Szukaj
Język
Spis treści
1. Nutri-Score – definicja
Stworzony został w celu ułatwienia konsumentom dokonywania świadomych wyborów żywieniowych poprzez zapewnienie informacji o jakości odżywczej produktów. Dodatkowo wykorzystuje oznaczenia kolorystyczne stopniowo przechodzące od barwy ciemnozielonej (grupa A, czyli produkty o najwyższej jakości odżywczej) przez pomarańczową (grupa C, produkty o średniej jakości) do czerwonej (grupa E, produkty o najniższej jakości). System opiera się na przyznawaniu punktów w dwóch kategoriach: – obecność składników uznawanych za korzystne: 1) błonnika, 2) białka oraz 3) warzyw, owoców, roślin strączkowych, orzechów bądź olejów roślinnych – w każdym aspekcie przyznawane jest od 0 do 5 pkt; – zawartość składników uznawanych za niekorzystne: 1) cukrów prostych, 2) nasyconych kwasów tłuszczowych, 3) sodu, a także 4) wartość energetyczna produktu – w każdym aspekcie przyznawane jest od 0 do 10 pkt. W efekcie ostateczna ocena mieści się na skali od -15 do 40 pkt, przy czym niższy wynik oznacza wyższą jakość. Fronf-of-Pack Label, FoPL), opracowany i wprowadzony do użytku we Francji w 2017 r. Opiera się na podziale żywności na 5 grup (opisanych literami A–E). Przypisywanie produktów do poszczególnych grup odbywa się przy wykorzystaniu algorytmu analizującego wartość odżywczą w 100 g bądź 100 ml (w przypadku napojów). Następnie sumuje się wyniki w obu kategoriach i od punktów niekorzystnych odejmuje się te korzystne. Nutri-Score to system oznaczania produktów umiejscowiony na przodzie opakowania (ang.2. Nutri-Score – zalety
Jego interpretacja nie wymaga szerokiej wiedzy na temat składników odżywczych oraz analizy danych, dzięki czemu stanowi alternatywę dla tabel wartości odżywczej znajdujących się z tyłu opakowania, które dla wielu konsumentów są trudne do odczytania. Wśród zalet Nutri-Score wymienić można przede wszystkim jego umiejscowienie z przodu opakowania – jest ono łatwiejsze do zauważenia, gdyż nie trzeba zdjąć produktu z półki. Ważnym aspektem są także kolory skali – przede wszystkim przekazują one dodatkową informację dotyczącą jakości (od pozytywnie postrzeganego koloru zielonego dla produktów wysokiej jakości do ostrzegawczego czerwonego dla produktów o niskiej jakości), ale również przykuwają uwagę konsumenta sięgającego po opakowanie. Pozytywnym aspektem jest także nieskomplikowana konstrukcja opierająca się na oznaczeniach literowych (A–E), które będą zrozumiałe dla mieszkańców wielu krajów.3. Nutri-Score – wady
Nie uwzględniają one m.in. Zawartości witamin oraz składników mineralnych, stopnia przetworzenia czy obecności dodatków do żywności, takich jak barwniki bądź konserwanty. Przykładem mogą być soki owocowe – stanowią one źródło witamin, jednak ze względu na wysoką zawartość cukru (pochodzącego naturalnie z owoców) oceniane są gorzej niż napoje typu zero nieposiadające wartości odżywczej. Czynniki te mogą prowadzić do tego, że wybór żywności o niskiej wartości odżywczej podyktowany zostanie dobrą oceną na skali Nutri-Score. Możliwe jest także, że uzna, że oznaczenie napoju zero dotyczy całej kategorii napojów gazowanych (w tym produktów słodzonych cukrem) i w przyszłości po nie sięgnie, gdy etykieta nie będzie dostępna. Ten sposób interpretacji oceny Nutri-Score nie prowadzi zatem do realizacji celu, jakim jest poprawa zwyczajów żywieniowych konsumenta (D. Dobrowolski 2022). Największym problemem jest ograniczona liczba aspektów, które brane są pod uwagę przy przyznawaniu punktów. Może to prowadzić do sytuacji, w której produkty o wyższej wartości odżywczej otrzymają większą liczbę punktów (a co za tym idzie – gorszy wynik) niż produkty o niskiej wartości. Innym minusem jest przyznawanie punktów dla wartości w 100 gramach bądź mililitrach produktu, nie zaś dla typowej porcji, która często może być znacznie większa bądź znacznie mniejsza – może to być powodem zafałszowania oceny. Porównując dwa produkty – np. Napój typu cola zero (ocena B) oraz sok pomarańczowy (ocena C) – konsument może dojść do wniosku, że napój gazowany jest korzystniejszą opcją niż sok bądź usprawiedliwić jego wybór lepszą oceną Nutri-Score. Ostatecznie może to skutkować zwiększeniem spożycia napojów gazowanych. Włodarek, H. System Nutri-Score ma również pewne wady.4. <extra_id_0> Svenska <extra_id_1> Svenska <extra_id_2>Svenska översättningar
