Szukaj
Język
Nabiał powoduje infekcje górnych dróg oddechowych – fakt czy mit
Spis treści
1. Nabiał – składniki i ich właściwości
Dodatkowo fermentowane produkty mleczne, czyli kefir, jogurt, maślanka, dostarczają bakterii fermentacji mlekowej, czyli probiotyków. Ich dobroczynne prozdrowotne działanie zostało potwierdzone w badaniach (A. Rock 2018; D.R. Khare, G. Mleko krowie zawiera 2, 5–4, 2% białek wykazujących szereg prozdrowotnych działań. Drugą grupą są białka serwatkowe: β-laktoglobulina, α-laktoalbumina, albumina surowicy bydlęcej, bydlęca immunoglobulina (I. Kazeina ma udowodnione działanie antynowotworowe, antyoksydacyjne, przeciwzakrzepowe. Poza tym ma zdolność wiązania jonów żelaza i miedzi. Jeżeli jest ono niedostępne w środowisku (bo jest związane przez laktoglobulinę), bakterie nie mogą go pobierać i wykorzystywać. α-laktoalbumina natomiast to białko o działaniu przeciwwirusowym, a także, jak dwa poprzednie, ma właściwości przeciwnowotworowe. Ważnymi składnikami mleka są lizozym i laktoferyna. Wpływa też na obniżenie poziomu wolnych rodników. W ten sposób działa bakteriostatyczne. Na początku warto zaznaczyć, że pojęcia mleka i nabiału w niniejszym artykule dotyczą produktów klasycznych – nie obejmują artykułów z dodatkami smakowymi bądź owocami oraz napojów słodzonych, deserów itp. Na bazie nabiału. Najogólniej mówiąc, poprawiają funkcjonowanie jelit, wpływają na wzmocnienie odporności organizmu czy nawet wspomagają unormowanie poziomów cholesterolu i glukozy we krwi. Fardet, E. Michael i wsp. 2020; A. Smriti 2020). Głównym z nich jest kazeina (występująca w czterech formach), która stanowi ok. 80% białek. Radkowska 2020). Jedna z form kazeiny, к-kazeina, pobudza układ odpornościowy. β-laktoglobulina także posiada właściwości antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe, a do tego działa przeciwbakteryjnie. Bakterie wykorzystują żelazo do przeżycia i rozmnażania. Ponadto wpływa na obniżenie ciśnienia krwi. Lizozym jest enzymem działającym wiruso- i bakteriobójczo, a dzięki temu przeciwzapalnie. Laktoferyna z kolei to białko, którego funkcjami są wiązanie i transport jonów żelaza po organizmie – zmniejsza zatem dostępność wolnych jonów tego metalu, które mogłyby być wykorzystane przy namnażaniu bakterii chorobotwórczych. Jak widać, w mleku znajdują się związki o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwdrobnoustrojowych, można by zatem wnioskować, że zamiast sprzyjać infekcjom, wręcz wspomaga organizm w walce z nimi. Mleko obfituje w cenne dla organizmu białko o dobrym profilu aminokwasów, związki aktywne biologicznie, ale także w składniki mineralne, tj. Wapń, fosfor, potas, cynk oraz witaminy z grupy B.2. Infekcje górnych dróg oddechowych – wpływ nabiału
W jednej z prac wykazano, że cząsteczki zawarte w surowym mleku krowim mogą lokalnie stwarzać warunki ułatwiające odpieranie ataków mikroorganizmów wywołujących zakażenia lub pobudzać układ odpornościowy do pracy (O. Modyfikowana jest wówczas odpowiedź immunologiczna błon śluzowych oraz wzmocniona zostaje bariera nabłonkowa. Czynnik ten przyspiesza również różnicowanie limfocytów Treg odpowiadających za zwalczanie zbyt nasilonych reakcji immunologicznych. Bardzo liczną i ważną grupę przeciwciał stanowią immunoglobuliny typu G (IgG). Podobnie działała suplementacja siarą bydlęcą (kolostrum) (N. Saad i wsp. 2016). Zgodnie z tą teorią metabolity wytwarzane przez bakterie bytujące w jelicie grubym z niestrawionych składników mleka (jak oligosacharydy) oddziałują na mechanizmy odpornościowe w płucach. Perdijk i wsp. 2018). Wynik badania wyglądał następująco: im większe jest spożycie nieprzetworzonego mleka, tym rzadziej występują infekcje górnych dróg oddechowych i zapalenia ucha. Dodatkowo zaobserwowano, że spożycie surowego mleka było powiązane z obniżonym poziomem hsCRP (białko charakteryzujące przewlekłe stany zapalne) (Z. Jones 2015). Bordoni i wsp. 2017). W niektórych badaniach z obu tych grup nie wykazano istotnej zmiany w markerach stanu zapalnego, jednakże pojawiły się prace dotyczące osób zdrowych wskazujące na prozapalne działanie mleka. W tych grupach nie pojawiły się badania wskazujące