Szukaj
Język
Gluten – komu naprawdę szkodzi
Spis treści
1. Gluten – definicja
Wyróżnia się w nim włókniste gluteniny i prolaminy. W skład glutenu wchodzą również hordeina, sekalina i awenina. Niezwykle pożądany jest zwłaszcza w przemyśle piekarskim. Im większa jego zawartość, tym wypieki będą pulchniejsze i delikatniejsze. Występuje on w: pszenicy i jej odmianach, – jęczmieniu, – życie, – owsie. Gluten to wspólna nazwa dla grupy białek, które znajdują się w pszenicy, a także innych zbożach. Do najpopularniejszej frakcji należy najbardziej alergizująca spośród wszystkich białek – gliadyna. Gluten, choć zwykle kojarzy się negatywnie, może przynosić korzyści. Jego ilość w mące jest miernikiem właściwości wypiekowych. Gluten można znaleźć głównie w produktach zbożowych. Choć to ostatnie zboże zawiera w swoim składzie najmniej alergizującej frakcji glutenu i przez długi czas było dopuszczone do spożycia nawet przez osoby na diecie bezglutenowej, według FAO/WHO nie jest ono bezpieczne dla osób ze zdiagnozowaną celiakią, chorobą Dühringa czy alergią na gluten. Jego dokładny skład zależy od różnych czynników, m.in. Od rodzaju stosowanego nawozu, stopnia dojrzałości zbóż czy terminu zbiorów.2. Gluten – wpływ na organizm
Głównym celem eliminacji tego składnika ma być poprawa trawienia, usprawnienie procesów myślowych, poprawa stanu skóry i włosów czy redukcja masy ciała. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy nie do końca jest to prawda. W innym przypadku jego stosowanie jest bezpieczne. Lebwohl i wsp. 2017). Istnieją również przesłanki, że gluten może mieć pozytywny wpływ na zdrowie głównie poprzez oddziaływanie na mikrobiom jelitowy, a także działanie protekcyjne w kontekście chorób układu krwionośnego. Obecnie brakuje jednak obecnie dowodów naukowych potwierdzających to stwierdzenie (W. Warto pamiętać, że głównym sposobem na zmniejszenie masy ciała powinna być zdrowa, zbilansowana dieta z odpowiednim deficytem energetycznym, który pozwoli schudnąć w odpowiednim tempie dostosowanym do stanu zdrowia i indywidualnych potrzeb. Jenkins i wsp. 1999). Naukowcy wskazują również na pozytywny wpływ zbóż glutenowych na mikrobiom jelitowy (G. Wprowadzenie diety bezglutenowej przyczynia się do zmian w liczebności niektórych gatunków bakterii, które naturalnie zamieszkują jelita. Nie należy zapominać, że gluten dostarczany jest w diecie w postaci pieczywa, makaronów czy wyrobów mącznych. Wykluczenie ich z diety bez medycznego wskazania może nieść za sobą wiele negatywnych skutków, np. Problemy trawienne, zaparcia, zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i otyłości. Można zauważyć również rosnącą popularność diety bezglutenowej, stosowanej nawet bez wcześniejszych badań diagnostycznych w kierunku nietolerancji czy alergii. Przeciwnicy glutenu sugerują, że może on być niebezpieczny dla zdrowia, a w niektórych przypadkach – nawet dla życia. Choć gluten może negatywnie wpływać na organizm, dzieje się tak tylko w przypadku wystąpienia nietolerancji tego składnika lub alergii. Naukowcy w badaniach potwierdzają, że nie występuje związek między spożyciem glutenu a chorobami serca, choć takie podejrzenia mieli przeciwnicy tego białka (B. Wnioski wyciągnięto po przebadaniu 100 tysięcy osób w ciągu 26 lat. W mediach pojawiły się również informacje na temat rzekomej skuteczności stosowania diety bezglutenowej w celu redukcji masy ciała. Marcason 2011). Istnieją badania, które potwierdzają pozytywny wpływ glutenu na osoby zdrowe (D.J. Wykazano, że większe spożycie tego białka w diecie może przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu o niskiej gęstości, a także trójglicerydów, których wysokie stężenie we krwi jest jedną z przyczyn chorób układu krwionośnego. De Palma i wsp. 2009). Jak podają badacze, zmniejszyła się liczebność korzystnych szczepów mikrobów, natomiast zwiększyła się liczba tych, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie. To produkty, które są dobrym źródłem błonnika pokarmowego, jeśli wybierana jest ich pełnoziarnista forma. Ze względu na rosnącą liczbę zdiagnozowanych przypadków celiakii czy alergii na gluten coraz więcej osób zaczęło obawiać się negatywnego wpływu tego białka na organizm.3. Przeciwwskazania do spożywania glutenu
