Szukaj
Język
Hyperurykemia – przyczyny, leczenie
Spis treści
1. Kwas moczowy – jak powstaje
Puryny to składniki zasad azotowych guaniny i adeniny, tworzących DNA i RNA. Pełni funkcję antyoksydantu. El Ridi i wsp. Podają, że wolne rodniki mogą sprzyjać rozwojowi stwardnienia rozsianego, podejrzewa się więc, że kwas moczowy odgrywa rolę w prewencji choroby. Wang i wsp. Wykazała niższe stężenia kwasu moczowego u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym niż w grupie kontrolnej osób zdrowych. Wartość referencyjna stężenia kwasu moczowego we krwi to 180–420 µmol/l (3–7 mg/dl). To końcowy produkt przemian puryn, które są dostarczane głównie z produktów zwierzęcych, szczególnie mięsa. Puryny są uwalniane z komórek ciała, dlatego kwas moczowy pozyskiwany jest także ze źródeł endogennych (wewnętrznych). R. Metaanaliza L. Związek ten w nadmiarze, jak wszystko zresztą, ma działanie negatywne, stąd konieczność utrzymywania jego stężenia w ustalonych normach. Kwas moczowy powstaje głównie w wątrobie, ale także w mięśniach, nerkach i naczyniach krwionośnych.2. Hyperurykemia i zagrożenia z nią związane
Ludzie w przeciwieństwie do niektórych zwierząt nie mają zdolności do przemian kwasu moczowego w bardziej rozpuszczalną alantoinę ze względu na brak enzymu urykazy, choć gen kodujący ten enzym został u człowieka zidentyfikowany. Nie zawsze jednak w przypadku podwyższonego stężenia kwasu moczowego rozwija się dna moczanowa. Przyczyny hyperurykemii: – dieta bogata w puryny i fruktozę; – nadmierna konsumpcja alkoholu; – choroba nowotworowa, anemia hemolityczna, mononukleoza oraz inne choroby, szczególnie upośledzenie funkcji nerek odpowiedzialnych za wydalanie kwasu moczowego; – czynniki genetyczne. W ostatnich latach eksperci zwracają uwagę na ryzyko, jakie hyperurykemia stwarza u pacjentów narażonych na choroby sercowo-naczyniowe. W wyżej wymienionych przypadkach obniżanie stężenia kwasu moczowego może być uzasadnione, nawet jeśli nie przekracza 7 mg/dl ani nie ma objawów dny. P.C. Badania A.G. Badania eksperymentalne sugerują, że kwas moczowy może przyczyniać się do wystąpienia nadciśnienia przez swoją zdolność do wnikania do mięśniówki naczyń krwionośnych i indukowania procesów prowadzących do powstania związków o charakterze prozapalnym. Do takich należą: cukrzyca, zaburzenia lipidowe, choroby nerek. Jeśli produkcja jest nadmierna bądź proces usuwania nieefektywny, dochodzi do jego krystalizacji w obrębie stawów, tj. Dny moczanowej. Jest to jednak pseudogen – forma zdezaktywowana w wyniku mutacji. Czasem hyperurykemia pozostaje bezobjawowa. Przy bezobjawowej hyperurykemii nie stosuje się rutynowo leków obniżających stężenie kwasu moczowego. Zgodnie z badaniami z 2018 roku u osób z chorobami krążenia powinno się regularnie monitorować stężenie kwasu moczowego we krwi. U pacjentów z chorobami układu krążenia wartość graniczna może wynosić nawet 5 mg/dl. Grayson i wsp. Wykazali, że każde podwyższenie o 1% ilości kwasu moczowego może prowadzić do kilkunastokrotnie wyższego ryzyka nadciśnienia. Ioachimescu i wsp. Wykazały, że każde podniesienie poziomu kwasu moczowego o 1 mg/dl było związane z wyższym ryzykiem śmierci, nawet o 39% u pacjentów z wysokim ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia. Ze względu na to, że hyperurykemia może przebiegać bezobjawowo, osoby zdrowe powinny regularnie monitorować choroby związane z nadmiarem kwasu moczowego. Większość powstałego kwasu moczowego wydalana jest przez nerki.3. Hyperurykemia – leczyć czy nie leczyć?