Kolor oznaczenia jest neutralny. – Warning Symbol – umieszczany na produktach, w których zawartość składnika niekorzystnego dla zdrowia przekracza limit ustalony przez chilijskie Ministerstwo Zdrowia (oznaczenie pochodzi z tego kraju). – Reference Intakes – przedstawia dane o zawartości składników odżywczych (kilokalorii, tłuszczów, tłuszczów nasyconych, soli oraz cukrów prostych) w formie liczb, a także pokazuje, w jakim stopniu realizują one Referencyjną Wartość Spożycia (RWS). Przedstawiany jest w formie czarno-białego ośmiokąta (przypominającego drogowy znak STOP), na którym znajduje się zapisane ostrzeżenie (np. Wysoki udział cukrów). Kolor oznaczenia jest neutralny. – Mutiple Traffic Lights – zbliżony do Reference Intakes; przedstawia te same dane, natomiast są one dodatkowo oznaczone kolorystycznie – wysoka zawartość składnika podana jest kolorem czerwonym, średnia – pomarańczowym, natomiast niska – zielonym. – Health Star Rating – ocenia produkty na skali od 0, 5 do 5 gwiazdek; bierze pod uwagę kaloryczność, ilość nasyconych kwasów tłuszczowych, cukrów i sodu oraz błonnika, białka, warzyw, owoców, orzechów i roślin strączkowych w 100 g produktu.5. Nutri-Score – efektywność
W celu weryfikacji skuteczności oznaczeń umiejscowionych na przodzie opakowań opracowano pewne badanie. Początkowo opakowania nie miały żadnych oznaczeń, a respondenci proszeni byli o uporządkowanie ich w kolejności od najwyższej do najniższej jakości odżywczej. Ankietę prowadzono na terenie 12 krajów, m.in. W Australii, Kanadzie, Meksyku, Singapurze oraz Stanach Zjednoczonych. Zaobserwowano, że umieszczenie dowolnego oznaczenia na opakowaniu wiązało się z poprawą w ocenie przez badanych; jednak to Nutri-Score w największym stopniu ułatwiał uczestnikom uszeregowanie produktów zgodnie z ich jakością odżywczą (M. Podobne wyniki uzyskano w kolejnych latach również w Szwajcarii (M. Goiana-da-Silva i wsp. 2021), a także w Polsce (V.A. Z kolei w przeglądzie badań porównujących efekt oznaczeń o charakterze ostrzegającym (Warning Sign) oraz opierających się na skali kolorystycznej (Nutri-Score, Multiple Traffic Lights) zauważono, że Nutri-Score był systemem ocenianym przez konsumentów jako zrozumiały oraz przekazujący wystarczającą liczbę informacji. Wiązany był ze zwiększeniem postrzegania produktów jako niezdrowych – efekt ten był jednak mniejszy niż w przypadku oznaczeń ostrzegających, które w większym stopniu zniechęcały do wyboru produktów o niższej jakości. Song i wsp. 2021). Jak jednak realnie wpływa na wybory konsumentów? Podczas ankiety zaprezentowano uczestnikom 3 zestawy produktów różnych kategorii (pizza, płatki śniadaniowe oraz ciasta); każdy z nich składał się z 3 fikcyjnych produktów. Następnie otrzymywali oni to samo zadanie, jednak tym razem na produktach znajdowało się jedno z oznaczeń FoPL – Nutri-Score, Multiple Traffic Lights, Warning Sign, Reference Intakes oraz Health Star Rating. Warto zauważyć, że przed rozpoczęciem badania uczestnicy nie byli informowani o jego celu oraz nie byli zapoznawani z definicją FoPL; nie mieli także świadomości, że ten sam zestaw produktów będą oceniać dwukrotnie. Egnell i wsp. 2018). Egnell i wsp. 2020), Portugalii (F. Andreeva i wsp. 2022). Jako jedyny został uznany za przykuwający uwagę, a także łatwiejszy do zapamiętania. Znacznie większy był natomiast efekt promujący produkty o wyższej jakości, dzięki czemu były one częściej wybierane oraz kupowane (J. Nutri-Score jest narzędziem w prosty sposób przekazującym informację o jakości odżywczej produktu.
