Szukaj
Język
Kuchnie świata – tradycyjne śniadaniowe potrawy jamajskie
Spis treści
1. Ogólna charakterystyka kuchni jamajskiej
Dzisiejsza kuchnia jamajska to wynik mieszanki wpływów hiszpańskich, brytyjskich, afrykańskich, indyjskich i chińskich. Kiedy w XV w. Na wyspę przybył Krzysztof Kolumb, Jamajka nie obfitowała w rośliny użytkowe. Spośród owoców można tu było znaleźć ananasy, jabłka cukrowe, gwajawę oraz caimito. W XVI w. Jamajka stała się kolonią Hiszpańską, a sto lat później przeszła w ręce Anglików. Przez setki lat była świetnie prosperującą plantacją trzciny cukrowej. Zdecydowana większość roślin uprawianych obecnie na Jamajce została sprowadzona z innych krajów. Europejczycy, poza trzciną cukrową, dostarczyli banany, owoce cytrusowe i orzechy kokosowe (za sprawą hiszpańskich kupców kursujących do Malezji). Z Afryki Zachodniej w XVIII w. Na Jamajkę trafił owoc ackee. Obecnie turyści zachwycają się na Jamajce smakiem ananasów, bananów, limonki, mango, awokado i papai. Popularne na wyspie są również zielone banany i platany. Są to inne odmiany bananów, znacznie większe od tych popularnych w Europie, często gotowane lub smażone przed spożyciem. Kolejnym charakterystycznym produktem jest chlebowiec właściwy. To ogromny owoc rosnący na drzewie, jego miąższ po ugotowaniu lub upieczeniu przypomina strukturą chleb, a smakiem – ziemniaki. Jamajskim odpowiednikiem szpinaku można nazwać callaloo – zielone warzywo liściaste, którego smak, podobnie jak szpinaku, świetnie komponuje się z czosnkiem, to popularny dodatek do posiłków. W kuchni wykorzystuje się bardzo charakterystyczne przyprawy, które rosną na Jamajce i nie są znane poza nią – annatto (o kolorze piżmu), bay rum (dodawany do sosów i zup) oraz jerk (tworzący unikalny smak popularnej potrawy jerk chicken). Wśród produktów pochodzenia zwierzęcego podstawą są ryby i owoce morza. Turyści zachwalają tutejsze homary i krewetki. Powszechnie jada się również kurczaka i kozinę. Jerk chicken to jeden z symboli kulinarnych Jamajki. Często potrawa ta jest sprzedawana na ulicach miast – grillowana w beczce, siekana tasakiem i podawana z ryżem i fasolą na plastikowych talerzach. Według tradycyjnej receptury należy marynować kurczaka na mokro lub wcierać przyprawy na gorąco, a następnie bardzo powoli przypiekać go nad ogniem z drewna ziela angielskiego. Obecnie jerk chicken przygotowuje się również w piekarniku i na grillu elektrycznym. Innym popularnym daniem jest koza curry, której nazwa wskazuje na pochodzenie indyjskie. Mięso kozie najpierw należy ugotować, po czym dodać do niego przyprawy: curry, imbir, ostrą paprykę, czosnek i cebulę. Kremowe danie podaje się z ryżem, lub roti (smażonymi pszennymi plackami). Śniadanie na Jamajce to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Jest obfite i często jego przygotowanie rozpoczyna się już dzień wcześniej.2. Ackee and saltfish
Choć ackee pochodzi z Afryki Zachodniej, obecnie jedynym miejscem, w którym jest powszechnie spożywane, jest właśnie Jamajka. Botaniczna nazwa tej rośliny to bligia pospolita. Ackee to duże owoce o gruszkowatym kształcie, z początku są zielone, a kiedy dojrzewają, stają się pomarańczowo-czerwone. Ogromną uwagę przed zbiorem zwraca się na stopień dojrzałości owocu. Właściwy moment wskazuje jego pęknięcie i odsłonięcie trzech dużych, czarnych pestek. Jest to niezwykle istotne ze względu na to, że ackee jest potencjalnie trujące. Zawiera toksynę (hipoglicynę), która hamuje rozpad kwasów tłuszczowych i utrudnia powstawanie glukozy. Typowymi objawami zatrucia są nudności, wymioty, bóle brzucha, ospałość i śpiączka. Dochodzi również do przypadków śmiertelnych. Hipoglicynę neutralizuje gotowanie owoców. Ackee zebrane po naturalnym otwarciu owocu, oczyszczone z pestek i czerwonych włókien oraz ugotowane jest uznawane za bezpieczne. Osnówka (miąższ obrastający nasiona) jest jasnożółta, miękka i kremowa. Owoc ten stał się podstawą potrawy, która przypomina jajecznicę i najczęściej jest podawana z solonym dorszem. To narodowe danie o nazwie ackee and saltfish. Saltfish to solony dorsz, który przez wieki był sprowadzany na Jamajkę, gdy nie istniały jeszcze lodówki, a solenie i suszenie były najlepszymi metodami utrwalania żywności. Solonego dorsza zwykle moczy się przez całą noc lub gotuje przez kilka minut i odlewa wodę, aby pozbyć się większości soli. Następnie z ryby usuwa się ości, skórę i smaży razem z ackee. Do dania dodaje się często cebulę, pomidory i/lub ostre papryczki, a następnie doprawia je pieprzem. Danie podaje się z owocem chlebowca, jamajskim chlebem, gotowanymi zielonymi bananami, smażonymi platanami, smażonymi kluskami lub ryżem. Ackee nie jest owocem całorocznym, dlatego, co oczywiste, na śniadanie spożywa się również inne potrawy.3. Solony dorsz z kapustą
Poszatkowaną kapustę dodaje się do podsmażonego dorsza i cebuli, a następnie gotuje na wolnym ogniu do miękkości. Potrawę doprawia się pieprzem, czosnkiem i tymiankiem. Jest to bardzo szybkie i łatwe danie szczególnie lubiane przez Jamajczyków. Solony dorsz z kapustą jest spożywany na śniadanie lub lunch z dodatkami takimi samymi jak w przypadku ackee z solonym dorszem.4. Placuszki rybne
Podstawowe ciasto na placuszki przygotowuje się z solonego dorsza, cebuli i mąki. Często dodatkiem jest również ostra papryka. Placuszki smaży się na złocisty kolor i spożywa jako przekąskę w ciągu dnia lub podaje z sosem na śniadanie lub lunch.5. Smażone pierożki
Pierożki są przygotowywane z ciasta francuskiego. Jako nadzienie wykorzystuje się mięso (drób, wołowina, wieprzowina), krewetki, soję lub warzywa. Mieszkańcy Jamajki spożywają te pierożki na śniadanie zwłaszcza w weekendy.6. Owsianka kukurydziana
Ten światowy klasyk na Jamajce jest przygotowywany z kukurydzy. Często gotowany na mleku kokosowym z dodatkiem wanilii, gałki muszkatołowej i cynamonu. Do owsianki dodaje się owoce, często platany, zielone banany lub chlebowiec. Danie to jest szczególnie polecane dzieciom. Zwykło się je także podawać podczas choroby w celu odzyskania sił. W sklepach popularne są również wersje instant, dzięki którym kukurydzianą owsiankę można przygotować w kilka minut poprzez dodanie wrzątku.7. Pudding ze słodkich ziemniaków
Kolejna propozycja na słodkie śniadanie lub deser. Do typowego ciasta z mąki, mleka (często kokosowego) i korzennych przypraw dodaje się starte słodkie ziemniaki. Najlepiej w tym daniu sprawdza się odmiana ziemniaków z fioletową skórką.8. Johnnycake
Podpłomyki z mąki kukurydzianej stanowią dodatek do śniadania. Często są podawane z soloną makrelą.9. Bammy
Bammy, inaczej jamajski chleb, powstaje z manioku, który trze się na tarce, formuje płaskie krążki, a następnie piecze lub smaży. Bammy swoje korzenie ma u pierwotnych mieszkańców Jamajki – Arawaków. Stanowi dodatek do posiłków lub osobną przekąskę. Z łatwością można znaleźć je na lokalnych rynkach.10. Chlebek bananowy lub kokosowy
Słodka odmiana chleba z dodatkiem banana lub wiórków kokosowych. Do ciasta dodaje się mleko krowie lub kokosowe. Doprawiane jest cynamonem i gałką muszkatołową. Chlebek stanowi podstawę śniadań na słodko, jest szczególnie lubiany przez dzieci.11. Napoje podawane do śniadania
Do śniadania tradycyjnie pije się herbatę. Zwyczaj ten pochodzi z czasów, gdy Jamajka była brytyjską kolonią. Poza czarną herbatą bardzo popularne wśród Jamajczyków są herbaty określane mianem bush tea. Są to zazwyczaj zioła takie jak mięta (również pieprzowa i czarna), trawa cytrynowa, liść limonki czy cynamonu. Czasami do śniadania, a często w ciągu dnia, pije się sorrel – orzeźwiający napój z kwiatu hibiskusa, cytryny i imbiru. Podawany jest na zimno z kostkami lodu. Bywa dosładzany cukrem.
