Szukaj
logo
Szukaj
Artykuł jest w trybie podglądu

Lawenda – wpływ na zdrowie, zastosowanie

Strona główna Artykuły Lawenda – wpływ na zdrowie, zastosowanie

Lawenda – wpływ na zdrowie, zastosowanie

Kojarzy się ją przede wszystkim z olejkami eterycznymi, jednak warto wiedzieć, że jest też surowcem zielarskim oraz ma zastosowanie w kuchni. Ze względu na szerokie zastosowanie lawendy warto mieć ją w domowej apteczce. Często jest uprawiana w ogródkach i na działkach. Wykorzystywana od lat, znana jest głównie ze swojego działania uspokajającego i nasennego, wykazuje natomiast również inne właściwości – przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwutleniające. Lawenda lekarska to popularna roślina ozdobna o pięknym kojącym zapachu.

Spis treści

1. Lawenda – charakterystyka

Jej łacińska nazwa pochodzi od słowa lavare, czyli „myć się, kąpać”– rośliny używano bowiem w łaźniach rzymskich do aromatyzowania wody i odświeżania skóry. Obecnie uprawiana jest w wielu krajach na świecie, w tym w Polsce. Jej liście są wąskie, pokryte srebrzystoszarymi włoskami. Cała roślina wydziela intensywny, bardzo przyjemny zapach. Surowiec lekarski stanowią kwiaty, które zbiera się zaraz na początku kwitnienia. Lawendę warto hodować w ogródku, na balkonie czy parapecie, trzeba jednak pamiętać, że lubi miejsca nasłonecznione. Najcenniejszy składnik pozyskiwany z lawendy – olejek lawendowy – powstaje ze świeżych kwiatów w procesie destylacji. Lawenda lekarska (łac. Egipcjanie z kolei wykorzystywali ją w procesie mumifikacji oraz jako perfumy. Lawenda to wiecznie zielony półkrzew osiągający do 70 cm wysokości. Kwitnie przez całe lato, a jej kwiaty mają charakterystyczny niebieskofioletowy kolor. Jest też miododajna – przyciąga pszczoły i motyle. Najlepiej suszyć je w zacienionym, przewiewnym miejscu, a następnie umieścić w szczelnym, suchym pojemniku, aby jak najdłużej zachowały swój zapach. W kwiatach znajdują się ok. 3% olejku eterycznego oraz kwasy fenolowe, kwasy organiczne, garbniki, trójterpeny, flawonoidy, antocyjany i składniki mineralne. Charakteryzuje się słomkowym zabarwieniem, a jego skład zależy od pochodzenia kwiatów, czasu zbioru i rodzaju destylacji. Lavandula officinalis), nazywana również wąskolistną lub angielską, to roślina wywodząca się z basenu Morza Śródziemnego (terenów Francji, Hiszpanii oraz Włoch), naturalnie rosnąca na suchych, wapiennych wzgórzach.

2. Lawenda – właściwości zdrowotne

Zawarty w roślinie olejek eteryczny pozytywnie wpływa na układ nerwowy – wycisza, koi nerwy i ułatwia zasypianie. Jej kwiaty bardzo często są składnikiem uspokajających mieszanek ziołowych. Olejek lawendowy posiada właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze (dzięki czemu może być pomocny w leczeniu infekcji), a także przeciwutleniające – chroni zatem organizm przed stresem oksydacyjnym, który może przyczyniać się do powstawania wielu chorób i przyspieszać starzenie się organizmu. Napar z lawendy natomiast działa napotnie i rozgrzewająco, przyspiesza trawienie, łagodzi skurcze, działa wiatropędnie oraz pozytywnie wpływa na perystaltykę jelit, zaś inhalacje lawendowe mają właściwości przeciwbólowe i mogą być stosowane jako terapia uzupełniająca w leczeniu bólu. Dzięki swym właściwościom ma szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie, aromaterapii czy kosmetyce. Najbardziej znana jest z działania uspokajającego. Lawenda przynosi ulgę w nerwobólach i bólach głowy, zwłaszcza napięciowych, spowodowanych stresem, ale także tych migrenowych. Zastosowanie aromaterapii z jej użyciem relaksuje i obniża ciśnienie krwi. Olejek lawendowy pobudza też wydzielanie żółci oraz wpływa ochronnie na wątrobę. Roślina stosowana jest również w niektórych chorobach skóry, takich jak łuszczyca czy trądzik. Walory lawendy cenione są od dawna i nie wynika to jedynie z jej pięknego zapachu, ale też z właściwości leczniczych.

