Endometrioza – poznaj chorobę i dowiedz się, jak z nią walczyć
Spis treści
1. Endometrioza – charakterystyka
Rozróżnić można kilka jej typów: otrzewnową, jajnikową oraz głęboko naciekającą. Przyczyny wciąż nie są do końca znane. Co ciekawe, jedna z nich uwzględnia nawet zaburzenia w układzie immunologicznym. Co powinno zatem wzbudzić naszą czujność? Charakterystyczny dla tej choroby jest również przewlekły stan zapalny. Schorzenie to dotyczy głównie kobiet w wieku rozrodczym, jednak zdarza się, że występuje również u młodych dziewcząt oraz kobiet w okresie pomenopauzalnym. Istnieje kilka teorii wyjaśniających genezę opisywanego schorzenia. Niestety ze względu na dość nieswoiste objawy i bardzo indywidualnie uwarunkowany przebieg postawienie właściwej diagnozy nierzadko zajmuje wiele czasu. Endometrioza jest jednostką chorobową, w której błona śluzowa trzonu macicy, tzw. Endometrium, znajduje się poza jamą macicy.2. Endometrioza – objawy, diagnostyka, leczenie
Jak zostało już wspomniane, przebieg opisywanej choroby jest indywidualny, przez co nasilenie symptomów nie zawsze jest adekwatne do stopnia jej zaawansowania. Postępowanie diagnostyczne obejmuje szczegółowy wywiad, diagnostykę obrazową, w skład której wchodzą badanie USG i rezonans magnetyczny, oraz laparoskopię. Z pewnością wielu z was nie zaskoczy fakt, że również właściwa dieta i zdrowy styl życia są dużym wsparciem w terapii endometriozy. Często towarzyszy jej także bezpłodność, jednak ta jest raczej następstwem endometriozy, a nie jej objawem. Z tego względu niełatwe jest również jej zdiagnozowanie. Leczenie natomiast może opierać się na farmakoterapii lub interwencji chirurgicznej. Do objawów endometriozy zalicza się głównie bolesne miesiączki, ból podczas stosunku oraz ból przy oddawaniu moczu i defekacji.3. Endometrioza – znaczenie diety
Liczne prace naukowe nieustannie wskazują na konieczność kontynuowania badań w zakresie wpływu żywienia na leczenie opisywanej choroby. Najwięcej uwagi poświęca się roli kwasów tłuszczowych – szczególnie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Innymi składnikami diety, które wykazują pozytywny wpływ na leczenie opisywanej choroby, są warzywa, szczególnie ciemnozielone, produkty bogate w antyoksydanty, witaminy z grupy B oraz produkty mleczne bogate w wapń i witaminę D. Ponadto zauważono również, że wyższe stężenie 25 (OH) witaminy D w surowicy redukuje prawdopodobieństwo pojawienia się endometriozy nawet o 24%. Innym aspektem żywieniowym często poruszanym w kontekście leczenia endometriozy jest wpływ spożycia czerwonego mięsa na jej rozwój. Głównym powodem dostrzeżonym przez naukowców jest wysoka zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych w tych artykułach. Innym produktem żywnościowym, któremu przypisuje się zwiększanie ryzyka wystąpienia endometriozy, jest soja. Jak już wspominałam, ich nadmiar w organizmie uważa się za jeden z czynników ryzyka opisywanego schorzenia. Kolejnymi składnikami spożywczymi, które wydają się potencjalnymi żywieniowymi czynnikami rozwoju endometriozy, są kofeina i alkohol. Podobne wnioski wysnuli także Trabert B. I wsp. Oraz Hailier J.F. I wsp. Dlatego też spożycie kawy czy herbaty zaleca się jedynie ograniczyć. Owoce: wszystkie, szczególnie te o ciemnozielonej, fioletowej, czerwonej i pomarańczowej barwie. Jak w przypadku wielu innych schorzeń niezwykle istotne jest szybkie postawienie diagnozy. Obecnie dużo mówi się o roli żywienia w zapobieganiu wielu jednostkom chorobowym i ich leczeniu. Naukowcy zgodnie wskazują wspólny kierunek, który warto obrać, zwracają szczególną uwagę na obniżenie stanu zapalnego panującego w organizmie chorych kobiet oraz zmniejszenie poziomu estrogenów, które mogą być jednym z czynników ryzyka wystąpienia opisywanego schorzenia. Jedno z badań przeprowadzonych w 2011 r. Przez Savarisa A.L., Amarala V.F. Sugeruje nawet, że już 1% energii dostarczony właśnie ze wspomnianych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych redukuje prawdopodobieństwo wystąpienia endometriozy niemal o połowę. W przypadku tych ostatnich udowodniono, że spożycie minimum 3 porcji produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu dziennie redukuje prawdopodobieństwo wystąpienia endometriozy o 18%. Warto zatem zadbać o właściwy