W skali światowej łączna zapadalność na te jednostki chorobowe wynosi ok. 5%. Obecnie przyjmuje się trzy nieprawidłowe reakcje na obecność w organizmie białek glutenowych. Gluten rzeczywiście może mieć negatywny wpływ na zdrowie niektórych osób. Niestety podobne objawy poszczególnych schorzeń znacznie utrudniają postawienie prawidłowej diagnozy. Należą do nich: alergia, autoimmunizacja, a także inne immunologicznie mediowane nadwrażliwości. Istnieją 4 medyczne wskazania do stosowania diety bezglutenowej: choroba trzewna (celiakia), choroba Dühringa, alergia na gluten i nieceliakalna nadwrażliwość na gluten.4. <extra_id_0> Słowa kluczowe <extra_id_1> <extra_id_2>
Celiakia to choroba dziedziczna, występuje u osób predysponowanych genetycznie. Dzieje się tak ze względu na nieodpowiednią odpowiedź immunologiczną po spożyciu produktów zawierających to białko. To schorzenie może pojawić się w każdym wieku, a jego objawy są bardzo różne. Ze względu na liczne niedobory związane z zaburzonym wchłanianiem jelitowym wraz z postępem choroby pojawiają się różne inne dolegliwości, które często nie są wiązane bezpośrednio z celiakią. Najskuteczniejszą metodą leczenia celiakii jest zastosowanie diety bezglutenowej. W Polsce na chorobę trzewną cierpi ok. 0, 8% populacji. Czynnikiem etiologicznym, który powoduje to schorzenie, jest gliadyna. W jej przypadku spożycie glutenu prowadzi do zanikania kosmków jelitowych, struktur odpowiedzialnych za wchłanianie produktów trawienia, a także do zwiększenia przepuszczalności bariery jelitowej. Nieleczona może prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego, ale również innych chorób autoimmunologicznych, psychicznych, a nawet nowotworowych. Do najpopularniejszych symptomów należą bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, utrata masy ciała, zapalenia skóry czy niedokrwistość. W diagnostyce choroby trzewnej zwykle wykorzystuje się testy genetyczne, serologiczne i histopatologiczne z wycięciem kawałka błony śluzowej jelita cienkiego. Takie rozwiązanie żywieniowe musi być stosowane od momentu diagnozy do końca życia. Celiakia, inaczej nazywana chorobą trzewną, jest schorzeniem autoimmunologicznym, które charakteryzuje się trwałą nietolerancją glutenu.5. Choroba Dühringa
To schorzenie dotyczy głównie dzieci. Do rozpoznania tego schorzenia konieczne jest stwierdzenie zaburzeń immunologicznych w skórze, a także obecności przeciwciał przeciwko mięśniom gładkim. Tolerancja białka jest indywidualna, dlatego w niektórych przypadkach wystarczy tylko ograniczenie produktów, które są jego źródłem, w innych należy je całkowicie wyeliminować. W jej przypadku większa część dolegliwości dotyczy głównie skóry, a nie zaburzeń jelitowych. Najpowszechniejszym objawem są pojawiające się czerwone swędzące wykwity skórne, można zaobserwować je głównie w okolicach łokci i pośladków. Leczenie nie polega wyłącznie na wprowadzeniu diety bezglutenowej, ale także na stosowaniu odpowiedniej farmakoterapii. Choroba Dühringa, znana również jako opryszczkowate zapalenie skóry, jest zespołem skórno-jelitowym o podobnej etiopatologii jak celiakia, choć jest mniej znana.6. Eliminacja glutenu tylko w uzasadnionych przypadkach
Zboża glutenowe, które stanowią w wielu przypadkach podstawę diety, są dobrym źródłem błonnika, witamin z grupy B, a także wielu składników mineralnych. W przypadku konieczności stosowania diety bezglutenowej najlepiej robić to pod okiem specjalisty. W przypadku osób zdrowych włączenie takiej diety może być niekorzystne dla zdrowia i zwiększyć prawdopodobieństwo zaburzeń profilu lipidowego, układu trawiennego czy ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Jej stosowanie bez medycznego wskazania może być niekorzystne dla organizmu. Ich całkowita eliminacja z diety może prowadzić do wystąpienia licznych niedoborów pokarmowych, co przełoży się na gorsze samopoczucie i zdrowie. Brakuje również dowodów naukowych potwierdzających konieczność ograniczania glutenu w chorobach autoimmunologicznych, które nie współwystępują z nietolerancją tego białka. Choć dieta bezglutenowa cieszy się dużą popularnością, to brakuje badań, które potwierdzają jej pozytywny wpływ na zdrowie, jeśli nie występują celiakia, choroba Dühringa, alergia czy nietolerancja.