3. Lawenda – zastosowanie

W stanach napięcia nerwowego lub problemach z zasypianiem zaleca się spożywanie trzech szklanek naparu dziennie. Olejek lawendowy z kolei można wykorzystać do relaksującego masażu ciała – najlepiej 2 krople wymieszać z łyżką oleju bazowego i użyć podczas zabiegu. Olejek stosowany zewnętrznie ma efekt łagodzący w przypadku świądu po ukąszeniu komarów oraz zakażeń, natomiast okłady z jego zastosowaniem przyspieszają gojenie się ran. Roślina znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce – bywa składnikiem wód perfumowanych, mydeł, szamponów oraz kremów i balsamów. Warto uwzględnić ją w napojach (herbacie czy koktajlu), a kwiaty dodać do cukru lub syropu, aby nadać przyjemny aromat. Olejek lawendowy jest jednym z nielicznych olejków, które można aplikować bezpośrednio na skórę, jednak warto zachować ostrożność, ponieważ może prowadzić do zaczerwienienia oraz podrażnień. Rośliny powinny unikać osoby cierpiące na wrzody oraz krwawienia z przewodu pokarmowego, natomiast kobiety ciężarne i karmiące piersią powinny skonsultować jej stosowanie z lekarzem. Aby go uzyskać, należy zalać 1–2 łyżeczki suszonej lawendy szklanką wrzącej wody i pozostawić na 20 minut do zaparzenia. Zewnętrznie lawendę można stosować w postaci maści lawendowej, która ukoi spierzchniętą skórę. Lawendę wykorzystuje się również w aromaterapii – olejek warto dodać do nawilżacza powietrza lub rozpylić w postaci mgiełki zapachowej, zaś dodanie kilku kropel podczas inhalacji bądź kąpieli zadziała relaksująco i rozluźniająco. Lawenda wykorzystywana jest w produkcji poduszek zapachowych odstraszających mole odzieżowe w szafie; ponadto odstrasza także kleszcze, komary i mrówki. Może być też wykorzystywana w kuchni jako dodatek do sałatek, deserów, dżemów, a nawet potraw mięsnych. Lawendy nie powinno się stosować jednocześnie z lekami uspokajającymi, gdyż może nasilać ich działanie i powodować senność. Należy pamiętać, że lawenda lekarska może wywoływać reakcje alergiczne. Lawenda może być stosowana m.in. W postaci naparu.

Kategorie:
Zródło

Adaszyńska M., Swarcewicz M., Markowska-Szczupak A., Porównanie składu chemicznego i aktywności przeciwdrobnoustrojowej olejku eterycznego otrzymanego z różnych krajowych odmian lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia L.), „Postępy Fitoterapii” 2013, 2, 90–96.
Adaszyńska-Skwirzyńska M., Swarcewicz M., Skład chemiczny i aktywność biologiczna lawendy lekarskiej, „Wiadomości Chemiczne” 2014, 68(11–12), 1073–1093.
Chlebicz K., Olejek lawendowy – właściwości i zastosowanie, doz.pl/czytelnia/a14585-Olejek_lawendowy__wlasciwosci_i_zastosowanie (8.05.2023).
Miros A., Zastosowanie lawendy w kosmetyce, doz.pl/czytelnia/a12496-Zastosowanie_lawendy_w_kosmetyce (8.05.2023).
Nowak Z.T., Zioła na ukojenie nerwów, Szczecinek 2013.