Szukaj
Język
Elektrolity – przyczyny i skutki niedoboru, uzupełnianie
Spis treści
1. Elektrolity – krótka charakterystyka
Wynika to z faktu, że to właśnie płyny ustrojowe takie jak krew, osocze czy płyny tkankowe stanowią ich główny rezerwuar. Do grupy kationów zalicza się takie elektrolity jak sód, potas, wapń oraz magnez. Każdy z wymienionych powyżej elektrolitów odgrywa niezmiernie istotną rolę. Elektrolity to małe cząsteczki jonów soli, które występują w ustroju człowieka. Elektrolity mogą występować jako kationy, czyli jony o dodatnim ładunku, oraz jako aniony, które z kolei są jonami o ładunku ujemnym. Natomiast wśród anionów rozróżnić można wodorowęglany, chlorki, fosforany, siarczany, kwasy organiczne i białczany. Odpowiednie ich stężenie zapewnia bowiem prawidłowe funkcjonowanie organizmu, a w szczególności układów nerwowego, mięśniowego czy sercowo-naczyniowego. Są one ściśle związane z gospodarką wodną organizmu.2. Elektrolity – zawartość w płynach ustrojowych
Płyny wewnątrzkomórkowe natomiast charakteryzują się znacznie odmienną konfiguracją jonów soli. Źródłó: Żak I., Chemia medyczna, Katowice 2001. Jak zostało już wspomniane, elektrolity występują w płynach pozakomórkowych, czyli w osoczu i tzw. Płynach śródmiąższowych, a także w płynie wewnątrzkomórkowym. Podstawowy skład elektrolitowy przestrzeni wodnych został przedstawiony w poniższej tabeli. Nie ulega wątpliwości, że wszystkie jony soli są ważne dla zachowania prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednakże największe znaczenie przypisuje się jonom sodu, potasu i wapnia. Skład elektrolitowy dwóch pierwszych nie różni się zbytnio między sobą, a jedyną znaczną rozbieżność obserwuje się w obrębie białek.3. Elektrolity – przyczyny zaburzeń elektrolitowych
Z racji tego, że elektrolity znajdują się w płynach ustrojowych, to wszelkie nieprawidłowości wiążące się z nadmierną ich utratą będą wpływać na powstawanie zaburzeń związanych ze spadkiem bądź wzrostem stężenia jonów soli. Zaburzenia wchłaniania czy niewydolność nerek są wymieniane jako najczęstsze czynniki współistniejące z różnego rodzaju jednostkami chorobowymi, przyczyniające się do powstawania zaburzeń elektrolitowych. Mogą być one wynikiem złożonych jednostek chorobowych, ale nie muszą. Najczęściej dochodzi do nich wskutek odwodnienia, które może wynikać z utraty wody przez przewód pokarmowy (wymioty, biegunki), z utraty wody przez skórę (nadmierne pocenie się towarzyszące intensywnemu wysiłkowi fizycznemu, upalnym dniom bądź stanom przebiegającym z wysoką gorączką) czy z hiperwentylacji, która również może pojawiać się u osób podejmujących intensywną aktywność fizyczną. Istnieje bardzo wiele przyczyn zaburzeń elektrolitowych.4. Elektrolity – odwodnienie jako skutek zaburzeń elektrolitowych
Jak już zostało wspomniane, odwodnienie jest wynikiem zaburzeń gospodarki elektrolitowej i może mieć różnorodny charakter. Stany odwodnienia są niezmiernie groźne dla zdrowia. Wyróżnia się następujące jego typy. W niektórych przypadkach mogą stanowić nawet zagrożenie dla życia.5. <extra_id_0> Źródło <extra_id_1> Autor <extra_id_2> Autor: Odwodnienie Polski
Przyczyny odwodnienia hipotonicznego są podobne do wymienianych w powyższych przypadkach. Dodatkowo w przebiegu tej nieprawidłowości dochodzi do przemieszczenia wody z przestrzeni pozakomórkowej do śródkomórkowej. Głównymi objawami tego rodzaju odwodnienia są obrzęk mózgu oraz wszelkie zaburzenia związane ze wstrząsem hipowolemicznym. – odznacza się nadmierną utratą wody przy jednoczesnym spadku tzw. Efektywnej molalności. Wyróżnia się tu bowiem utratę płynów przez nerki czy wymioty i biegunki, przy czym te niedobory płynów są nieco wyrównane poprzez spożycie napojów izotonicznych, np. Niesłodzonej herbaty. Powstają obrzęki i zmniejsza się stopień wypełnienia naczyń. Co ciekawe, w tym przypadku nie obserwuje się wzmożonego pragnienia. Analogicznie do dwóch poprzednich stanów oznacza to, że w tym zaburzeniu utrata elektrolitów przewyższa utratę wody.6. Elektrolity – jony sodu, potasu i wapnia. Skutki ich niedoboru i nadmiaru
Każdy z wymienionych tutaj kationów ma szczególne znaczenie, gdyż inicjuje reakcję komórek, uczestniczy w pobudzaniu neuronów oraz w procesach przekształcania sygnałów chemicznych w elektryczne i odwrotnie. Podstawową rolę w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej, osmotycznej i kwasowo-zasadowej ogrywają jony sodowe. Zmiany w stężeniach sodu, potasu i wapnia wiążą się z powstaniem różnych nieprawidłowości, co zostało przedstawione w poniższej tabeli. Jednak tuż za nimi klasyfikują się jony potasu, które biorą udział w przewodnictwie nerwowym i mają istotny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, oraz jony wapnia, które z kolei mogą stanowić wtórne przekaźniki hormonalne.7. Elektrolity – jak zapobiegać zaburzeniom elektrolitowym
Można sięgać po wodę lub napoje izotoniczne, które warto przygotować w domu. Ponadto na uzupełnienie płynów należy zwrócić także szczególną uwagę w upalne dni, ponieważ wtedy wraz z potem tracimy cenne elektrolity. Temat gospodarki wodno-elektrolitowej i gospodarki kwasowo-zasadowej jest niezwykle złożony i trudny. Woda stanowi podstawowy czynnik, bez którego nie istniałoby życie. Wtedy zawsze należy bezzwłocznie udać się do lekarza. Jeżeli jesteś osobą aktywną fizycznie, powinieneś pamiętać o uzupełnieniu utraconych podczas treningu płynów. O piciu odpowiedniej ilości wody należy pamiętać także wtedy, gdy dokuczają nam biegunki czy wymioty lub gdy cierpimy z powodu gorączki. Obecnie w aptekach możemy znaleźć roztwory zawierające niezbędne jony soli, które także pomogą w uzupełnieniu ich niedoborów. Poznanie dokładnych mechanizmów zapewniających odpowiednie ich funkcjonowanie pozwoliło współczesnej medycynie zapobiegać wielu zagrażającym życiu stanom chorobowym i podnieść jakość leczenia. Warto zatem pamiętać o odpowiedniej jej podaży i nie bagatelizować stanów, w których jesteśmy narażeni na odwodnienie i czujemy, że samodzielnie mu nie zapobiegniemy. Aby zapobiec powstaniu zaburzeń elektrolitowych, niezmiernie istotne jest odpowiednie nawodnienie (nie należy dopuścić do odwodnienia).