na przeciwzapalne działanie nabiału. Obecnie uważa się, że znaczenie markerów stanu zapalnego w kontekście wprowadzania zmian żywieniowych pozostaje zagadnieniem do wyjaśnienia. Najlepiej w tym kontekście wypada surowe mleko krowie, zaś mleko poddane działaniu wysokiej temperatury traci niektóre właściwości. Perdijk i wsp. 2018). Zawarty w mleku TGF-β (ważny czynnik z grupy cytokin odpowiedzialny za wiele procesów w organizmie) może wpływać na zacieśnienie połączeń między komórkami nabłonka wyścielającego drogi oddechowe. Mleko zawiera także immunoglobuliny (przeciwciała) zwalczające patogeny. Jak wykazały badania, włączenie preparatów bogatych w pochodzące z mleka IgG do diety dzieci zmniejszyło u nich częstotliwość występowania infekcji dróg oddechowych i ucha środkowego. Timby i wsp. 2015; K. Wśród badaczy pojawiają się także wzmianki o istnieniu osi jelita-płuca. Wszystkie te zależności są niezwykle obiecujące i wymagają dalszych badań w celu dokładnego poznania ich działania (O. Obserwacji poddano wpływ mleka krowiego surowego, gotowanego i przetworzonego przemysłowo na wystąpienie infekcji układu oddechowego u dzieci w 1. Roku życia. Najsilniejszy efekt wywoływało mleko surowe. Shearer, S.M. Zestawienie kilkudziesięciu wyników badań na temat mleka i jego związku ze stanem zapalnym w organizmie wskazuje, że w większości przypadków mleko wpływa przeciwzapalnie (A. Takie wyniki otrzymano w eksperymentach przeprowadzonych na grupie zdrowych osób z prawidłową masą ciała oraz na grupie osób ze stwierdzonymi zaburzeniami metabolicznymi i z otyłością. W eksperymentach, które dotyczyły pacjentów z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi oraz alergią na białka mleka, stwierdzono brak wpływu lub zaostrzenie stanu zapalnego. Autorzy pracy wskazują, że powstanie stanu zapalnego jest procesem skomplikowanym. Coraz częściej pojawiają się badania wykazujące, że składniki mleka wpływają na zwiększenie ochrony górnych i dolnych dróg oddechowych przed bakteriami i wirusami.3. Nabiał a zwiększone wydzielanie śluzu w górnych drogach oddechowych
Czy jednak takie objawy są spowodowane spożywaniem mleka i jego przetworów? Otóż w jednej z prac naukowcy doszli do wniosku, że mleko nie wywołuje zwiększonego wydzielania śluzu w górnych drogach oddechowych. Uczestnikom eksperymentu podawano mleko i napój sojowy. Jest to prawdopodobnie wynikiem łączenia się emulsji, jaką jest mleko (a napój sojowy ma podobne właściwości), ze śliną i jej zagęszczenia w jamie ustnej. Autorzy zaznaczają, że odczucie zwiększonego wydzielania śluzu było zgłaszane przez osoby wierzące w tę zależność (B. Dalej w tej samej pracy opisano przypadki osób zarażonych wirusem przeziębienia, które na potrzeby badania zwiększyły spożycie mleka. Wnioski z tego badania były takie, że mleko nie wpływa znacząco na zwiększenie ilości wydzieliny z nosa ani na ogólne nasilenie objawów przeziębienia (B. Inną przyczyną pojawienia się śluzu w drogach oddechowych po spożyciu mleka może być reakcja alergiczna. Są one częste, rzadko jednak występują jako izolowane dolegliwości – raczej pojawiają się w połączeniu z reakcją skórną czy jelitową (A. Na różnych stronach internetowych i forach, zwłaszcza dla młodych rodziców, można spotkać się z teorią, że nabiał powoduje nadmierne wydzielanie śluzu w górnych drogach oddechowych, przewlekły katar i kaszel czy chrypkę. Jak to wygląda w świetle badań? Przeprowadzono test na zasadach podwójnie ślepej próby. Wrażenie nadmiaru śluzu odczuwany był bezpośrednio po wypiciu napoju testowego – i to zarówno w przypadku mleka, jak i napoju sojowego. I tylko tyle – uczucie jest chwilowe i nie ma związku z wytwarzaniem śluzu przez komórki nabłonka. Wüthrich i wsp. 2005). Obserwowano, czy takie objawy jak zatkany nos, katar, kaszel nasilają się wraz ze zwiększeniem ilości spożywanego mleka. Wüthrich i wsp. 2005). Obrzęk śluzówki nosa, katar czy napadowy suchy kaszel zostały zakwalifikowane jako objawy alergii na białka mleka krowiego. Krauze 2015). Śluz zalegający w drogach oddechowych bądź wydzielina z nosa są utożsamiane z toczącą się infekcją lub traktowane są jako czynnik sprzyjający rozwojowi drobnoustrojów.