poziom witaminy D3 oraz uwzględnienie w jadłospisie odpowiedniej ilości wymienionych produktów. Okazuje się, że już niewielkie ilości wołowiny, wędlin i innych wyrobów z czerwonego mięsa mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tej jednostki chorobowej. Dlatego też chorym na endometriozę zaleca się ich wykluczenie lub znaczne ograniczenie. Ta zależność wynika z faktu, że jest to roślina bogata w tzw. Fitoestrogeny, czyli substancje roślinne, które budową i działaniem przypominają żeńskie hormony płciowe – estrogeny. Z tego względu soję i produkty z niej wytwarzane, np. Tofu, sos sojowy czy napój sojowy, podobnie jak czerwone mięso, zaleca się eliminować z jadłospisu. Badanie z 2008 r. Przeprowadzone przez Metalliotakisa I.M. I wsp. Wykazało znacznie wyższe spożycie alkoholu wśród kobiet, które cierpiały na endometriozę, niż wśród kobiet z grupy kontrolnej, co może sugerować, że nadmierna jego konsumpcja przyczynia się do powstania opisywanej jednostki chorobowej. Informacje dotyczące wpływu kofeiny na rozwój endometriozy są jednak sprzeczne; podkreśla się konieczność dokładniejszego zbadania tej zależności. Poniżej została przygotowana tabela przedstawiająca produkty zalecane i niezalecane przy występowaniu endometriozy. Warzywa: większość, szczególnie te obniżające poziom estrogenów, np. Brokuły, brukselka, kalarepa, kalafior, niektóre rośliny strączkowe, np. Groch, soczewica, fasola Nie ulega wątpliwości, że endometrioza jest schorzeniem zdecydowanie obniżającym jakość życia. Dlatego też nie należy bagatelizować opisanych tutaj objawów i pamiętać, że właściwa dieta oraz zdrowy styl życia nierzadko decydują o tym, czy dana choroba, w tym również endometrioza, wystąpi i jak skuteczne okaże się stosowane leczenie. Dieta ma również znaczenie w przypadku endometriozy.4. DIETA W ENDOMETRIOZIE SPRAWDŹ PONIŻEJ:
Do najczęściej występujących zaliczamy cukrzycę typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niektóre nowotwory, zapalenia jelit, alergie. Często jest to pierwszy krok podejmowany przez specjalistów. Wówczas dieta stanowi doskonały fundament pod leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarzy. W zależności od schorzenia zapotrzebowanie na poszczególne składniki również może się zwiększać lub zmniejszać. Uwzględniamy schorzenia, przewlekłe leczenie, zalecenia lekarskie, wyniki badań, co pozwala na lepsze dopasowanie jadłospisu do potrzeb organizmu. Mogą one podlegać wahaniom i w kontekście problemów zdrowotnych i wymagać modyfikacji. Zawsze bierzemy po uwagę preferencje podopiecznego, a w razie potrzeby mamy do dyspozycji wymienniki produktów. Dieta kliniczna to świetny sposób na zapewnienie organizmowi energii i sił do walki z chorobą. Istnieje kilkadziesiąt jednostek chorób dietozależnych. Te choroby dotyczą coraz liczniejszego grona ludzi i wymagają zmiany nawyków żywieniowych. Należy wyeliminować źródło problemu (poprawić dietę, wdrożyć aktywność fizyczną, zadbać o higienę snu czy zredukować źródła stresu), czasem na wczesnym etapie choroby np. Cukrzycy, jest to jedyna i wystarczająca metoda terapeutyczna.Niestety w przypadku schorzenia istniejącego już długi czas, może okazać się niewystarczająca. W stanie chorobowym gospodarka energetyczna organizmu może ulegać zmianom. Podczas opracowywania diet klinicznych, inaczej leczniczych bierzemy pod uwagę wszystkie te zmienne. W zależności od rodzaju problemu dobieramy składniki diety, ustalamy bilans energii, makro i mikroskładników, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.W dietach klinicznych zwracamy baczną uwagę na odpowiednie do potrzeb ustalenie proporcji makroskładników: białka, tłuszczu i węglowodanów. Plan żywieniowy bazuje na łatwo dostępnych nisko przetworzonych produktach, z uwzględnieniem sezonowości warzyw i owoców. Mamy na uwadze komfort użytkowników diety, więc dostosowujemy plany do ich możliwości kulinarnych, czasu pracy i czasu na przygotowanie posiłków. Stwarzamy optymalne warunki, dostarczamy do organizmu wszystkich niezbędnych składników, zapobiegamy niedoborom lub wyrównujemy istniejące, zwiększamy komfort trawienny. Choroby te powstają w wyniku nieprawidłowego odżywiania i niewystarczającej aktywności fizycznej – innymi słowy, są możliwe do uniknięcia, jeśli dbamy o zdrowy styl życia.