 11 badań również wykazała wyższe ryzyko otyłości u osób spożywających sztucznie słodzone napoje gazowane (D. Ponadto naukowcy dowiedli, że codzienne picie napojów z dodatkiem słodzików przez kobiety w ciąży wiąże się także z wyższą masą ciała niemowląt, a ryzyko wystąpienia nadwagi w 1. R.ż. Wzrasta dwukrotnie (M.B. Taki efekt może być wynikiem zwiększonego apetytu pojawiającego się po spożyciu słodkich produktów. Przyczyną może być także brak zmiany nawyków żywieniowych, które są kluczowe w redukcji masy ciała. Mimo ograniczenia kilokalorii dostarczanych pod postacią białego cukru istnieje związek między spożywaniem napojów z dodatkiem sztucznych słodzików a zwiększeniem masy ciała.8. <extra_id_0> Przeczytaj więcej na temat <extra_id_1>. <extra_id_2>
Ahmad, J.K. Mackay 2020; D. Shubrook, C.Y. Istnieją jednak analizy wykazujące zależność między spożyciem napojów typu zero a zwiększeniem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 (M. Dobrym wyborem dla cukrzyków są napoje słodzone stewią. Glikozydy stewiolowe hamują wchłanianie glukozy w jelitach oraz ograniczają jej syntezę, która odbywa się w wątrobie. Cały czas prowadzone są badania w tym zakresie, a wyniki pozostają niejednoznaczne (S.Y. Friel, D.S. Manavalan, C. Young 2021). Huang i wsp. 2017). Ma ona właściwości obniżające poziom cukru we krwi, a także poprawia wrażliwość tkanek na insulinę. Spożywanie napojów z dodatkiem sztucznych słodzików przez osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą budzi wątpliwości.
