Szukaj
Język
Kofeina – jak działa na organizm?
Spis treści
1. Źródła kofeiny
Kofeina występuje m.in. W: – kawie (40 mg/100 g), – herbacie (11 mg/100 g), – kakao (230 mg/100 g), – napojach energetyzujących (31 mg/100 g).2. Kofeina – działanie na organizm
W efekcie tych procesów kofeina pobudza ośrodkowy układ nerwowy. Kofeina wpływa również na zmniejszenie napięcia mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Kofeina jest naturalnym stymulatorem, który zwiększa sprawność myślenia, zmniejsza zmęczenie zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Kofeina blokuje receptory adenozynowe A1 i A2, co prowadzi do zmniejszenia aktywności cyklazy adenylanowej oraz obniżenia stężenia cyklicznego 3’5’-adenozynomonofosforanu (cAMP) w komórkach. Spożycie kofeiny w dawce >250 mg na dobę powoduje wzrost ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi o 5–15 mm Hg. U osób uzależnionych od dużych dawek kofeiny nie stwierdzono wpływu kofeiny na podwyższenie ciśnienia krwi mimo aktywacji układu współczulnego. Nie wykazano także jej związku z częstotliwością występowania zawałów czy też arytmii. Kofeina nie kumuluje się w organizmie, jest metabolizowana w wątrobie do teofiliny i teobrominy.Skutkiem spożycia kofeiny jest blokowanie receptorów adenozyny, co przejawia się zwiększeniem wydzielania katecholamin: adrenaliny, dopaminy i serotoniny. Poprzez przyspieszanie przemiany materii zwiększa się zapotrzebowanie organizmu na tlen. Ponadto pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Pobudza również wydalanie płynów i wykazuje słabe działanie moczopędne. Pobudza także wytwarzanie neuroprzekaźników serotoniny, GABA, adrenaliny i noradrenaliny, co wpływa na czynność mózgu, działa pobudzająco, usprawnia procesy myślowe i zwiększa koncentrację. Mimo że spożycie tej substancji prowadzi do zwężenia naczyń i wzrostu oporu obwodowego, nie wpływa na rozwój nadciśnienia tętniczego krwi. Umiarkowane spożycie kofeiny nie wpływa na zwiększenie ryzyka rozwoju schorzeń układu krążenia. Kofeina charakteryzuje się szybkim wchłanianiem z przewodu pokarmowego, maksymalne stężenie we krwi osiąga po 30–120 minutach od spożycia w zależności od indywidualnych uwarunkowań organizmu i obecności treści pokarmowej w żołądku.3. Uzależnienie od kofeiny
Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne zalicza kofeinę do związków psychoaktywnych. Według Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń Stanu Zdrowia WHO objawy wywołane spożyciem dużych ilości kofeiny zaliczane są do grupy zaburzeń umysłowych i zaburzeń zachowania powodowanych przez substancje stymulujące. Objawy odstawienia kofeiny to zazwyczaj: zmęczenie, ból głowy, osłabienie, senność, zmniejszenie aktywności, trudności w koncentracji, drażliwość, lęk, nerwowość i objawy grypopodobne. Może prowadzić do nadmiernego pobudzenia psychoruchowego, tachykardii i zwiększonej diurezy. Kofeina może wpływać na rozwój choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. W okresie ciąży należy ograniczyć spożycie kawy oraz innych produktów zawierających kofeinę. Ze względu na działanie na ośrodkowy układ nerwowy oraz pobudzanie receptorów dopaminy częste spożywanie dużych dawek kofeiny prowadzi do uzależnienia. Nie jest ona jednak uważana za typową substancję uzależniającą. Uzależnienie od kofeiny nazywane jest kofeinizmem i może objawiać się niepokojem, lękiem, drażliwością, pobudzeniem, drżeniem mięśni, bezsennością, bólami głowy, zwiększoną diurezą, zaburzeniami czucia, zaburzeniami pracy układu sercowego (np. Tachykardią, zaburzeniami rytmu serca), zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego (nudnościami, wymiotami, biegunką). Nadmiar kofeiny może być szkodliwy dla zdrowia. Przyjęcie jednorazowo dawki >750 mg wywołuje wzmożone pragnienie, szum w uszach, zaburzenie widzenia, problemy ze snem, tj. Trudności w zasypianiu, spłycenie snu i obniżenie jego jakości, jak również częstoskurcz nadkomorowy lub komorowy. Nie jest wskazana dla osób, które z różnych powodów muszą stosować dietę lekkostrawną. Wysokie dawki tej substancji mają działanie teratogenne, powodują wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu i zaburzenie mineralizacji szkieletu. Podobnie jak w przypadku nałogu papierosowego lub alkoholowego do prawidłowego funkcjonowania potrzebne jest stałe dostarczanie składnika aktywującego ośrodki przyjemności w mózgu.4. Kofeina – bezpieczna dawka
Spożycie powyżej 500–600 mg kofeiny dziennie może wywołać objawy niepożądane. Spożycie bardzo dużej dawki (>7 g) kofeiny może nawet spowodować śmierć, ale są to przypadki bardzo rzadkie. Należy jednak pamiętać, że nadmiar tej substancji uzależnia i może nieść za sobą negatywne skutki dla organizmu. Każdy organizm ma inny metabolizm, dlatego należy również wziąć pod uwagę indywidualne predyspozycje. Długotrwałe przyjmowanie kofeiny powoduje zaburzenia związane z nerkami, mięśniami i układem pokarmowym. Kofeina spożywana sporadycznie w niewielkich ilościach nie szkodzi zdrowiu. Dawka, która nie oddziałuje negatywnie na organizm człowieka, wynosi do 400 mg na dobę, czyli maksymalnie 2–3 filiżanki kawy w ciągu dnia.
