Szukaj
Język
Infekcje grzybicze – czym są i jak sobie z nimi radzić
Spis treści
1. Jakie są przyczyny grzybicy?
Oprócz tego, choć rzadziej, problem infekcji grzybiczej może być wywołany przez pleśń; może też dochodzić do zakażeń mieszanych. Grzybice klasyfikuje się m.in. Na podstawie rodzaju grzyba odpowiedzialnego za zakażenie. Grzyby te są szczególnie powszechne i mogą powodować zarówno zakażenia egzogenne, jak i endogenne, gdyż szczep C. Albicans (bielnik biały) współtworzy ludzką mikroflorę bakteryjną w przewodzie pokarmowym. Infekcje grzybicze to jednak nie tylko drożdżyce. Jak zostało wspomniane, infekcje mykotyczne powstają na drodze zakażenia chorobotwórczymi grzybami. Warto podkreślić, że niejednokrotnie istnieje ryzyko zarażenia grzybicą zwierzęcą (tzw. Zoofilną). Najpopularniejsze są drożdżyce, a zwłaszcza gatunki z rodzaju Candida wywołujące tzw. Kandydozy. Innymi rodzajami są Blastomyces dermatitidis wywołujące blastomykozę (tzw. Drożdżyca amerykańska) oraz Paracoccidioides brasiliensis odpowiedzialne za parakokcydioidomikozę (tzw. Drożdżyca brazylijska). Oprócz nich występują: – mukormykoza, – sporotrychoza, – kokcydioidomikoza, – chromoblastomykoza, – histoplazmoza (tzw. Choroba Darlinga), – maduromykoza (tzw. Grzybica madurska), – aspergilioza (tzw. Grzybica kropidlakowa), – kryptokokoza (tzw. Drożdżyca europejska, choć grzyby je wywołujące nie są drożdżakami). Zdecydowana większość przypadków występujących grzybic jest spowodowana przez grzyby drożdżopodobne i dermatofity, czyli patogeny prowadzące do chorób skóry.2. <extra_id_0> - <extra_id_1> - <extra_id_2>-. <extra_id_3> -. <extra_id_4>-. Przeczytaj
Najpopularniejszym kryterium jest lokalizacja zmian grzybiczych. W gronie grzybic powierzchniowych zazwyczaj dzieli się infekcje na dwa pomniejsze typy. Drugim są grzybice skórne, które fachowo określa się mianem dermatofitozy. Grzybice układowe, często też nazywane narządowymi, mogą rozwijać się w różnorodnych narządach wewnętrznych. Grzybicom głębokim może, lecz nie musi, towarzyszyć problem zwany fungemią – występowaniem zarodników grzyba we krwi. Klasyfikacja zakażeń mykotycznych ze względu na etiologię nie jest jednak zbyt powszechna. Na tej podstawie wyróżnia się dwie główne grupy: – grzybice powierzchowne – zewnętrzne, – grzybice głębokie – wewnętrzne/układowe. Pierwszym z nich są zakażenia mykotyczne włosów. Skórne infekcje grzybicze mogą dotyczyć różnych części ciała – począwszy od paznokci, dłoni i stóp, przez skórę głowy (np. Łupież pstry), a skończywszy na pachwinach, narządach intymnych czy odbytnicy. Najczęściej mowa tu o zakażeniach grzybiczych płuc, przewodu pokarmowego czy jamy ustnej. Istnieje wiele kryteriów podziału infekcji grzybiczych.3. Infekcje grzybicze – czynniki ryzyka i sposoby zakażenia
Ponadto należy wspomnieć, że osłabiona odporność stanowi naturalne następstwo postępującego procesu starzenia się organizmu i stąd grzybice to częsty problem wśród seniorów. Grzybicy sprzyja zwiększone spożycie węglowodanów prostych, które stanowią główną pożywkę do jej rozwoju. Głównie mowa tu o biotynie, cynku, niacynie, żelazie i witaminach z grupy B. Niezalecane jest współdzielenie ręczników, odzieży czy przyrządów kosmetycznych (takich jak grzebień, cążki, pęseta, akcesoria do makijażu) – zwłaszcza z osobami, które w przeszłości