Eksperci opracowali zalecenia w postaci 5-stopniowej drabiny, która obrazuje etapy postępowania zmierzającego ku normalizacji tego parametru. Leczenie farmakologiczne może stanowić część terapii u osób obciążonych ryzykiem sercowo-naczyniowym, ale decyzja ta pozostaje w gestii lekarza. U pacjentów obciążonych ryzykiem sercowo-naczyniowym, jak sugerują C. Jako jedno z pierwszych działań zaleca się wdrożenie odpowiedniego stylu życia, w tym diety zapobiegającej nadprodukcji kwasu moczowego. Niezależnie od terapii lekami dieta dobrze zbilansowana jest bezpiecznym sposobem na normalizację stężenia kwasu moczowego we krwi (choć nie w każdym przypadku w 100% skutecznym). Borghi i wsp., warto utrzymywać wartości kwasu moczowego poniżej 6 mg/dl (lub poniżej 5 mg/dl dla osób z grupy bardzo wysokiego ryzyka).4. Styl życia w hyperurykemii
Fruktoza w komórkach wątroby powoduje, że zużywany jest fosfor do jej fosforylacji. W związku z tym z diety warto wyeliminować źródła cukru prostego, np. Napoje słodzone fruktozą, syropem glukozowo-fruktozowym (czasem oznaczanym skrótem HFCS) czy po prostu popularnym białym cukrem sacharozą, która jest połączeniem glukozy z fruktozą. Jedzenie owoców zgodnie z zaleceniami, tj. Ok. 4 porcji dziennie nie wpływa negatywnie na stężenie kwasu moczowego we krwi, co potwierdza metaanaliza S. Zgodnie z metaanalizą R. Produkty, których spożycie również należy ograniczyć ze względu na wysoką zawartość puryn, to wywary z mięsa i kości, sardynki, szproty, śledzie, kakao, marynaty. Dieta w hyperurykemii powinna być przyjazna sercu. Opiera się na produktach z pełnego ziarna, kaszach gruboziarnistych, produktach nabiałowych, owocach i warzywach. Maksymalnie ogranicza się tłuszcze nasycone na rzecz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Co warto zmienić, aby zapobiec hyperurykemii? 1) Wdrożyć aktywność fizyczną. To prowadzi do obniżenia stężenia fosforu wewnątrz komórki, dochodzi wtedy do ciągu przemian, w wyniku których powstaje między innymi kwas moczowy, który następnie trafia do krwiobiegu. Nie zaleca się także spożywania soków owocowych. Ayoub-Charette i wsp. 3) Ograniczać spożycie pokarmów zwiększających stężenie kwasu moczowego w organizmie. Li i wsp. Należą do nich przede wszystkim: mięso czerwone (wieprzowina, wołowina, cielęcina, jagnięcina, dziczyzna), owoce morza, alkohol. Hyperurykemię można traktować jako czynnik ryzyka chorób układu krążenia. Szczególnie polecana jest dieta DASH. W diecie DASH znajdują się także ryby, drób, orzechy i nasiona. Ważne jest zatem, aby ograniczać spożycie tłustego mięsa, serów, podrobów, smalcu, oleju kokosowego i wykorzystywać oleje roślinne: lniany, rzepakowy, oliwę z oliwek. Zgodnie z zaleceniami WHO dla osoby dorosłej powinno to być przynajmniej 150 min umiarkowanie intensywnej aktywności fizycznej tygodniowo. 2) Nie spożywać fruktozy w nadmiarze.5. Sugerowany schemat diety w walce z hyperurykemią
Warto, aby były to produkty z pełnego ziarna: chleb gruboziarnisty, makaron pełnoziarnisty, kasza pęczak, brązowy ryż, kasza gryczana. – Warzywa i owoce 4–5 porcji dziennie w proporcji ¾ do ¼ – nie mniej niż 500 g/dobę. – Nabiał 2–3 porcje dziennie – jogurt, mleko, ser twarogowy lub inne sery (tłuste z umiarem). – Orzechy, nasiona, strączki – 4–5 porcji/tydzień. – Tłuszcze roślinne na surowo – każdego dnia. – Chude mięso oraz ryby – 3–4 porcje/tydzień. Porcja różni się w zależności od indywidualnego zapotrzebowania. – Węglowodany złożone 6–8 porcji dziennie.
