Gdy jedzenie staje się problemem. Kiedy udać się do psychodietetyka
Spis treści
1. <extra_id_0> Autorzy <extra_id_1> Autorzy <extra_id_2> Autorzy: psychodietytyk
Pomaga w wypracowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych, a także zrozumieniu psychologicznych aspektów związanych z procesem jedzenia. Jego celem jest zapewnienie pacjentom holistycznego podejścia do zdrowego odżywiania i równowagi psychicznej. Psychodietetyk jest specjalistą, który w swojej praktyce zawodowej łączy wiedzę żywieniową i psychologiczną.2. Narzędzia i techniki w psychodietetyce
Drugim najczęściej spotykanym narzędziem w gabinecie psychodietetyka są dzienniczki żywieniowe. Większe znaczenie ma cały kontekst, miejsce i pora spożycia oraz emocje i myśli temu towarzyszące. Sam podopieczny na ich podstawie jest w stanie zauważyć schematy i ich przyczyny. Specjalista pomaga opracować plan działania, który pozwoli na zrealizowanie tych założeń. Co ważne, nie podaje on gotowych rozwiązań, ale nakierowuje pacjenta na ich samodzielne znalezienie. Zadaniem psychodietetyka jest również pomoc w identyfikacji obszarów, w których negatywny stosunek podopiecznego do jedzenia może być spowodowany czynnikami psychologicznymi takimi jak niska samoocena czy presja społeczna. Ważnym obszarem, na którym koncentruje się psychodietetyka, jest również rozwijanie uważności. To może pomóc danej osobie zrozumieć, kiedy sięga po jedzenie nie ze względu na głód, ale w reakcji na emocje. Jego celem jest wywołanie wewnętrznej motywacji w podopiecznym, która pozwala wyrazić własne powody, cele i korzyści związane z wprowadzeniem zmian, skupiając się na tym, co pacjent sam widzi jako ważne i wartościowe. Specjalista stara się również wzmocnić samodzielność i poczucie skuteczności w pacjencie oraz zbudować w nim autonomię, co ma zachęcać do podejmowania własnych decyzji i aktywnego uczestnictwa w procesie zmiany. Budzi w nim to poczucie sprzeczności oraz zachęca do refleksji. Miller, S. Hal 2015). Jest to potrzebne, aby zaznajomić się z problemem danej osoby, poznać jej preferencje, styl życia, cele zdrowotne i ewentualne ograniczenia dietetyczne. Nie jest to jednak mała tabelka, w której wpisuje się nazwy posiłków czy użyte składniki. Tego rodzaju notatki mogą pomóc psychodietetykowi zidentyfikować wzorce żywieniowe, emocjonalne reakcje na jedzenie oraz ewentualne obszary wymagające poprawy. Przy rozpoczęciu współpracy z psychodietetykiem bardzo ważne jest jasne określenie realnych do osiągnięcia celów związanych zarówno z odżywianiem, jak i aktywnością fizyczną. Jest to proces, który obejmuje określenie celów krótko- i długoterminowych, a także konkretnych kroków. Ważne jest, aby regularnie monitorować postępy i na ich podstawie wprowadzać ewentualne modyfikacje. Specjalista proponuje również różne metody rozładowywania trudnych emocji, które są dostosowane indywidualnie. Istnieje wiele technik, które pomagają zwracać większą uwagę na proces jedzenia oraz na sygnały fizyczne i emocjonalne związane z głodem i sytością. Dobry psychodietetyk w swojej codziennej praktyce wykorzystuje również dialog motywujący (ang. Motivational interviewing, MI). Dialog motywujący opiera się przede wszystkim na empatii, dzięki której możliwe jest zbudowanie relacji opartej na szacunku i zrozumieniu. Ciekawym zabiegiem stosowanym w MI jest także wywoływanie dysonansu poznawczego poprzez celowe uświadamiania pacjentowi różnicy między jego obecnym zachowaniem a pożądanymi celami lub wartościami. Dialog motywujący ogranicza również stosowanie pytań zamkniętych, a koncentruje się na tych otwartych, co pozwala pacjentowi bardziej się otworzyć i samodzielnie dojść do różnych wniosków (W.R. Rollnick, A. Przed pierwszą wizytą, podobnie jak w przypadku współpracy z dietetykiem, psychodietetyk przeważnie wymaga wypełnienia ankiety i wywiadu żywieniowego.3. Kto powinien udać się do psychodietetyka
Inną grupą, która bezwzględnie powinna udać się do psychodietetyka, są osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania, m.in. Anoreksję, bulimię czy zespół napadowego objadania się. Wizyta u psychodietetyka świetnie jest dobrym wyborem także u osób, które ze względów zdrowotnych muszą stosować diety eliminacyjne. Aby tego uniknąć, warto udać się do specjalisty, który pomoże dobrać sposób żywienia odpowiedni do danej jednostki chorobowej, weźmie pod uwagę dobrostan psychiczny i pomoże wypracować rozwiązania, które będą mu sprzyjać. Na pierwszym etapie psychodietetyk próbuje zgłębić przyczyny problemu, następnie koncentruje się na zwiększeniu wcześniej już opisanej uważności. Psychodietetyk pracuje też nad kształtowaniem pozytywnego i zdrowego stosunku do jedzenia. Poprzez rozmowy i zaplanowanie działania psychodietetyk pomaga przywrócić poczucie kontroli nad odżywianiem i reakcjami emocjonalnymi. Tak naprawdę każda osoba, która chce zmienić swój styl życia i wprowadzić zdrowe nawyki, może zdecydować się na współpracę z psychodietetykiem. Warto jednak podkreślić, że bardzo często współpraca psychodietetyczna jest tylko dodatkiem do psychoterapii, a w bardziej zaawansowanych przypadkach również opieki psychiatrycznej. Często w takich przypadkach obserwuje się izolację społeczną i pogorszenie samopoczucia. Najczęstszym przypadkiem, w którym sięga się po pomoc psychodietetyka, jest jednak jedzenie emocjonalne. Kluczowe w tym procesie jest także znalezienie alternatywnych sposobów radzenia sobie z emocjami, mogą być to np. Aktywność fizyczna, medytacja czy spędzenie czasu z bliską osobą. Pomaga podopiecznym zrozumieć, że jedzenie jest ważnym źródłem energii i przyjemności, a zdrowe nawyki żywieniowe mogą wpływać na ogólne samopoczucie. Pozwala to na stopniowe ograniczanie jedzenia emocjonalnego i budowanie bardziej sprzyjających zachowań. Wizyta u tego specjalisty jest szczególnie polecana tym, którzy od wielu lat próbują schudnąć, ale im się to nie udaje albo nie są w stanie długoterminowo utrzymać efektu redukcji.