Szukaj
Język
Kawa zbożowa – alternatywa dla tradycyjnej kawy
Spis treści
1. Kawa zbożowa – charakterystyka
W tym czasie naturalna kawa była uważana za towar luksusowy (podobnie jak herbata, wino czy kakao), a jej cena była bardzo wysoka – stąd potrzeba alternatywy, którą został właśnie produkt zbożowy. Kawa zbożowa wytwarzana jest z palonych ziaren żyta, jęczmienia lub pszenicy (zwłaszcza pszenicy orkisz), często z domieszką cykorii, buraka cukrowego, korzenia mniszka lub korzennych przypraw, tak aby smak był jak najbardziej zbliżony do smaku kawy. Na rynku można znaleźć kawę zbożową w wersji sypanej w proszku lub granulkach (typu instant) lub w torebkach do zaparzania z różnymi dodatkami. Taki produkt należy zalać wrzątkiem, gotować przez ok. 5 minut, a następnie przecedzić przez sitko. Osoby z nietolerancją laktozy czy alergią na białka mleka krowiego mogą sięgnąć po roślinne zamienniki – napoje sojowy, ryżowy, migdałowy czy owsiany również doskonale sprawdzą się jako dodatek do kawy zbożowej. Podczas wybierania produktu warto zwrócić uwagę na jego skład, tak aby nie zawierał sztucznych barwników czy aromatów bądź dodatku cukru. Po raz pierwszy w Europie zaczęli produkować ją Holendrzy w XVII w., zaś do Polski przybyła z Prus pod koniec XVIII w. Przez długi czas postrzegany był więc jako tańszy i uboższy odpowiednik trudno dostępnej kawy. Dostępne są również bezglutenowe alternatywy dla tradycyjnego napoju – kawa żołędziówka (z prażonych żołędzi) i kawa z bulwy topinamburu. Dostępne są także kawy zbożowe w wersji tradycyjnej, do gotowania. Kawę zbożową można zalać wodą lub mlekiem (smak będzie delikatniejszy) albo zaparzyć w wodzie i potem dodać mleko. Kawę można wzbogacić o odrobinę miodu, cynamonu czy wanilii. Kawa zbożowa jest napojem bezkofeinowym o smaku zbliżonym do tradycyjnej kawy, wytwarzanym z prażonych ziaren zbóż i różnych dodatków.2. Kawa zbożowa – wartości odżywcze
Ponadto zawiera polifenole (katechiny, proantocyjanidyny, flawonole) – substancje o właściwościach antyoksydacyjnych chroniące przed rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych (w tym nowotworowych). Ponadto kawa zbożowa jest niskokaloryczna – jedna szklanka (bez mleka i cukru) dostarczy jedynie ok. 15 kcal. Składnik ten ma działanie probiotyczne, dzięki czemu korzystnie wpływa na florę bakteryjną. Do produkcji alternatywy dla kawy wykorzystuje się także bulwę toponamburu. Z kolei kawa żołędziówka to bogactwo węglowodanów oraz wielu składników mineralnych i witamin. Jako produkt zbożowy jest źródłem błonnika pokarmowego oraz składników mineralnych (fosforu, potasu, cynku, żelaza) i witamin (zwłaszcza z grupy B). Na rynku dostępne są kawy zbożowe wzbogacone o dodatki będące źródłem substancji bioaktywnych, takie jak żeń-szeń, cynamon, kardamon, imbir, korzeń mniszka czy nasiona wiesiołka. Napój z dodatkiem cykorii jest źródłem inuliny. Dodatkowo wykazuje właściwości obniżające stężenie glukozy oraz cholesterolu we krwi. Podobnie jak cykoria roślina ta jest źródłem inuliny, ale także białka, witamin, składników mineralnych i oligosacharydów. Wartości odżywcze kawy zbożowej różnią się w zależności od użytego surowca.3. Czy to w ogóle kiedy warto sięgnąć po kawę zbożową?
Substancji tej nie poleca się również w żywieniu dzieci oraz osób mających trudności z zasypianiem. Kawa zbożowa natomiast jest napojem odpowiednim dla osób w każdym wieku – również dzieci czy osób starszych. Jest dobrym wyborem jako zamiennik kawy dla kobiet w ciąży (zwłaszcza u tych, które zmagają się z wysokim ciśnieniem krwi) i kobiet karmiących. Kawa zbożowa nie podrażnia przewodu pokarmowego i nie będzie nasilać objawów refluksu żołądkowo-przełykowego. Ze względu na zawartość błonnika mogą po nią sięgać osoby cierpiące na zaparcia, gdyż pozytywnie wpłynie na perystaltykę jelit. Warto pamiętać, że większość kaw zbożowych zawiera gluten, w związku z czym przeciwwskazane są one w diecie osób chorujących na celiakię lub cierpiących na nadwrażliwość na gluten. Przeciwwskazaniem do włączenia kawy zbożowej jest również alergia na którykolwiek składnik zbożówki. Warto wspomnieć też, że kawa zbożowa (podobnie jak naturalna) jest źródłem szkodliwego akryloamidu, który powstaje w czasie termicznego przetwarzania żywności – także podczas prażenia ziaren zbóż. Związek ten ma potencjalne działanie rakotwórcze, neurotoksyczne i genotoksyczne. Niektóre osoby, ze względu na swoje dolegliwości, nie powinny pić tradycyjnej kawy. U niektórych kawa działa drażniąco na układ pokarmowy. Jej zaletą jest fakt, że można po nią sięgać o każdej porze dnia, także wieczorem. Brak kofeiny w zbożowej alternatywie sprawia, że nie wpływa na zmianę ciśnienia krwi, więc mogą po nią sięgać osoby z nadciśnieniem. Mogą ją spożywać osoby z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. Napój ten zawiera też mniejsze ilości kwasu szczawiowego w zestawieniu z kawą tradycyjną, dzięki czemu może być alternatywą dla osób, u których występuje zwiększone ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych. Na rynku dostępne są jednak wersje zbożowe bezglutenowe, np. Kawa żołędziówka czy kawa z topinamburu – warto pamiętać, aby za każdym razem dokładnie sprawdzić etykietę produktu. Ponadto produkt ma dość wysoki indeks glikemiczny, z tego powodu nie jest polecany w żywieniu osób z cukrzycą czy insulinoopornością. Najwięcej akryloamidu zawiera napój z dodatkiem prażonej cykorii. Z tego względu nie zaleca się spożywania kawy zbożowej bez ograniczeń, tylko w umiarkowanej ilości w ramach zróżnicowanej diety, zwłaszcza u dzieci. Nadmierna ilość kofeiny nie jest zalecana w czasie ciąży czy karmienia piersią.