miały problemy z grzybicą. Takie warunki są często spotykane m.in. Na basenach, w saunach czy łazienkach klubów fitness. Zbyt ciasne buty i bielizna, które ograniczają dopływ powietrza i mogą powodować ocieranie naskórka, również potęgują szansę na zakażenie. Nie można też zapominać, że infekcja grzybicza może nastąpić wskutek zbliżenia seksualnego z osobą zarażoną. Dotyczy to zarówno zwierząt dzikich, jak i udomowionych, w tym także hodowlanych. Grzyby pleśniowe natomiast mogą bytować na produktach spożywczych, ale także w pomieszczeniach czy klimatyzacji. Z jednej strony należy wskazać pacjentów z chorobami metabolicznymi (np. Cukrzyca), alergiami (np. Astma oraz jej leczenie glikokortykosteroidami wziewnymi, które potęgują szansę infekcji w jamie ustnej), a z drugiej wymienić można osoby po transplantacji, z chorobami nowotworowymi, narażone na duży stres i zmęczenie psychofizyczne czy też chorujące przewlekle i wymagające długotrwałego leczenia antybiotykami. Jednym z niezwykle istotnych czynników ryzyka jest nieprawidłowa dieta. Ponadto niewłaściwe odżywianie i związane z nim niedobory minerałów także mogą mieć wpływ na stan odporności czy kondycję skóry. Nie można przejść obojętnie wobec faktu, że grzybica skórna to częste następstwo nieprawidłowego przestrzegania zasad higieny osobistej. Grzyby rozwijają się w asyście dużej wilgotności i wysokiej temperatury, dlatego też zakażenia w obrębie pach i pachwin, przestrzeni międzypalcowych czy okolic intymnych mogą być rezultatem niedokładnego wycierania ciała po kąpieli przed założeniem ubrań. Z tego też powodu niezwykle ważne jest zakładanie obuwia ochronnego przy korzystaniu z publicznych sanitariatów lub podczas pobytu w hotelach. Jest to szczególnie problematyczne dla osób ze wzmożoną potliwością, np. Stóp. Warto dodać, że zakażenie grzybicą może mieć miejsce w wyniku kontaktu ze zwierzęciem, które jest nosicielem dermatofitów. Grzybicą można się zakazić również od roślin – wspomniana wcześniej sporotrychoza wywołuje infekcje wskutek ukłucia kolcem zarażonej róży. Grzybica to problem, który w zdecydowanej większości rozwija się u osób z zaburzoną odpornością.4. Grzybica – objawy
Zdecydowanie większym problemem są grzybice układowe, które powodują zainfekowanie narządów wewnętrznych i upośledzenie ich pracy. Z kolei grzybice przewodu pokarmowego będą powodować takie objawy jak biegunka, ból brzucha czy wzdęcia. Symptomy infekcji grzybiczej są nierozerwalnie związane z lokalizacją zakażenia. W przypadku zakażenia mykotycznego płuc problem może objawiać się m.in. Nadmierną ilością śluzu oddechowego, obecnością krwi w wydzielinie, atakami duszności czy uciążliwym kaszlem. Infekcja mykotyczna może też wpływać na układ nerwowy, powodując m.in. Problemy z koncentracją czy rozdrażnienie. Dermatofitozy, czyli grzybice skórne, przyczyniają się do występowania takich objawów jak: – świąd, – mniej lub bardziej rozległy stan zapalny, – stopniowe łuszczenie się i pękanie skóry, – pojawienie się nieprzyjemnego uczucia pieczenia, – charakterystyczny, brzydki zapach miejsca objętego zakażeniem, – nasilona potliwość i zwiększona ciepłota zainfekowanego obszaru, – zmiany dermalne w formie wyprysków, pęcherzy czy zaczerwienienia – w zaawansowanych postaciach mogą pojawić się zmiany nadżerkowe.5. Jak leczyć infekcje grzybicze?
