Szukaj
Język
Melisa – nie tylko na uspokojenie
Spis treści
1. Melisa – charakterystyka
Najwięcej cennych składników znajduje się w jasnozielonych, karbowanych na brzegach liściach, które wyglądem przypominają liście pokrzywy. Jest rośliną miododajną. Polskie nazwy rojownik i pszczelnik pochodzą od tradycji nacierania wnętrza nowego ula tym zielem, aby pszczoły chętnie się w nim zagnieżdżały. W Polsce nie rośnie dziko, jednak uprawia się ją na plantacjach, w ogródkach i na działkach, a także w doniczkach na balkonach czy parapetach. Melisa, obecna w ziołolecznictwie od wielu lat, tradycyjnie nazywana jest też rojownikiem lekarskim, matecznikiem, pszczelnikiem czy cytrynowym zielem. Melisa kwitnie od czerwca do września, a jej kwiaty są białe i drobne. Jej nazwa wywodzi się z łacińskiego słowa mel oznaczającego „miód”, „słodycz” lub „przyjemność”. Melisa zawiera szereg substancji aktywnych: olejki eteryczne, witaminę C, karotenoidy, kwasy, śluzy, flawonoidy, garbniki i sole mineralne. Roślina ta preferuje miejsca nasłonecznione i osłonięte przed wiatrem. To roślina wieloletnia, dorastająca do 70 cm wysokości, wydzielająca przyjemny cytrynowy zapach.2. Melisa – właściwości prozdrowotne
W średniowieczu zioła używano do leczenia bólu zęba i ucha, zapalenia oskrzeli czy w przypadku krwawienia dziąseł. Inhalacje z użyciem olejku z rośliny miały natomiast zapobiegać koszmarom sennym. Roślina wspomaga eliminację wolnych rodników, chroniąc komórki organizmu przed ich negatywnym wpływem. Najbardziej znaną właściwością melisy lekarskiej jest jej działanie uspokajające przypisywane składnikom olejku eterycznego. Przyspiesza zasypianie oraz wspomaga eliminację bólu głowy, zwłaszcza tego spowodowanego stresem i napięciem nerwowym. Herbatka z melisy jest więc nieocenioną pomocą w stanach napięcia i zdenerwowania. Regularne picie naparu z melisy może pomóc w unormowaniu poziomu cholesterolu we krwi, a w konsekwencji zapobiegać miażdżycy. Melisa może być także pomocna w zmniejszaniu ciążowych mdłości oraz bólu miesiączkowego. Mirghafourvand i wsp. 2016). Do wykorzystania zewnętrznego polecana jest na ukąszenia owadów i stany zapalne skóry. Melisa lekarska wykorzystywana jest w medycynie od bardzo dawna. Picie herbaty z melisy zalecano także w celu poprawy pamięci. Jedną z ważniejszych właściwości prozdrowotnych melisy jest działanie antyoksydacyjne, które wynika głównie z obecności związków polifenolowych. Może więc zapobiegać schorzeniom związanym ze stresem oksydacyjnym. Pomaga zmniejszyć lęk, przygnębienie i rozdrażnienie, jednocześnie nie powodując uczucia otępienia, co jest szczególnie ważne dla osób aktywnych zawodowo. Dodatkowo działa korzystnie na problemy z układem pokarmowym wywołane przez stres, rozkurczając i rozluźniając mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz pobudzając wydzielanie soków żołądkowych. Melisa wchodzi w skład wielu leków i mieszanek ziołowych o działaniu uspokajającym. Olejek melisowy ma właściwości przeciwbakteryjne oraz antywirusowe, dlatego może być wykorzystywany w leczeniu infekcji. Wykazano, że liście melisy łagodzą symptomy zespołu napięcia przedmiesiączkowego, objawiającego się rozdrażnieniem, płaczliwością i zmiennością nastrojów (M. Melisa zwiększa koncentrację, więc korzyści z jej stosowania mogą zauważyć osoby uczące się i wykonujące pracę umysłową. Warto jednak pamiętać, że działanie ziół leczniczych, takich jak melisa lekarska, zazwyczaj jest łagodne, a efekty widoczne są tylko przy dłuższym, systematycznym stosowaniu. Już w starożytnym Rzymie leczono nią obniżony nastrój i melancholię.3. Melisa – jak stosować?
W aptekach można kupić herbatki ekspresowe lub susz. Herbatkę najlepiej parzyć pod przykryciem przez ok. 15 minut. Najwięcej olejku eterycznego, odpowiadającego za prozdrowotne właściwości melisy, jest jednak w świeżych liściach. Taki napój będzie miał orzeźwiający, cytrusowy posmak. Świeże listki z powodzeniem zastąpią trawę cytrynową. Można go też użyć do odprężającego masażu czy kąpieli. Melisa może być bezpiecznie stosowana w ciąży oraz w czasie karmienia piersią, jest więc dobrą metodą na uspokojenie w tym szczególnym okresie. Ponadto przeciwwskazaniami do jej stosowania są marskość wątroby, wrzody żołądka oraz alergia na składniki aktywne rośliny. Melisa najbardziej znana jest pod postacią suszonego ziela do zaparzania, można też uprawiać ją samodzielnie w doniczce. Napar sporządza się poprzez zalanie 1 łyżeczki suszu szklanką wrzątku. Zazwyczaj zaleca się spożywanie maksymalnie 3–4 szklanek naparu dziennie. Z tego powodu warto przyrządzić napar z melisy zerwanej prosto z doniczki. Liście sprawdzą się również w kuchni – stanowią ciekawy dodatek do różnych dań i deserów lub zimnych napojów. Olejek z melisy, ze względu na swoje relaksujące działanie, ma zastosowanie w aromaterapii. Ekstrakty z tej rośliny wykorzystywane są w kosmetykach, np. Szamponach i odżywkach do włosów czy kremach do twarzy o działaniu przeciwtrądzikowym i przeciwzmarszczkowym. Nie powinno się jednak łączyć melisy z lekami na uspokojenie i innymi ziołami o podobnych właściwościach, gdyż może nasilać ich działanie. Ze względu na jej działanie nasenne melisę należy stosować ostrożnie przy prowadzeniu pojazdów oraz pracach na wysokości. Świeże liście najlepiej suszyć w zadaszonych, przewiewnych pomieszczeniach (nie na słońcu), a następnie przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach.
