Szukaj
Język
Kurkumina – właściwości zdrowotne
Spis treści
1. Kurkuma i kurkumina – ogólna charakterystyka
Obecne są w nim także istotne dla organizmu człowieka składniki mineralne, takie jak wapń, żelazo, sód oraz potas. Jabczyk i wsp. 2021). Obecnie najwięcej kłącza kurkumy uprawia się w Chinach oraz Indiach. Po raz pierwszy wyizolowana została w 1815 r., a dopiero w 1910 r. Polscy chemicy ustalili jej strukturę przestrzenną. Hewlings, D.S. Wynika to ze słabej absorpcji z jelit i szybkiego rozkładu w wątrobie, dlatego stężenie kurkuminy w osoczu wynosi często mniej niż 1 μmol. Przyswajalność zwiększa się także poprzez dodanie do suplementu piperyny, kompleksów z jonami metali Zn2+, Cu2+, Mg2+ czy albumin. Dzienna podaż w Indiach może wynosić ok. 2, 0–2, 5 g kurkumy, co odpowiada ok. 100 mg kurkuminy dziennie. Warto wspomnieć, że w krótkoterminowych badaniach dawka 8000 mg kurkuminy na dobę nie wywoływała skutków ubocznych, natomiast przy dawce 12000 mg zaobserwowano już działania niepożądane takie jak biegunka, wysypka, ból głowy oraz zabarwienie kału na żółto. Terlikowska, A. Terlikowski 2014). W 100 g dostarcza ok. 390 kcal, w tym ok. 70% węglowodanów (głownie skrobi), 6% białka i 5% tłuszczu. Ponadto w 100 g zawiera: 50 mg kwasu askorbinowego (witamina C), 0, 09 mg tiaminy (witamina B1), 0, 19 mg ryboflawiny (witamina B2) oraz 4, 8 mg niacyny (witamina B3) (M. Wśród najbardziej aktywnych substancji znajdujących się w kurkumie wyróżnia się związki polifenolowe zwane kurkuminoidami, w skład których wchodzą: kurkumina, bis-demetoksykurkumina, cyklokurkumina, demetoksykurkumina. Od wieków wiadomo o wielu cennych właściwościach kurkuminy – identyfikowano ją już ponad 100 lat temu. Niestety zawartość kurkuminy w kurkumie wynosi zaledwie kilka procent (0, 3–5, 4%), a jej biodostępność jest bardzo niska (S.J. Kalman 2017). W celach terapeutycznych wykorzystuje się zatem suplementy, które mają zwiększoną biodostępność substancji nawet o 2000%. Wysokie spożycie kurkuminy obserwuje się w krajach słynących z uprawy ostryżu długiego. W 2004 r. Ustalono dopuszczalne dzienne spożycie kurkuminy (ADI) na poziomie 0–3 mg/kg mc. (maks. 250–320 mg). Należy jednak przeprowadzić długoterminowe badania oceniające wpływ suplementacji dużych dawek kurkuminy na zdrowie (K. Witkowska, S. Kłącze ostryżu długiego to cenne źródło energii.2. Kurkumina – wielokierunkowe prozdrowotne działanie
Ten bioaktywny składnik kurkumy może zapobiegać chorobom Alzhaimera, Parkinsona oraz układu sercowo-naczyniowego, a także wspomagać ich leczenie. Ponadto kurkumina może poprawić kontrolę glikemii i metabolizm lipidów u pacjentów z PCOS i zaburzeniami metabolicznymi bez znaczących działań niepożądanych (w badaniach wykorzystano dawki 80–500 mg/dzień). Kotha, D.L. Abdelazeem i wsp. 2022). Przypisuje się jej właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Swoje zastosowanie może mieć również w terapii cukrzycy, astmy, artretyzmu, nowotworów czy miażdżycy. Zaleca się jednak dalsze prace w celu zbadania potencjalnego wpływu kurkuminy na zmniejszenie hiperandrogenizmu (R.R. Luthria 2019; B. Kurkumina wykazuje wielokierunkowe działanie prozdrowotne zarówno na poziomie komórki, jak i całego organizmu.3. Właściwości przeciwutleniające kurkuminy