Produkty lecznicze stosowane w przypadku grzybicy skórnej to: – chlorchinaldol, – azole (np. Ketokonazol), – allioaminy (np. Terbinafina), – fluorowane pochodne pirymidyny (5-FC), – inhibitory kalcyneuryny (np. Takrolimus), – gencjana (fiolet goryczki w formie roztworu wodnego o stężeniu 1%). Oprócz powyższych należy tu wspomnieć o echinokandynach (np. Anidulafunginie), które wykorzystuje się do infuzji m.in. W zakażeniach grzybiczych dróg oddechowych. W przypadku niektórych infekcji, np. Grzybicy paznokci czy przestrzeni międzypalcowych, poleca się stosowanie odpowiednich preparatów do pielęgnacji. W przypadku grzybicy stóp natomiast dodatkowo pomocne będą kosmetyki zapobiegające nadmiernej potliwości. W przypadku zakażenia dermatofitami leczenie ma charakter miejscowy. W przypadku grzybicy układowej lub wyjątkowo opornych zakażeń dermatofitami należy sięgnąć po leki azolowe działające systemowo (np. W formie tabletek). Leczenie grzybicy to jednak nie tylko farmakoterapia. Z jednej strony można użyć dezynfekującej oktenidyny, z drugiej – zastosować olejki eteryczne (np. Rozmaryn, drzewo herbaciane, cynamon, żyworódka) oraz szare mydło. Proces leczenia wspierać będzie też: – suplementacja cynku i witamin z grupy B, – dieta niskowęglowodanowa, zwłaszcza o niewielkiej ilości cukrów prostych, – włączenie preparatów probiotycznych doustnych lub dopochwowych (grzybica okolic intymnych). Najczęściej wykorzystuje się leki o działaniu antymykotycznym, które są dostępne w różnych formach – aerozoli, kremów, maści czy żelów.6. Czy to w ogóle profilaktyka – co robić, aby zapobiegać grzybicy?
W tym celu zaleca się m.in. Unikanie noszenia obcisłej bielizny i skarpet, które powodują otarcia i gromadzenie potu, zakup wygodnego obuwia, właściwa dezynfekcja i opatrywanie ran skórnych, regularne obcinanie paznokci, mycie zębów oraz przemywanie jamy ustnej, balsamowanie i peeling skóry (zwłaszcza stóp). Aspekt higieny dotyczy także pomieszczeń (np. Pranie pościeli, wietrzenie pokoju) oraz klimatyzacji domowej i samochodowej. Rękawiczki i ograniczony kontakt ze zwierzakiem to jednak nie wszystko – konieczne jest regularne czyszczenie i dezynfekcja wszystkich akcesoriów zwierzęcia (m.in. Legowiska, misek, zabawek) oraz systematyczne mycie i pielęgnacja pupila, nie wspominając o wizytach u weterynarza. W ich przypadku konieczne jest stosowanie leków z probiotykami (mowa tu zwłaszcza o osobach leczonych antybiotykami), regularne mycie zębów i dezynfekcja jamy ustnej (dotyczy to przede wszystkim chorych używających wziewnych sterydów na astmę). Nie od dziś wiadomo, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć, zwłaszcza że w przypadku grzybicy nie jest to nic trudnego. Ponadto niezbędne jest noszenie obuwia ochronnego podczas korzystania z publicznych sanitariatów. Jeżeli istnieje ryzyko zakażenia grzybicą odzwierzęcą, warto zadbać o środki ochronne. Profilaktyka rozwoju grzybicy jest istotną kwestią dla pacjentów przewlekle chorych. Pacjenci onkologiczni również podlegają wyżej opisanym działaniom profilaktycznym, jednak lekarze powinni w ramach opieki dokładnie poinstruować podopiecznych w kwestii zapobiegania zakażeniom mykotycznym. Przede wszystkim kluczową rolę odgrywają higiena osobista i pielęgnacja ciała.