Zapobiega zatem stresowi oksydacyjnemu odpowiadającemu za procesy starzenia się organizmu oraz powstawanie wielu chorób. (m.in. Chorób Parkinsona czy Alzheimera, stwardnienia rozsianego, stwardnienia zanikowego bocznego, miażdżycy). Badania wykazały, że związek ten chronił szczury przed oksydacyjnym uszkodzeniem cząsteczek komórkowych (białek, lipidów, kwasów nukleinowych) powstających pod wpływem działania reaktywnych form tlenu (R.R. Luthria 2019; D. Keskin 2022). Dzięki swoim antyoksydacyjnym właściwościom chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników tlenowych, które przyczyniają się do nieprawidłowego funkcjonowania wielu struktur komórkowych. Ponadto kurkumina powoduje wzrost poziomu wewnątrzkomórkowego glutationu, który również działa przeciwutleniająco. Kotha, D.L. Hatipoglu, E. Kurkumina wykazuje działanie przeciwutleniające na podobnym poziomie co witamina C czy E.4. Właściwości przeciwzapalne kurkuminy
Kurkumina upośledza aktywację NF-kB i obniża ekspresję białek uczestniczących w powstawaniu stanu zapalnego. Zauważono znaczny spadek poziomu cytokin prozapalnych: czynnika martwicy nowotworów (TNF-α), interleukiny 1b (IL-1B) oraz interleukiny 6 (IL-6), co miało wpływ na znaczną poprawę funkcji wątroby i obniżenie stanu zapalnego (D. Keskin 2022). Za rozwój stanu zapalnego odpowiada m.in. Aktywność jądrowego czynnika transkrypcyjnego NF-kB, który reguluje działanie wielu białek, np. Interleukiny: IL-1- α, IL-1- β, IL-2, IL-6, IL-8, IL-9, cząsteczek adhezyjnych: ELAM-1, ICAM-1 i VCAM-1, enzymów cyklooksygenazy 2 (COX-2), lipooksygenazy 5 (LOX-5) i dysmutazy ponadtlenkowej (MnSOD). Szczurom narażonym na zanieczyszczenia żywności aflatoksynami (grzybami pleśniowymi z rodziny Aspergillus) podawano dziennie kurkuminę w dawce 300 mg/kg mc. Hatipoglu, E. W wielu badaniach udowodniono przeciwzapalne właściwości kurkuminy.5. Właściwości przeciwnowotworowe kurkuminy
Wykazano, że kurkumina oddziałuje na funkcjonowanie wielu białek: czynników transkrypcyjnych, czynników wzrostu, enzymów czy cytokin, a co za tym idzie – wpływa na proces karcynogenezy i stan zapalny. Bashang, S. Proces powstawania nowotworów jest bardzo skomplikowany, choć za główną przyczynę karcynogenezy uważa się zaburzenia w ścieżkach sygnalizacyjnych zdrowych komórek, co wiąże się ze zmianami w białkach regulatorowych. Potrzeba jednak więcej badań klinicznych przeprowadzonych na ludziach, by ocenić, czy kurkumina może mieć zastosowanie podczas leczenia nowotworów (H. Tamma 2020). Istnieją statystyczne korelacje wskazujące na mniejszą częstość rozwoju raka u osób spożywających kurkumę.6. Kurkumina w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów (ChZS)
Kurkumina wydaje się zatem bezpiecznym i skutecznym suplementem dla pacjentów z ChZS. Należy jednak przeprowadzić więcej badań, które dokładnie oszacowałby bezpieczną i skuteczną dawkę suplementu (L. W badaniach porównywano wpływ zastosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz suplementacji ekstraktami z kurkuminy (1000–2000 mg/dzień) na zmniejszenie dolegliwości bólowych i sztywność stawów u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów. Zaleca się prowadzenie suplementacji przez co najmniej 12 tygodni. Zeng i wsp. 2021). Zaobserwowano mniejszą częstość występowania działań niepożądanych podczas stosowania ekstraktu z kurkuminy w zestawieniu z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi.7. Kurkumina – podsumowanie
Trwają prace dotyczące sposobów zwiększania bioprzyswajalności kurkuminy z suplementu, potrzeba także więcej dobrze zaprojektowanych badań na szeroko zakrojoną skalę, by ocenić, jaka dawka będzie bezpieczna podczas długotrwałego stosowania. Kurkumina jest szeroko badanym związkiem o dużej aktywności biologicznej, wykazującym wielokierunkowy prozdrowotny wpływ na organizm. Z pewnością jest to jednak związek o bardzo obiecującym prozdrowotnym działaniu. Niestety biodostępność substancji z przyprawy jest bardzo niska, dlatego w tym przypadku lepiej sprawdzą się suplementy diety zawierające ten składnik.
